ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ (ΜΕΡΟΣ Ι)Μαθήματα σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές γίνονται σε όλα σχεδόν τα πυρόπληκτα κράτη και θα πρέπει σύντομα να αρχίσουν και στη χώρα μας. Στην Ελλάδα τέτοιου είδους προσπάθειες γίνονται αποσπασματικά και απρογραμμάτιστα και βασίζονται περισσότερο στο μεράκι και την αγάπη για το δάσος μερικών εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, χωρίς να αποτελούν μέρος ενός ευρύτερα αποδοτικού και σύγχρονου εκπαιδευτικού προγράμματος. Πολύ καλά αποτελέσματα φέρνουν διαγωνιστικές εκθέσεις και εργασίες, που γίνονται από μαθητές και με την αθλοθέτηση βραβείων για τις καλύτερες από αυτές.
Εκτός από το σχολείο, η διαφώτιση πρέπει να γίνεται και σε συλλόγους, στρατιώτες και σε όλες γενικά τις οργανωμένες κοινωνικές ομάδες που έχουν τη δομή και την ευχέρεια να συγκεντρώνουν τα μέλη τους σε διαλέξεις, συζητήσεις, προβολές κ.πλ.
Τα άρθρα σε εφημερίδες και σε περιοδικά λαϊκής κυκλοφορίας, που με λόγια απλά, πειστικά στοιχεία και κυρίως με ευαισθησία και γνώση παρουσιάζουν το πρόβλημα και προτείνουν λύσεις, αποτελούν μια πολύ καλή προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού.
Όσα από τα έντυπα αυτά απευθύνονται σε νεότερες ηλικίες, πρέπει να συνοδεύονται από πλούσιες φωτογραφίες και εικόνες.
Κάθε είδους έντυπα (μπροσούρες, φέιγ-βολάν) με πληροφορίες και σχετικές συμβουλές για τους λόγους που προκαλούνται πυρκαγιές στα δάση από αμέλεια των επισκεπτών, είναι επίσης πολύ χρήσιμα στην προσπάθεια πρόληψής τους.
Πολύ καλά αποτελέσματα, κυρίως στην ανάπτυξη της αγάπης για το δάσος και της προστασίας του από ακούσιους εμπρησμούς, έχουν τα αυτοκόλλητα στις βιτρίνες των καταστημάτων και στα παράθυρα των αυτοκινήτων, στοιχεία που δείχνουν τα φιλοδασικά αισθήματα των κατόχων τους.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις σφραγίδες στους ταχυδρομικούς φακέλους, σε πακέτα σπίρτων και τσιγάρων, όπου ανάλογα μηνύματα προστασίας των δασών, περνούν στους πολίτες με ανέξοδο τρόπο. Τέλος, η παραγωγή και η προβολή ταινιών σχετικών με την προστασία του δάσους στους κινηματογράφους και στην τηλεόραση, αποτελούν τη σημαντικότερη δυνατότητα εκπαίδευσης των πολιτών, ώστε να αποφεύγεται η ακούσια πρόκληση πυρκαγιάς.
Για τις πραγματικές δυνατότητες που έχουν ευαισθητοποιημένες και αισθητικά αξιόλογες προσπάθειες παραθέτουμε την αμερικανική εμπειρία και προσπάθεια στην ενημέρωση των πολιτών, για τους κινδύνους των δασικών πυρκαγιών.
Το 1944 στην Αμερική παρουσιάσθηκε μια αφίσα με τα ζωάκα του Walt Disney τον Bambi (ελαφάκι), τον Thumper (λαγό) και τον Flower (ασβό) που έλεγαν «Σας παρακαλώ κύριε, μην είστε αμελής» και η οποία είχε πολύ μεγάλη απήχηση σε ολόκληρο το κοινό και όχι μόνο στον παιδικό.
Στην ίδια χώρα παρουσιάσθηκε το 1945 ως σύμβολο της αντιπυρικής προστασίας η Smokey Bear (καπνισμένη αρκούδα) με λεζάντα τη φράση «Η προσοχή θα προλάβει εννιά στις δέκα πυρκαγιές».
Την επόμενη χρονιά και μετά από την επιτυχία και την αποτελεσματικότητα που εκτιμήθηκε ότι είχε η αφίσα, βγήκε μια νέα, η οποία παρουσίαζε τη Smokey Bear να λέει: «Θυμήσου, μόνο εσύ μπορείς να προλάβεις τις δασικές πυρκαγιές» και αποτέλεσε για πολλά χρόνια την προπαγανδιστική βάση του αγώνα για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.
