Υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατάσβεση μιας πυρκαγιάς

Πηγή: Μαθαίνοντας να ζούμε με τις δασικές πυρκαγιές - Παύλος Κωνσταντινίδης.

Τα σημαντικότερα υλικά κατάσβεσης είναι το νερό και το χώμα. (Υπάρχουν και οι επιβραδυντικές ουσίες, όμως η χρήση τους γίνεται αποκλειστικά από τους επαγγελματίες δασοπυροσβέστες).

Χρήση νερού

Το νερό όταν βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα και σε κοντινή απόσταση, αποτελεί το πιο αποδοτικό όπλο για την καταστολή μιας πυρκαγιάς, ιδίως όταν συνδυάζεται με ολοκληρωμένες στρατηγικές, όπως η σύγχρονη διάνοιξη ή η διαπλάτυνση αντιπυρικών ζωνών. Το νερό διασπά το τρίγωνο της φωτιάς σε δύο πλευρές του: μειώνοντας τη θερμοκρασία των καυσίμων και την ποσότητα οξυγόνου (όταν χρησιμοποιείται ως νέφος).

Η μεταφορά του γίνεται κυρίως με τα πυροσβεστικά οχήματα, με μεταφερόμενους επινώτιους πυροσβεστήρες, με βυτία, αλλά ακόμη και με μικρότερα δοχεία (κουβάδες, τενεκέδες κ.λπ.).

Όταν συμμετέχετε σε κατάσβεση και χρησιμοποιείτε νερό, έχετε υπόψη τα εξής:

Επειδή στο μέτωπο της φωτιάς το νερό βρίσκεται συνήθως σε περιορισμένες ποσότητες, μην το σπαταλάτε. Όταν δεν έχετε στόχο, κλείστε τη μάνικα. Προσπαθήστε με τη μικρότερη ποσότητα να καλύψετε μεγαλύτερη έκταση καυσίμων. Μία σταγόνα νερό σβήνει ένα σπίρτο, εφόσον χρησιμοποιηθεί στη βάση της φλόγας. Όταν το νερό χρησιμοποιείται σωστά, ένας όγκος του καλύπτει τριακοσαπλάσια ποσότητα καύσιμων υλικών. Βεβαιωθείτε ότι το σημείο που προσβάλατε, έχει σβήσει τελείως. Εάν παραμένουν αδύναμες φλόγες, μπορεί να αναζωπυρώσουν τη φωτιά.

Εάν συμμετέχετε σε ομάδα που σβήνει τις φωτιές με πυροσβεστικό όχημα, έχετε υπόψη σας τα εξής:

Σε έρπουσες πυρκαγιές χόρτων, χλοοτάπητα ή μικρών θάμνων το όχημα κινείται αργά κατά μήκος (παράλληλα) του κύριου μετώπου της φωτιάς, και το νερό ρίχνεται στη βάση των φλογών. Εάν η βάση της φλόγας δε φαίνεται εξαιτίας της πυκνότητας των φυτών, ρίξτε το νερό ως σπρέι στο σημείο που αρχίζει να εμφανίζεται η φλόγα.

Όταν καίγονται μεγάλα δένδρα, η ρίψη του νερού πρέπει να αρχίζει από τη βάση και να συνεχίζει προς τα πάνω.

Όταν το μέτωπο είναι πολύ θερμό και το πλησίασμα δύσκολο η κατάσβεση γίνεται από μακριά, με ευθείες βολές. Όταν το πλησίασμα στις φλόγες είναι εύκολο, χρησιμοποιείστε το νερό με βολές σπρέι. Το σπρέι από τη μια καλύπτει μεγαλύτερη επιφάνεια και από την άλλη χρησιμοποιείται ως ασπίδα για τη θερμότητα. Επειδή με την ευθεία βολή σπαταλάται περισσότερο νερό από το απαιτούμενο, στην αρχή ρίξτε μακρινές ευθείες βολές, για να χαμηλώσετε τη θερμοκρασία των καυσίμων, και στη συνέχεια πλησιάστε και εφαρμόστε ρίψεις σε μορφή σπρέι. Ευθείες βολές χρησιμοποιείστε και για την κατάσβεση υψηλών κορυφών δένδρων, και σπρέι για την κατάσβεση χαμηλών δένδρων.

