Wednesday, July 18, 2007

Οι αναδασώσεις πυρόπληκτων περιοχών στην Ελλάδα


Οι αναδασώσεις πυρόπληκτων περιοχών στην Ελλάδα:
Μύθοι και Πραγματικότητες.

(Ανακοινώθηκε σε Ημερίδα του ΤΕΙ Δασοπονίας Δράμας την 5-6-2003)

Παύλος Κωνσταντινίδης
Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης
e-mail: pavkon@fri.gr

Περίληψη

Η μεταπυρική διαχείριση των δασών στην Ελλάδα αποτελεί ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Όλη η διαδικασία κινείται μεταξύ του μύθου, που είναι αυτό που θα έπρεπε να γίνεται σε κάθε περίπτωση και του πραγματικού, που είναι αυτό που τελικά γίνεται. Οι μύθοι και οι αντίστοιχες πραγματικότητες κινούνται σε πολλά επίπεδα. Μύθους αποτελούν όλα όσα απαιτεί η επιστήμη της οικολογίας για αποδοτικές αναδασώσεις οι οποίες θα μπορούν να οδηγήσουν σε βιώσιμα οικοσυστήματα και τα οποία δυστυχώς αγνοούνται από τους διαχειριστές είτε από άγνοια, είτε κυρίως από την πίεση των τοπικών κοινωνιών για άμεση αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων.

Εντοπίζονται οκτώ αδύνατα σημεία στη διαδικασία των μεταπυρικών επεμβάσεων, που έχουν να κάνουν κυρίως με την επιλογή των ειδών προς φύτευση, με την έλλειψη κεντρικών σχεδιασμών στη διαχείριση και στην παραγωγή φυταρίων, με την επιλογή των περιοχών που αποφασίζονται αναδασώσεις και με την ανυπαρξία ουσιαστικής μελέτης των οικολογικών παραγόντων στις υπό αναδάσωση περιοχές.

Τονίζεται η απουσία της οικολογικής σκέψης των μεταπυρικών διαχειριστών και κυρίως η έλλειψη γνώσης των σύγχρονων τεχνολογιών, όπως τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, που παρέχουν αξιόπιστες και αντικειμενικές πληροφορίες, ώστε να αποφεύγονται λανθασμένες επιλογές.

Προτείνεται η άμεση δημιουργία σε κεντρικό κρατικό επίπεδο κατάλληλων προδιαγραφών, οι οποίες να είναι υποχρεωτικές στην εφαρμογή από τις περιφερειακές δασικές υπηρεσίες, ώστε να μειωθούν οι αποτυχίες και οι αναίτιες διαταραχές των καμένων οικοσυστημάτων.

Η εργασία αυτή είναι αποτέλεσμα καταγραφής συμπεριφορών και διαδικασιών από πολίτες, υπηρεσίες και κράτος, που έγιναν κατά τη διάρκεια σημαντικών ερευνητικών προγραμμάτων που είχαν σχέση με τις δασικές πυρκαγιές και τους μεταπυρικούς σχεδιασμούς αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων.

Εισαγωγή

Κατ’ αρχή θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές της ημερίδας για την τιμή που μου έκαναν, προσκαλώντας με ως ομιλητή στο Ίδρυμά σας. Η πρόσκληση με τιμά ιδιαίτερα, διότι είναι κοινή διαπίστωση ότι το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δράμας συνεχίζει να διατηρεί μετά από πολλά χρόνια λειτουργίας την αρχική φρεσκάδα και τον πρώτο ενθουσιασμό των εκπαιδευτών και των εκπαιδευομένων του.

