Συναισθηματική νοημοσύνη (Μέρος ΙΙ)

Συναισθηματική νοημοσύνη (Μέρος Ι)

Τεστ συναισθηματικής αυτοεπίγνωσης

Το τεστ που ακολουθεί έχει σχεδιαστεί για να σας βοηθήσει να εξετάσετε τη συναισθηματική σας ζωή και να εκτιμήσετε τον τρόπο με τον οποίο επιτρέπετε στον εαυτό σας να βιώνει το θυμό και τη λύπη. Σας βοηθά επίσης να καταλάβετε πώς βλέπετε γενικά το συναίσθημα. Αν και στο τεστ δεν υπάρχουν «σωστές» και «λάθος» απαντήσεις, οι βαθμοί που παρατίθενται στο τέλος θα σας βοηθήσουν να μετρήσετε το επίπεδο της συναισθηματικής σας επίγνωσης. Η κατανόηση αυτής της πλευράς του εαυτού σας μπορεί να σας προσφέρει την ψυχολογική ενόραση που χρειάζεστε για να καταλάβετε γιατί αντιδράτε με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο στα συναισθήματα των άλλων και ιδιαίτερα στα συναισθήματα των παιδιών σας.

ΘΥΜΟΣ

Αρχίστε ανατρέχοντας στο πρόσφατο παρελθόν: λόγου χάρη, τις λίγες τελευταίες εβδομάδες της ζωής σας. Σκεφτείτε τα πράγματα που σας έκαναν να νιώσετε άγχος και σας προκάλεσαν απογοήτευση, εκνευρισμό ή θυμό. Σκεφτείτε επίσης τους ανθρώπους που δείχνουν να σας αντιμετωπίζουν με ανυπομονησία, απογοήτευση, θυμό ή εκνευρισμό. Θυμηθείτε τις σκέψεις, τις εικόνες και τα βασικά σας αισθήματα όταν ήρθατε αντιμέτωποι με τα θυμωμένα και αγχώδη συναισθήματα των άλλων και του εαυτού σας.

Διαβάστε την καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις, που προέρχονται, όλες ανεξαιρέτως, από δηλώσεις ατόμων τα οποία συμμετείχαν στις έρευνές μας. Σκεφτείτε κατά πόσο συμφωνείτε με αυτές. Στη συνέχεια βάλτε σε κύκλο την απάντηση που νομίζετε ότι σας ταιριάζει περισσότερο.