Εάν το νερό τελειώνει και αντιληφθείτε ότι δε θα μπορέσετε να σταματήσετε τη φωτιά, κάντε οικονομία και αλλάξτε μέθοδο προσβολής. Το ίδιο κάντε και όταν η ρίψη νερού χαμηλώσει την ένταση της φωτιάς και το ύψος των φλογών. Ενεργείστε άμεσα με τους υπόλοιπους δασοπυροσβέστες, και με εργαλεία χειρός, σκαπτικά και κοπτικά, εφαρμόστε ξηρές μεθόδους.

Χρήση χώματος

Το χώμα είναι αρκετά αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση μιας πυρκαγιάς, ιδίως όταν το συνεργείο δε διαθέτει επαρκείς ποσότητες νερού. Για να έχει η προσπάθεια επιτυχία, θα πρέπει η ρίψη του χώματος να γίνεται σωστά. Σωστή χρήση σημαίνει, ότι ρίπτεται σε ολόκληρο το μήκος του μετώπου, με συνεχείς βολές, και διασκορπίζεται σε λεπτό στρώμα στη βάση των φλογών (ποτέ στην κορυφή τους). Συνεχείς διακοπές και αργός ρυθμός μειώνουν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου.

Όταν το έδαφος είναι σκληρό και το σκάψιμο δύσκολο, ας αναλάβουν δύο τουλάχιστον σύντροφοί σας να ασχολούνται με τη συγκέντρωση του σωρού του χώματος ,και οι υπόλοιποι να το ρίχνετε στις φλόγες.

Το χώμα είναι πολύ αποτελεσματικό για τον έλεγχο καιγόμενων κλαδιών, πεσμένων κορμών, πρέμνων και μικροσυστάδων θάμνων. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, διότι μια φωτιά που φαινομενικά έσβησε από τη χρήση χώματος, μπορεί να διατηρείται κάτω από αυτό για πολύ ώρα, και στη συνέχεια, αφού κινηθεί υπόγεια, να ανέβει στην επιφάνεια, να αναζωπυρωθεί και να συνεχίσει το καταστροφικό έργο της. Για το λόγο αυτό, μετά τον έλεγχο του μετώπου, θα πρέπει να ξεσκεπάζονται τα καμένα υλικά, για να γίνει, όπου χρειάζεται, οριστική κατάσβεση.

Διαθέσιμη άμμος πυρόσβεσης

Η άμμος είναι ελαφριά, επειδή δεν κρατά υγρασία και χρησιμοποιείται εύκολα. Δεν καταπονεί το χρήστη και μπορεί να πεταχτεί και σε μεγαλύτερη απόσταση.

Η άμμος επειδή δε δημιουργεί με το πέρασμα του χρόνου συσσωματώσεις, ακόμη κι όταν βρέχεται, μπορεί να αποθηκευθεί πολύ εύκολα για πολλά χρόνια. Μπορείτε να τοποθετήσετε βαρέλια γύρω και μέσα στο κτήμα σας, γεμάτα άμμο.

Επειδή τα βαρέλια σκουριάζουν, μπορείτε να ανοίξετε διάσπαρτους λάκκους στον κήπο σας, μικρού βάθους και να τους γεμίσετε με άμμο. Πάνω από την άμμο και σε πάχος 15-20 εκατοστών στρώστε ελαφρύ χώμα και φυτέψτε ανθοφόρα ετήσια φυτά. Σε περίπτωση που συμβεί πυρκαγιά, αφαιρέστε το χώμα (μπορείτε να το ρίξετε επίσης στις φλόγες) και θα έχετε μεγάλες ποσότητες χρησιμοποιήσιμης άμμου γύρω και μέσα στο κτήμα σας.

Τέλος, μπορείτε να δημιουργείσετε υπερυψωμένα πέτρινα παρτέρια, που θα τα γεμίζετε με άμμο. Πάνω από την άμμο ρίξτε 15-20 εκατοστά ελαφρού χώματος και φυτέψτε διακοσμητικά ανθοφόρα ετήσια λουλούδια (όχι θάμνους). Παρτέρια μπορείτε να δημιουργήσετε περιμετρικά στον αυλόγυρό σας και γύρω από τα μεγάλα δένδρα του κήπου σας.

Οι κατασκευές αυτές εκτός του ότι χρησιμοποιούνται ως αποθήκες υλικού κατάσβεσης και ως διακοσμητικά παρτέρια, συγχρόνως δημιουργούν αντιπυρικές ζώνες, αφού διασπούν τη συνέχεια της υπόλοιπης καύσιμης βιομάζας του κήπου.