Η διαδικασία των αναδασώσεων είναι μια δύσκολη υπόθεση. Προϋποθέτει ότι οι σχεδιαστές τους θα πρέπει να ταυτίσουν τη λογική τους με τη λογική της φύσης, που έχει αποκτήσει δομές και νομοτέλειες που σφυρηλατήθηκαν κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων χρόνων. Τα φυσικά οικοσυστήματα που αναπτύσσονται σε κάθε κομματάκι γης του πλανήτη μόνο τυχαία δεν βρίσκονται εκεί (McLean & Ivimay Cook 1968) . Μέσα από τις διαδικασίες της προσαρμογής και της φυσικής επιλογής στη φύση υπάρχει μια διαρκής εξέλιξή τους, αλλά πάντα, και ανάλογα με τις κλιματικές συγκυρίες, διατηρείται μια ισορροπία μεταξύ τους (Αθανασιάδης 1986). Και μέσα όμως στα ίδια τα οικοσυστήματα υπάρχει μια σταθερή διαδικασία όπου κάθε φυτικό είδος αποκτά το χώρο που το ανήκει, πάντα όμως σε μια ισορροπία με τα υπόλοιπα, που σταθεροποιεί το σύνολο του πληθυσμού και κάνει βιώσιμη ολόκληρη τη φυτοκοινωνία (Κωνσταντινίδης & Αθανασιάδης 1988).

Τα τελευταία χρόνια ο άνθρωπος παρεμβαίνει στη φύση με τα τεχνολογικά μέσα που επινόησε πολύ εύκολα και σε μεγάλες εκτάσεις. Η δύναμη που απέκτησε τον κάνει να παραβλέπει τις ανάγκες της φύσης για ισορροπία και σταθερότητα. Η ευκολία με την οποία μπορεί να ξηλώσει δάση και να φυτέψει νέα είδη, τον έκαναν να αισθάνεται δυνατότερος, σοφότερος και σημαντικότερος από τη φύση. Τις προσωπικές εμπειρίες που αποκτά στα 30-35 χρόνια που είναι ενεργός επαγγελματικά τις θεωρεί πολύ ορθότερες από τα εκατομμύρια χρόνια που λειτουργεί η φύση.

Αποτέλεσμα είναι να θεωρούμε μύθο ότι πρέπει να σεβόμαστε τη φύση και κάνουμε πραγματικότητα ό,τι θεωρούμε ότι είναι προς το συμφέρον μας. Χωρίς οικολογική ευαισθησία και γνώση παρεμβαίνουμε σε τεράστιες εκτάσεις. Άλλοτε με καλές προθέσεις και άλλοτε με ύποπτες. Αρκεί ένας σεβάσμιος γέροντας από την Άπω Ανατολή (περίπτωση Μασανόμπου Φουκουόκα) για να μας πείσει ότι μπορεί να μετατρέψει τη χώρα μας σε ζούγκλα και εμείς να τον πιστέψουμε (Οικονόμου, 1998). Πνιγμένοι στους καπνούς και τις ταχύτητες των πόλεων όπου μαζευτήκαμε και ζούμε τα τελευταία χρόνια αποξενωθήκαμε από τη φύση.

Υπήρξε μεγάλος προβληματισμός αν θα έπρεπε να αναφερθούμε σε αυτά που γίνονται ή σε αυτά που θα έπρεπε να γίνονται. Φυσικά σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα σημασία έχει η επιστημονική άποψη, όμως διαπιστώθηκε ότι η παρουσίασή της αποδυναμώνεται εάν παραβλεφθεί η πραγματική κατάσταση, η οποία όμως όταν αναφέρεται γίνεται δυσάρεστη και στεναχωρεί πολύ κόσμο. Όμως στα Επιστημονικά και στα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα οφείλουμε όλοι μας να ήμαστε ειλικρινείς. Πρέπει οι αλήθειες να λέγονται, να κοιτάμε τα προβλήματα κατάματα και να προτείνουμε λύσεις. Οι μεταπυρικές αναδασώσεις στη χώρα μας κινούνται μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Είναι αυτά που κάνουμε σωστά και αυτά που κάνουμε και νομίζουμε ότι είναι σωστά.

Η εργασία αυτή αποτελεί αποτέλεσμα καταγραφών συμπεριφορών και ενεργειών τόσο των Δασικών Υπηρεσιών, όσο και της Κεντρικής Κρατικής Διοίκησης και ολόκληρης της Ελληνικής κοινωνίας, κατά τη διάρκεια μιας σειράς ερευνητικών προγραμμάτων της τελευταίας δεκαετίας που πραγματοποιήθηκαν στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών της Θεσσαλονίκης και είχαν σχέση με τις δασικές πυρκαγιές και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

1. Μύθος: Οι μεταπυρικές αναδασώσεις στη χώρα μας γίνονται με επιστημονικές αναλύσεις του χώρου (κλίμα, έδαφος κ.λ.π.).
Πραγματικότητα: Αποτελούν τμήμα μιας Εθνικής φιέστας κυρίως μετά από περιόδους μεγάλων περιαστικών πυρκαγιών.

