Περιβάλλον και Υγεία: Δελφίνια

Η Νοημοσύνη δεν είναι Ανθρώπινο Προνόμιο

Σχετικά πρόσφατα, όπως σχετική είναι και η έννοια του χρόνου άλλωστε, είχα διαβάσει ένα άρθρο στο διαδίκτυο, για το πώς μία ομάδα δελφινιών έσωσε μια μητέρα και τις δύο κόρες της από τα δόντια ενός καρχαρία που κατά ...λάθος τις είχε περάσει για μεζέ. Μπορεί βέβαια ο καρχαρίας να έμεινε νηστικός, αλλά η εκτίμηση που έτρεφα για τα δελφίνια αυξήθηκε δραματικά. Και αυτό γιατί όχι μόνο, από την μία πλευρά διαφύλαξαν ανθρώπινες ζωές, αλλά γιατί από την άλλη εμπόδισαν τον καρχαρία από το να υποστεί δηλητηρίαση δι’ ανθρωπίνου κρέατος.

Αποφάσισα που λέτε, να εξερευνήσω τον κόσμο αυτών των υπέροχων πλασμάτων.

Απομονώθηκα στο γραφείο μου (η απομόνωση αποτελεί βασική προϋπόθεση της όποιας έρευνας) και τελικά ανακάλυψα πως με περίμεναν εκπλήξεις, άλλες ευχάριστες και άλλες ανθρωποειδώς δυσάρεστες.

Τα δελφίνια, όπως ίσως γνωρίζετε, δεν είναι ψάρια, είναι θηλαστικά. Αναπνέουν με πνεύμονες, διαθέτουν εγκέφαλο εξίσου μεγάλο και περίπλοκο με τον ανθρώπινο, κυοφορούν για 12 μήνες, διαθέτουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες αισθήσεις και από επιλογή τους κατοικούν στην θάλασσα, και καλά κάνουν με τόσα δίποδα που κυκλοφορούν στην ξηρά χωρίς να χρησιμοποιούν το όργανο που υπάρχει ανάμεσα στα αυτιά τους.

Ορισμένες εκπληκτικές όντως ικανότητες των δελφινιών είναι ότι με μία αναπνοή ανανεώνουν το 90% του οξυγόνου των πνευμόνων τους, μπορούν να αποθηκεύουν οξυγόνο και στους μύες τους, με αποτέλεσμα να έχουν την δυνατότητα κατάδυσης για 20 λεπτά μέχρι βάθους 300 μέτρων, και δεν προσβάλλονται ποτέ από τη νόσο των δυτών. Όταν τα δελφίνια κοιμούνται, εναλλάξ το ένα από τα ημισφαίρια του εγκεφάλου τους παραμένει ξύπνιο, ώστε να κολυμπούν στην επιφάνεια για να αναπνέουν. Σε αντίθεση με τον άνθρωπο, η αναπνοή στα δελφίνια είναι μια εκούσια διαδικασία, δηλαδή δεν αναπνέουν αυτόματα αλλά με τη θέλησή τους. Η όρασή τους είναι πολύ καλή μέσα και έξω από το νερό, ενώ διαθέτουν οξύτατη ακοή. Πολύχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι έχουν αναπτύξει σύστημα επικοινωνίας μεταξύ τους, το οποίο βασίζεται στην παραγωγή ήχων και υπερήχων, με τη δυνατότητα να σχηματίζουν στον εγκέφαλό τους τρισδιάστατες απεικονίσεις μέσω του ηχοβολιστικού τους συστήματος. Οι μέχρι σήμερα προσπάθειες αποκωδικοποίησης της γλώσσας των δελφινιών έχουν αποτύχει, ενώ υπάρχουν αναφορές επιστημόνων ή εκπαιδευτών πως πολλές φορές τα δελφίνια προσπάθησαν να τους δείξουν για το πώς να επικοινωνήσουν μαζί τους!