Το 1952 το Κογκρέσο των ΗΠΑ πέρασε ένα νόμο γνωστό ως «νόμο της καπνισμένης αρκούδας», ο οποίος προβλέπει την ύπαρξη ενός εμπορικού υποβοηθητικού προγράμματος εκπαιδεύσεως, και εξασφαλίζει τη νομική προστασία του συμβόλου και της ιδέας, δηλαδή της καπνισμένης αρκούδας. Για να μετρηθεί η επιτυχία του προγράμματος προλήψεως δασικών πυρκαγιών, έγινε μια σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης, η οποία έδειξε ότι το 98% του κοινού, γνώριζε το σύμβολο της καπνισμένης αρκούδας και αυτό που αντιπροσωπεύει. Το 81% των ερωτηθέντων είχαν τη γνώμη, ότι η προσπάθεια ήταν επιτυχής και βοήθησε σημαντικά στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.
Μετά από αυτό δόθηκαν 57 άδειες σε διάφορους επιχειρηματίες, οι οποίοι χρησιμοποίησαν το σύμβολο της καπνισμένης αρκούδας ως μέρος των προϊόντων τους. Στα είδη αυτά περιλαμβάνονται κούκλες, κοσμήματα, δίσκοι, ημερολόγια, πόρπες από ζώνες, βιβλία και καπέλα. Το εισόδημα στα δικαιώματα από τα προϊόντα αυτά ήταν κατά μέσο όρο 150,000 δολάρια ετησίως, ποσό που χρησιμοποιήθηκε για τις δραστηριότητες προλήψεως των δασικών πυρκαγιών.
Στις ΗΠΑ επίσης μια ακόμη προσπάθεια στον τομέα πρόληψης, αλλά και αντιμετώπισης των πυρκαγιών αποτέλεσε η θεσμοθέτηση βραβείων σε άτομα, ομάδες, οργανισμούς ή υπηρεσίες, για την αποδεδειγμένη προσφορά τους στον τομέα αυτόν. Η ανάπτυξη άμιλλας μεταξύ των πολιτών, προσέφερε πολλά στην υπόθεση προστασίας του δάσους. Έτσι, δίνονται χρυσά αγάλματα της καπνισμένης αρκούδας σε οργανισμούς και υπηρεσίες με δραστηριότητες σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο, σε εθνική έκταση και για μεγάλη χρονική περίοδο, ενώ οι ασημένιες καπνισμένες αρκούδες απονέμονται σε πρόσωπα που δραστηριοποιούνται σε εθνικό επίπεδο για μικρότερο χρόνο. Τέλος, για την προσφορά σε πολιτειακό ή γενικά σε τοπικό επίπεδο απονέμεται η χάλκινη αρκούδα.
Ένας άλλος αποτελεσματικός τρόπος στη διάδοση των πληροφοριών για την πρόληψη των πυρκαγιών, που αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένος στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ είναι το «πρόγραμμα επαφών». Η υπηρεσία πρόληψης πυρκαγιών προσλαμβάνει ένα γνωστό άτομο με πολύ κύρος και πειθώ, το οποίο αφού το ενημερώσει και το εκπαιδεύσει καλά, του οργανώνει ένα πρόγραμμα επαφής με τους κατοίκους ευαίσθητων στις φωτιές περιοχών. Το ότι είναι άτομο γνωστό και αποδεκτό, έχει ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι να αποδέχονται με ευκολία αυτά που τους συνιστά, διότι το γνωρίζουν και το εμπιστεύονται. Οι επαφές γίνονται με συστηματικά επιλεγμένο ή τυχαίο τρόπο και κάθε οικογένεια ή ομάδα ατόμων μπορεί να τον πλησιάσει αρκετές φορές. Όπου εφαρμόσθηκε το πρόγραμμα, ο αριθμός των πυρκαγιών που οφείλονταν σε ακούσιους εμπρησμούς μειώθηκε σημαντικά.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΜΕ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ
Δεν είναι πολλά αυτά που πρέπει να γνωρίζει κάποιος, ώστε να μειώσει τις πιθανότητες να γίνει πρόξενος πυρκαγιάς από αμέλεια.
Τα αναμμένα τσιγάρα και σπίρτα, αποτελούν την πρώτη αιτία πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια. Η καύτρα του τσιγάρου δημιουργεί θερμοκρασίες μέχρι και 800ο C. Η θερμοκρασία αυτή είναι ικανή να προκαλέσει εύκολα πυρκαγιά σε ξηρές βελόνες. Σε μια μικρή σχετικά διαδρομή κοντά στη Μασσαλία καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στα πρανή των δρόμων και του σιδηροδρόμου γύρω στα 12,000-15,000 κατά μέσο όρο ημερησίως πεταμένα αποτσίγαρα. Ακόμη και εάν ο κίνδυνος να προκληθεί πυρκαγιά από ένα αναμμένο αποτσίγαρο είναι μόνο 1ο /00, ο μεγάλος αριθμός τους αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιάς. Πολλές φωτιές θα είχαν αποτραπεί, εάν απλά γίνονταν χρήση του σταχτοδοχείου. Μια απλή κίνηση που είχε προλάβει μία στις 5-7 φωτιές.