Α= Αλήθεια Λ= Λάθος ΔΓ= Δεν γνωρίζω
1. Νιώθω πολλά διαφορετικά είδη θυμού	Α	Λ	ΔΓ
2. Ή θα είμαι ήρεμος/η ή θα βράζω από το θυμό μου. Δεν υπάρχει τίποτε ενδιάμεσο.	Α	Λ	ΔΓ
3. Οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν πότε είμαι έστω και ελαφρά εκνευρισμένος/η.	Α	Λ	ΔΓ
4. Πολύ προτού θυμώσω μπορώ να πω ότι είμαι κακόκεφος/η ή ότι βρίσκομαι σε άσχημη στιγμή.	Α	Λ	ΔΓ
5. Μπορώ να ανιχνεύσω στους άλλους και τα παραμικρά σημάδια θυμού.	Α	Λ	ΔΓ
6. Ο θυμός είναι ένα δηλητηριώδες συναίσθημα.	Α	Λ	ΔΓ
7. Όταν θυμώνω, νιώθω ότι θέλω να μασήσω σίδερα, να τρίξω τα δόντια μου, να δαγκώσω.	Α	Λ	ΔΓ
8. Μπορώ να νιώσω τα σημάδια του θυμού στο σώμα μου.	Α	Λ	ΔΓ
9. Τα αισθήματα αποτελούν ιδιωτική υπόθεση. Προσπαθώ να μην τα δείχνω.	Α	Λ	ΔΓ
10. Όταν θυμώνω, νιώθω το σώμα μου να ανάβει.	Α	Λ	ΔΓ
11. Για μένα, το να νιώθεις θυμό είναι σαν να αυξάνεις τον ατμό, να μεγαλώνεις την πίεση.	Α	Λ	ΔΓ
12. Για μένα το να νιώθεις θυμό είναι σαν να αφήνεις τον ατμό να απελευθερωθεί, σαν να μειώνεις την πίεση.	Α	Λ	ΔΓ
13. Για μένα, το να νιώθεις θυμό μοιάζει με την πίεση που αυξάνει, αυξάνει και δεν έχει έξοδο διαφυγής.	Α	Λ	ΔΓ
14. Όταν θυμώνω, νιώθεις ότι χάνω την ψυχραιμία μου.	Α	Λ	ΔΓ
15. Ο θυμός μου υποδεικνύει στους γύρω μου ότι δεν πρέπει να προσπαθήσουν να μου επιβληθούν ή να μου κάνουν κουμάντο.	Α	Λ	ΔΓ
16. Με το θυμό γίνομαι σοβαρός/ή και αυστηρός/ή.	Α	Λ	ΔΓ
17. Ο θυμός μου δίνει ενέργεια. Με βοηθά να αντιμετωπίζω τα πράγματα και να μην επιτρέπω να με ξεπερνούν οι καταστάσεις.	Α	Λ	ΔΓ
18. Καταπιέζω και κρύβω μέσα μου το θυμό μου.	Α	Λ	ΔΓ
19. Πιστεύω ότι αν καταπιέζεις το θυμό σου ερωτοτροπείς με την καταστροφή.	Α	Λ	ΔΓ
20. Πιστεύω ότι ο θυμός είναι κάτι φυσιολογικό, όπως το βήξιμο για να καθαρίσεις το λαιμό σου.	Α	Λ	ΔΓ
21. Για μένα ο θυμός μοιάζει με φωτιά, σαν κάτι να είναι έτοιμο να εκραγεί.	Α	Λ	ΔΓ
22. Ο θυμός, όπως και η φωτιά, μπορεί να σε καταστρέψει ολοκληρωτικά.	Α	Λ	ΔΓ
23. Αντιπαρέρχομαι το θυμό μέχρι να μαλακώσει και να εξαφανιστεί.	Α	Λ	ΔΓ
24. Θεωρώ το θυμό καταστροφικό.	Α	Λ	ΔΓ
25. Για μένα ο θυμός αποτελεί έκφραση απολίτιστου ατόμου.	Α	Λ	ΔΓ
26. Θεωρώ ότι ο θυμός είναι κάτι που σε πνίγει.	Α	Λ	ΔΓ
27. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο θυμό και την επιθετικότητα.	Α	Λ	ΔΓ
28. Πιστεύω ότι ένα παιδί δεν είναι σωστό να θυμώνει, γι’ αυτό και πρέπει να τιμωρείται.	Α	Λ	ΔΓ
29. Η ενέργεια που απορρέει από το θυμό πρέπει να διοχετευτεί κάπου. Πρέπει και αυτή να εκφράζεται.	Α	Λ	ΔΓ
30. Ο θυμός δίνει ορμή, ενέργεια.	Α	Λ	ΔΓ
31. Κατά τη γνώμη μου, θυμός και πόνος πηγαίνουν μαζί. Θυμώνω όταν νιώθω πληγωμένος/η.	Α	Λ	ΔΓ
32. Κατά τη γνώμη μου, θυμός και φόβος πηγαίνουν μαζί. Θυμώνω όταν κάπου βαθιά μέσα μου νιώθω ανασφάλεια.	Α	Λ	ΔΓ
33. Όταν θυμώνεις, βάζεις τον εαυτό σου σε θέση ισχύος. Αισθάνεσαι ότι ορθώνεις το ανάστημά σου.	Α	Λ	ΔΓ
34. Ο θυμός είναι κατά βάση ανυπομονησία.	Α	Λ	ΔΓ
35. Αντιμετωπίζω το θυμό αφήνοντας το χρόνο να περάσει.	Α	Λ	ΔΓ
36. Για μένα, θυμός σημαίνει αδυναμία και απογοήτευση.	Α	Λ	ΔΓ
37. Κρατώ το θυμό μου καλά σφραγισμένο.	Α	Λ	ΔΓ
38. Είναι ντροπή να σε βλέπει ο κόσμος θυμωμένο/η.	Α	Λ	ΔΓ
39. Αν ελέγχεις το θυμό σου, δεν υπάρχει πρόβλημα.	Α	Λ	ΔΓ
40. Θα έλεγα ότι, όταν ένας άνθρωπος είναι θυμωμένος, μοιάζει να απορρίπτει τους άλλους.	Α	Λ	ΔΓ
41. Η απαλλαγή από το θυμό μοιάζει με την αποβολή από το σώμα σου ενός ιδιαίτερα δυσάρεστου αντικειμένου.	Α	Λ	ΔΓ
42. Η έκφραση των συναισθημάτων προκαλεί αμηχανία.	Α	Λ	ΔΓ
43. Ένα υγιές άτομο δεν θυμώνει.	Α	Λ	ΔΓ
44. Ο θυμός προϋποθέτει συμμετοχή ή επαφή.	Α	Λ	ΔΓ

ΛΥΠΗ

Θυμηθείτε τώρα κάποιες προηγούμενες στιγμές κατά τις οποίες αισθανθήκατε λυπημένοι, αποκαρδιωμένοι. Σκεφτείτε ανθρώπους στη ζωή σας που εξέφρασαν αισθήματα λύπης, κατάθλιψης ή μελαγχολίας. Τι σκέψεις, εικόνες και αισθήματα έρχονται στο μυαλό σας όταν ανακαλείτε την έκφραση αυτών των συναισθημάτων από εσάς τους ίδιους ή από άλλους; Διαβάστε κάθε πρόταση που ακολουθεί και βάλτε σε κύκλο την απάντηση που βρίσκεται πιο κοντά σε αυτήν που θα δίνατε εσείς.