Από την δεκαετία του 1970 άρχισαν να εφαρμόζονται μέθοδοι θεραπείας μέσω των δελφινιών. Οι επιστημονικές μελέτες που προηγήθηκαν έδειξαν ότι τα δελφίνια έχουν την ικανότητα να αλληλεπιδρούν με τον άνθρωπο μέσω των ηχητικών κλικ και των υπερήχων που παράγουν. Έτσι μπορούν να ανιχνεύσουν την πάσχουσα περιοχή
και πιθανολογείται πως τροποποιούν την δομή των κυττάρων και των ιστών μέσω του ηχοεντοπιστικού τους συστήματος, ενώ παράλληλα προκαλούν αλλαγές στα
εγκεφαλικά κύματα του ανθρώπου, (αυξάνοντας τα κύματα ΑΛΦΑ τα οποία θεωρούνται ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα). Οι αλλαγές αυτές έχουν καταγραφεί ηλεκτρο-εγκεφαλογραφικά. Όσοι υπεβλήθησαν στην εν λόγω θεραπευτική μέθοδο αναφέρουν ότι οι ήχοι που παράγουν τα δελφίνια έχουν νόημα και συναίσθημα ενώ το εκπληκτικό είναι πως όλοι ομολογούν ότι υπήρξε μία τρομερή αλλαγή στην ζωή τους.

Στην αρχαία για μας εποχή, τα δελφίνια συνόδευαν τον Ποσειδώνα και τον Απόλλωνα, οι πρόγονοί μας τα λάτρευαν και τα σεβόντουσαν ενώ ο Πλούταρχος είχε πει: “Στο
δελφίνι έχει δοθεί η ιδιότητα που αναζητούν όλοι οι φιλόσοφοι, η ανιδιοτελής συμπαράσταση και φιλία”. Πράγματι, πολλοί δύτες που βρέθηκαν αντίκρυ σε δελφίνι ομολογούν ότι διέκριναν ένα φιλικό λαμπερό βλέμμα το οποίο εξέφραζε συναισθήματα.
Εξοργιστικό όμως είναι το γεγονός ότι εμείς οι σύγχρονοι επιδεικνύουμε βαρβαρική συμπεριφορά απέναντι στα δελφίνια. Αρκεί να αναφέρω μερικές ανθρωπογενείς (το 95%) αιτίες θανάτου τους. Για παράδειγμα, το Αμερικανικό Ναυτικό είχε εκπαιδεύσει δελφίνια ζωσμένα με εκρηκτικά να πέφτουν πάνω σε εχθρικά πλοία. Η βιομηχανία της αλιείας επιτρέπει ψάρεμα με αφρόδιχτα ή δυναμίτη, ενώ η χρήση σόναρς των υποβρυχίων δημιουργεί θανάσιμες παρεμβολές στο ηχοβολιστικό τους σύστημα. Για να μην αναφέρουμε και τη συστηματική ρύπανση των θαλασσών κ.λπ.

Βέβαια, από μικροί έχουμε εκπαιδευτεί ως οι επικυρίαρχοι αυτού του δύστυχου πλανήτη. Βλέπετε (σχήμα λόγου αυτό το “βλέπετε”, γιατί οι περισσότεροι εθελοτυφλούν ενώ βόσκουν αμέριμνα), έχουμε ορίσει αυθαίρετα την ευφυΐα και τη νοημοσύνη σύμφωνα με τα δικά μας κριτήρια. Ακόμη χειρότερα προσπαθούμε να μελετήσουμε και να επικοινωνήσουμε με άλλα νοήμονα πλάσματα, με δικά μας μέτρα και σταθμά. Υποψιάζομαι ότι πολλές φορές το κούνημα του κεφαλιού από ένα δελφίνι μπορεί και ν’ αντιστοιχεί στο “αφελές δίποδο”.
(Tρομάρα μας, θέλουμε να συναντήσουμε κι εξωγήινους...)

Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση ανέκαθεν οδηγούσε στη ρήση “χαίρε βάθος αμέτρητο της απυθμένου βλακείας ημών”. Με την ευκαιρία αυτή, για όσους επιμένουν πως είμαστε η κορωνίδα της όποιας δημιουργίας, τους απαντώ ότι έχουν εξασφαλίσει μία καλή θέση στην αιωνιότητα της ανυπαρξίας, αμήν.

Σας προκαλώ, εάν τολμάτε, να απευθύνετε ερώτηση στο πρώτο δελφίνι που θα συναντήσετε. Προσέξτε μόνο τι θα ρωτήσετε, γιατί μπορεί να κουνήσει το κεφάλι του – μην ξεχνάτε ότι είναι ελεύθερα πλάσματα… Σας αφήνω, όμως, γιατί πηγαίνω να ακούσω τη σιωπή ενός σαμάνου που είχε πει ότι “ο άνθρωπος είναι το όνειρο ενός δελφινιού”.