Το κάψιμο της καλαμιάς και των κλαδεμένων κλαδιών, αργά την άνοιξη, νωρίς το φθινόπωρο και κυρίως κατά τη θερινή περίοδο, είναι η δεύτερη αιτία πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού πολλοί κάτοχοι κήπων επιλέγουν το κάψιμο των καμένων χόρτων. Τα ελαφρά καύσιμα από τα οποία αποτελούνται τα παραπάνω υλικά, δημιουργούν εξαιρετικά επικίνδυνες αιτίες πρόκλησης πυρκαγιάς, σε πολύ μακρινές αποστάσεις από την κύρια εστία. Επειδή οι καύτρες απλώνονται στο χώρο, προκαλούν πολλές αρχικές εστίες, δημιουργώντας έτσι την εντύπωση του εμπρησμού. Το κάψιμο πρέπει να γίνεται μόνο πολύ νωρίς την άνοιξη και πολύ αργά στο τέλος του φθινοπώρου, όταν η δασική βλάστηση είναι πολύ υγρή και η ανάφλεξή της πρακτικά αδύνατη. Και αν το κάψιμο της καλαμιάς και των κλαδιών αποτελούν βασική αγροτική διαδικασία, τα χόρτα του κήπου είναι απαράδεκτο να καίγονται, όταν υπάρχει δάσος σε απόσταση μέχρι και 500μ. Η κομποστοποίηση είναι μια πολύ καλή λύση, διότι παράλληλα με την ασφάλεια εξασφαλίζει και λίπασμα. Πρέπει όμως να μελετηθεί η εφαρμογή της στις ιδιόμορφες μεσογειακές συνθήκες.
Ένα ποσοστό πυρκαγιών από αμέλεια δημιουργούν οι εργαζόμενοι στο δάσος. Παρά το ότι οι υλοτόμοι, οι ρητινοσυλλέκτες, οι μελισσοκόμοι, οι δασοφύλακες, οι θηροφύλακες κ.λπ. είναι εξοικειωμένοι και γνωρίζουν τους κινδύνους, εν τούτοις οι πολλές ώρες περιφοράς τους μέσα στα δάση δημιουργεί αυξημένους κινδύνους πρόκλησης πυρκαγιάς από απροσεξία. Η ανάγκη χρήσης πολλές φορές φωτιάς κυρίως για μαγείρεμα, για ζεστό νερό ή για το άναμμα του τσιγάρου δημιουργεί πραγματικούς κινδύνους, ιδίως όταν η αυξημένη κόπωση πολλές φορές μειώνει την προσοχή. Ειδικά οι μελισσοκόμοι που χρησιμοποιούν τον καπνό για την εργασία τους στις κυψέλες, έχουν προκαλέσει κατά καιρούς πυρκαγιές. Πυρκαγιές δημιουργούν και τα αλυσοπρίονα των υλοτόμων, παρά το ότι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, ο σπινθήρας μπορεί να σχηματίσει μια μικρή υποβόσκουσα φλόγα, που να εξελιχθεί σε πυρκαγιά μετά από πολύ ώρα, αφού ο υλοτόμος απομακρυνθεί από την περιοχή.
Οι επαγγελματίες ή οι ευκαιριακοί επισκέπτες του δάσους που χρησιμοποιούν οχήματα που προκαλούν σπινθήρες, γίνονται επίσης συχνά αιτία πρόκλησης πυρκαγιών. Αποφύγετε να περιφέρεστε με μοτοσυκλέτες σε δάση, όταν υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες. Οι σπινθήρες της εξάτμισης γίνονται επίσης αίτια πρόκλησης πυρκαγιών. Μετά τη στάθμευση, τα καταλυτικά αυτοκίνητα διατηρούν τον καταλύτη για αρκετή ώρα υπερθερμασμένο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κίνδυνοι ανάφλεξης των άγριων χόρτων.
Εφόσον είστε κυνηγός ή εκδρομέας μην κάνετε χρήση φωτιάς, όταν οι θερμοκρασίες είναι πάνω από 30ο C. Πάρτε μαζί σας έτοιμα τρόφιμα και μην ανάβετε υπαίθριες ψησταριές.