Ανάλυση του χώρου σημαίνει ότι κάθε βασικός παράγοντας που επηρεάζει την ανάπτυξη των φυτών πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να συνυπολογίζεται. Πολλές φορές, έστω και ένας παράγοντας να είναι αρνητικός για ένα είδος τότε μπορεί ολόκληρη η προσπάθεια να αποτύχει. Η αποτυχία δεν αφορά μόνο τις οικονομικές παραμέτρους των αναδασώσεων, αλλά κυρίως και την οικολογική διαταραχή που επιφέρεται στο φυσικό οικοσύστημα που προϋπήρχε, το οποίο όσο υποβαθμισμένο και αν είναι συνεχίζει να λειτουργεί και να δίνει ελπίδες μελλοντικής αναβάθμισης, εφόσον οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επέφεραν την υποβάθμιση (βοσκή, συχνές πυρκαγιές κ.λ.π.) έπαυαν να υπάρχουν.

Με την πρόοδο της τεχνολογίας η ανάλυση του χώρου είναι σήμερα μια σχετικά εύκολη διαδικασία. Τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών με τις δυνατότητες που διαθέτουν δίνουν τη δυνατότητα να αναλύεται κάθε τμήμα του εδάφους σε πολλαπλά επίπεδα πληροφοριών, τα οποία μπορούμε να επεξεργασθούμε, να υπολογίσουμε και να επεξεργασθούμε στατιστικά. Αυτό σημαίνει αντικειμενική πληροφορία χωρίς τα λάθη που επιφέρουν οι υποκειμενισμοί (Γκατζογιάννης & Γκολέτσος, 2001).

Δυστυχώς, η βραδύτητα με την οποία ανανεώνεται το προσωπικό της Δασικής Υπηρεσίας, της στερεί τη δυνατότητα της χρήσης των νέων τεχνολογιών. Η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες που γίνεται στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, παραμένει αχρησιμοποίητη από την κρατική μηχανή και ουσιαστικά από το κοινωνικό σύνολο που σε τελευταία ανάλυση πληρώνει όλη αυτή την εκπαιδευτική διαδικασία. Έτσι όλα βασίζονται σε γνώσεις και εμπειρίες που δεν παύουν να αποτελούν υποκειμενική εκτίμηση των επιφορτισμένων υπαλλήλων με το σχεδιασμό και την υλοποίηση των αναδασώσεων.

Αυτό έχει ως πρόσθετο αποτέλεσμα οι αναδασώσεις να γίνονται από φυτά που προσφέρουν, για καθαρά διαφημιστικούς σκοπούς, ιδιωτικές εταιρίες (σούπερ-μάρκετ, εταιρίες τηλεφωνίας κ.λ.π.). Στη διαδικασία συμμετέχουν δυστυχώς πολλοί πολίτες (σωματεία, σύλλογοι) και κυρίως παιδιά, τα οποία θεωρούν ότι επιτελούν ένα ύψιστο καθήκον κακοποιώντας τη φύση και θεωρώντας ότι αναδάσωση σημαίνει άνοιγμα μιας τρύπας και τοποθέτησης μέσα σε αυτή με ό,τι βρεθεί μπροστά μας. Έτσι διαιωνίζεται το κακό μοντέλο των αναδασώσεων. Αναδασώσεις υπό τους ήχους οργάνων, με διαλείμματα για γύρο και σουβλάκι, αναμνηστικές φωτογραφίες και δηλώσεις στα ΜΜΕ μετατρέπουν μια πολύ σοβαρή διαδικασία παρέμβασης στη φύση, σε ένα λαϊκό πανηγύρι.