1. Θα έλεγα ότι γενικά η λύπη δηλητηριάζει.	Α	Λ	ΔΓ
2. Η λύπη μοιάζει με αρρώστια και το ξεπέρασμά της μοιάζει με την ανάρρωση.	Α	Λ	ΔΓ
3. Όταν είμαι λυπημένος/η, θέλω να μένω μόνος/η.	Α	Λ	ΔΓ
4. Νιώθω πολλά είδη λύπης.	Α	Λ	ΔΓ
5. Μπορώ να καταλάβω πότε είμαι έστω και ελάχιστα λυπημένος/η.	Α	Λ	ΔΓ
6. Μπορώ να καταλάβω πότε οι άλλοι είναι έστω και λίγο δύσθυμοι.	Α	Λ	ΔΓ
7. Το σώμα μου μού στέλνει σαφή μηνύματα όταν πρόκειται να περάσω μια άκεφη και μελαγχολική μέρα.	Α	Λ	ΔΓ
8. Πιστεύω ότι η λύπη είναι παραγωγική. Μας ειδοποιεί πότε πρέπει να επιβραδύνουμε, να χαλαρώσουμε.	Α	Λ	ΔΓ
9. Νομίζω ότι η λύπη είναι κάτι καλό. Μπορεί να μας υποδείξει τι είναι αυτό που λείπει από τη ζωή μας.	Α	Λ	ΔΓ
10. Η λύπη συνιστά ένα φυσικό παρεπόμενο των αισθημάτων απώλειας και πόνου.	Α	Λ	ΔΓ
11. Η λύπη δεν αποτελεί πρόβλημα, αρκεί να ξεπερνιέται γρήγορα.	Α	Λ	ΔΓ
12. Η προσοχή που δίνουμε στα αισθήματα λύπης οδηγεί στον εξαγνισμό.	Α	Λ	ΔΓ
13. Η λύπη είναι άχρηστη.	Α	Λ	ΔΓ
14. Δεν υπάρχει «ανακουφιστικό κλάμα».	Α	Λ	ΔΓ
15. Η λύπη δεν αξίζει να αναλώνεται σε μικροπράγματα.	Α	Λ	ΔΓ
16. Η λύπη έχει κάποιο λόγο ύπαρξης.	Α	Λ	ΔΓ
17. Η λύπη ταυτίζεται με την αδυναμία.	Α	Λ	ΔΓ
18. Η λύπη δείχνει ότι μπορεί να αισθανόμαστε ή να εκφράζουμε ενσυναίσθηση.	Α	Λ	ΔΓ
19. Η λύπη είναι μια αίσθηση αδυναμίας ή/και απελπισίας.	Α	Λ	ΔΓ
20. Δεν έχει νόημα να μιλάμε με άλλους όταν αισθανόμαστε λυπημένοι.	Α	Λ	ΔΓ
21. Μερικές φορές κλαίω πολύ.	Α	Λ	ΔΓ
22. Το αίσθημα της λύπης μού προκαλεί φόβο.	Α	Λ	ΔΓ
23. Η έκφραση της λύπης στους άλλους ισοδυναμεί με απώλεια ελέγχου.	Α	Λ	ΔΓ
24. Αν καταφέρνουμε να διατηρούμε τον έλεγχο, η λύπη μπορεί να είναι ευχάριστη.	Α	Λ	ΔΓ
25. Είναι προτιμότερο να μη δείχνουμε στους άλλους τη λύπη μας.	Α	Λ	ΔΓ
26. Η λύπη μοιάζει με βιασμό.	Α	Λ	ΔΓ
27. Όταν οι άνθρωποι είναι λυπημένοι, θα πρέπει να μένουν μόνοι, σαν να μπαίνουν σε καραντίνα.	Α	Λ	ΔΓ
28. Η χαρούμενη αντίδραση είναι ένα αντίδοτο στη λύπη.	Α	Λ	ΔΓ
29. Με αρκετή σκέψη, ένα συναίσθημα μπορεί να μετατραπεί σε κάποιο άλλο.	Α	Λ	ΔΓ
30. Προσπαθώ να συνέλθω το συντομότερο από τη λύπη μου.	Α	Λ	ΔΓ
31. Η λύπη με υποχρεώνει να συλλογίζομαι.	Α	Λ	ΔΓ
32. Η λύπη ενός παιδιού αντανακλά κάποιο αρνητικό γνώρισμα.	Α	Λ	ΔΓ
33. Καλό είναι να μην αντιδρούμε καθόλου στη λύπη ενός παιδιού.	Α	Λ	ΔΓ
34. Μερικές φορές, όταν είμαι λυπημένος/η, νιώθω απέχθεια για τον εαυτό μου.	Α	Λ	ΔΓ
35. Πιστεύω ότι τα συναισθήματα είναι πάντοτε παρόντα. Αποτελούν μέρος της ζωής μας.	Α	Λ	ΔΓ
36. «Διατηρώ τον έλεγχο» σημαίνει ότι είμαι πάντοτε σε καλή διάθεση, όχι λυπημένος/η.	Α	Λ	ΔΓ
37. Τα συναισθήματα είναι ιδιωτική υπόθεση, δεν αφορούν τους άλλους.	Α	Λ	ΔΓ
38. Αν είμαστε συναισθηματικοί με τα παιδιά, μπορεί να χάσουμε τον έλεγχο και να γίνουμε καταπιεστικοί.	Α	Λ	ΔΓ
39. Στη ζωή καλό είναι να μην ασχολούμαστε για πολύ με τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά να τονίζουμε τα θετικά.	Α	Λ	ΔΓ
40. Για να ξεπεράσεις τα αρνητικά συναισθήματα, ασχολήσου απλώς με τα καθημερινά προβλήματα της ζωής	Α	Λ	ΔΓ