Πυρκαγιές προκαλούνται και από άλλες αιτίες που αφορούν σε διάφορες κρατικές υπηρεσίες. Εμείς ως πολίτες το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να πιέζουμε για αυξημένη προσοχή. Τα σύρματα της ΔΕΗ που περνούν μέσα από δασικές εκτάσεις, οι βολές κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών ασκήσεων και οι σκουπιδότοποι είναι μερικές αιτίες πρόκλησης δασικών πυρκαγιών.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΩΡΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
Πολύ συχνά ακούγεται η άποψη, ότι θα πρέπει κατά τη διάρκεια ημερών υψηλού κινδύνου, να απαγορεύεται η είσοδος πολιτών στα δάση. Η πρόταση αυτή παρά το ότι γίνεται καλοπροαίρετα, δεν είναι σωστή. Είναι ανεπίτρεπτο να απαγορεύεται η χρήση των δασών, για αναψυχή σε θερμές ημέρες. Πρέπει όμως να οργανωθούν μέσα στα δάση χώροι αναψυχής. Η συγκέντρωση των πολιτών σε ελεγχόμενους χώρους στους οποίους θα τους παρέχονται όλα τα μέσα για ασφαλή χρήση φωτιάς (υπαίθριες ψησταριές), είναι βέβαιο, ότι μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιών από αμέλεια.
Η συνύπαρξη πολλών ατόμων σε συγκεκριμένες περιοχές αυτοελέγχει τους επισκέπτες, όχι μόνο στο χώρο και στον τρόπο που θα ανάψουν τις φωτιές τους, αλλά και μειώνει την ποσότητα εγκαταλειμμένων σκουπιδιών στο δάσος, τα οποία αποτελούν πολύ επικίνδυνη καύσιμη ύλη.
Φυσικά όσο πιο καλά οργανωμένοι είναι αυτοί οι χώροι, τόσο πιο θελκτικοί θα είναι για τους πολίτες, και κατ’ επέκταση, πιο αποδοτικοί. Πρέπει να διαθέτουν χώρους άθλησης, περιπάτων, υγιεινής, παιχνιδιού κ.λπ., ώστε να προτιμώνται από τους επισκέπτες.
Το ίδιο γίνεται και με τις ελεγχόμενες κυνηγητικές περιοχές, όπου κατάλληλα τοποθετημένα πυροφυλάκια ελέγχουν πλήρως τους χώρους δραστηριότητας των κυνηγών.
Τους χώρους αναψυχής μπορεί να επισκέπτονται τα μέλη ειδικών μονάδων αντιμετώπισης πυρκαγιών (δασοπυροσβέστες, δασοκομάντος, κ.λπ.), τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνουν τους επισκέπτες για τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνουν ή να τους ζητούν τη συμμετοχή τους στις περιπολίες, να ψάχνουν για επικίνδυνες καταστάσεις ή να αναπτύσσουν διάφορες δραστηριότητες (ασκήσεις κατάσβεσης).
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΚΚΙΝΗ ΣΗΜΑΙΑ
Στις ελεγχόμενες περιοχές μπορεί να γίνει πολύ ευκολότερα η ενημέρωση των επισκεπτών για «ημέρες αυξημένου κινδύνου έκρηξης πυρκαγιάς». Για το σκοπό αυτό η πολιτεία της Καλιφόρνιας ανέπτυξε το πρόγραμμα «κόκκινη σημαία», το οποίο εκτελείται από τη Δασική Υπηρεσία.
Το πρόγραμμα προβλέπει, ότι σε ημέρες υψηλού κινδύνου, την εμφάνιση μιας τριγωνικής κόκκινης σημαίας, σε όλα τα μηχανικά μέσα (αυτοκίνητο, μοτοποδήλατα, πυροσβεστικά οχήματα της υπηρεσίας) και σε όλους τους πυροσβεστικούς σταθμούς και τις εισόδους των χώρων αναψυχής. Το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και οι εφημερίδες συμβουλεύουν το κοινό, ότι το πρόγραμμα κόκκινη σημαία βρίσκεται σε ισχύ.
Επιπλέον η Δασική Υπηρεσία μπορεί να απαγορεύσει τη χρήση μερικών τύπων μηχανημάτων (αλυσοπρίονα, συγκολλητικά μετάλλων), καθώς και τη χρήση οποιασδήποτε φωτιάς μέσα στο δάσος. Όταν οι συνθήκες βελτιωθούν, η κόκκινη σημαία απομακρύνεται και οι δραστηριότητες επανέρχονται στον κανονικό ρυθμό.
Εθελοντές μεμονωμένοι και σε ομάδες βοηθούν τις δασικές υπηρεσίες ενημερώνοντας τους επισκέπτες, αλλά και τους κατοίκους δασικών και αγροτικών περιοχών, για την εφαρμογή του προγράμματος κόκκινη σημαία. Οι εθελοντές αυτοί αναγνωρίζονται από τις τριγωνικές κόκκινες σημαίες, που έχουν ανυψωμένες στα αυτοκίνητά τους.
No comments:
Post a Comment