Βαθμολογία

Τα άτομα που έχουν επίγνωση του θυμού και της λύπης μιλούν για τα συναισθήματα αυτά με διάφορους τρόπους. Μπορούν εύκολα να ανιχνεύσουν τα συγκεκριμένα συναισθήματα τόσο στον εαυτό τους όσο και στους άλλους. Βιώνουν ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών συναισθημάτων και αποχρώσεών τους και τα κάνουν μέρος της ζωής τους. Είναι σε θέση να διακρίνουν και να ανταποκριθούν σε μικρότερες και λιγότερο έντονες εκφράσεις θυμού ή λύπης των παιδιών τους, και μάλιστα πολύ περισσότερο από ό,τι οι άνθρωποι με λιγότερη συναισθηματική επίγνωση.

Είναι όμως δυνατόν να έχουμε μεγαλύτερη επίγνωση ενός συναισθήματος και μικρότερη ενός άλλου; Ναι, είναι αρκετά πιθανό. Η επίγνωση δεν είναι μονοδιάστατη και μπορεί να αλλάζει διαχρονικά.

ΘΥΜΟΣ: Για να υπολογίσετε τη βαθμολογία σας για το θυμό, προσθέστε τον αριθμό των απαντήσεων Α (Α=αλήθεια) στις ερωτήσεις του Καταλόγου Νο 1 και μετά αφαιρέστε τον αριθμό των απαντήσεων Α του Καταλόγου Νο 2. Όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός, τόσο μεγαλύτερη είναι και η επίγνωσή σας.

Κατάλογος Νο 1

1, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 19, 20, 29, 30, 31, 32, 33, 44.

Κατάλογος Νο 2

2, 6, 9, 13, 14, 18, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43.

Αν απαντήσαντε ΔΓ (ΔΓ=Δεν γνωρίζω) περισσότερες από δέκα φορές, ίσως χρειάζεται να ασχοληθείτε πιο πολύ με αυτό το συναίσθημα, προκειμένου να αποκτήσετε μεγαλύτερη επίγνωση τόσο του δικού σας θυμού όσο και αυτού των άλλων.

ΛΥΠΗ: Για να υπολογίσετε τη βαθμολογία σας για τη λύπη, προσθέστε τις απαντήσεις Α (Α=αλήθεια) στις ερωτήσεις του Καταλόγου Νο 1 και μετά αφαιρέστε τον αριθμό των απαντήσεων Α που δώσατε στις ερωτήσεις του Καταλόγου Νο 2. Όσο υψηλότερος είναι ο βαθμός, τόσο μεγαλύτερη είναι και η επίγνωσή σας.

Κατάλογος Νο 1

4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 16, 18, 21, 24, 31, 35.

Κατάλογος Νο 2

1, 2, 3, 11, 13, 14, 15, 17, 19, 20, 22, 23, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 32, 33, 34, 36, 37, 38, 39, 40.

Αν απαντήσαντε ΔΓ (ΔΓ=Δεν γνωρίζω) περισσότερες από δέκα φορές, ίσως χρειάζεται να ασχοληθείτε πιο πολύ με αυτό το συναίσθημα, προκειμένου να αποκτήσετε μεγαλύτερη επίγνωση τόσο του δικού σας θυμού όσο και αυτού των άλλων.

Πηγή: Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών - John Gottman