Προτάσεις:

  • Θα πρέπει άμεσα οι δασικές υπηρεσίες να στελεχωθούν με νέους επιστήμονες, ενημερωμένους για τις σύγχρονες οικολογικές απόψεις και τις σύγχρονες τεχνολογίες.
  • Να μην επιτρέπεται η χρήση φυτών ανεξέλεγκτα από μη κρατικούς φορείς.
  • Να σταματήσουν οι αναδασώσεις φιέστες, όπου η επιστημονική γνώση θυσιάζεται στη διαδικασία.
  • Να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί άμεσα πρόγραμμα ενημέρωσης των πολιτών, σε θέματα αναδασώσεων.

2. Μύθος: Οι αναδασώσεις γίνονται σε περιοχές που έχασαν οριστικά τα δάση τους εδώ και χιλιάδες χρόνια και δεν υπάρχει φυσικό αναγεννητικό υλικό (π.χ. αποδασωμένα νησιά).
Πραγματικότητα
: Προτιμώνται δασικές περιοχές που κάηκαν πρόσφατα και διαθέτουν τεράστιες ποσότητες φυσικού αναγεννητικού υλικού άρα αναγεννώνται από μόνες τους (π.χ. καμένες εκτάσεις).

Οι χώροι που επιδέχονται αναδασώσεις είναι οι υποβαθμισμένοι και θα μπορούσαμε να τους χωρίσουμε σε δύο κατηγορίες. Αυτοί που έχουν χάσει από χιλιάδες χρόνια τα δενδρώδη τους οικοσυστήματα και αποτελούν σήμερα θαμνοτόπια ή φρυγανοτόπια και αυτοί που έχουν υποβαθμισθεί πρόσφατα κυρίως από πυρκαγιές (Κωνσταντινίδης & Τσιουρλής, 1999).

Η πρώτη κατηγορία αφορά πρώην δασικές εκτάσεις, οι οποίες εξαιτίας της ανθρώπινης κοινωνικοοικονομικής συμπεριφοράς, έχουν υποβαθμισθεί σε μη αναστρέψιμο βαθμό αφού οι σπορείς έχουν εξαφανισθεί και δεν υπάρχουν πλέον φυσικά αναγεννητικά αποθέματα (σπόροι, παραβλαστήματα κ.λ.π.).

Η δεύτερη αφορά τα μεσογειακά πευκοδάση, τα οποία εξαιτίας της δομής τους, των κλιματικών συνθηκών και της συμπεριφοράς των ανθρώπων καίγονται κατά τακτικά διαστήματα, τα μεσοδιαστήματα των οποίων είναι συνήθως μερικές δεκάδες χρόνια.

Εκείνο που καταγράφεται από τον ερευνητή είναι ότι υπάρχει μια έντονη εθνική αγωνία μόνο για την τύχη των καμένων πρόσφατα δασών, η οποία επιτείνεται από τις εικόνες της καταστροφής που καταγράφουν τα ΜΜΕ και από την παραπληροφόρηση που μεταφέρεται στον κόσμο από δημόσιες συζητήσεις που πραγματοποιούν οι μόνιμοι εθνικοί μας ανησυχούντες και έχοντες άποψη επί παντός επιστητού (ταυτότητες, σύνταγμα, πλημμύρες κ.λ.π.). Η πίεση που δημιουργείται στους πολίτες μεταφέρεται δυστυχώς στις δασικές υπηρεσίες, οι οποίες εντέλλονται να πραγματοποιήσουν ποσοτικές και όχι ποιοτικές αναδασώσεις, όπως θα δούμε στη συνέχεια.

Για τα νησιά μας όπου υπάρχει η απόλυτη αποδάσωση ποτέ δεν ακούσθηκε η παραμικρή διαμαρτυρία. Ακόμη και εκεί όπου, χάρη στο ζήλο μερικών ανθρώπων, επιχειρούνται αναδασώσεις περιορισμένης έκτασης, η έλλειψη του κοινωνικού ενδιαφέροντος μειώνει τα μέτρα προστασίας τους με αποτέλεσμα η γενεσιουργός αιτία αποδάσωσης, που είναι η κατσίκα, να παραμένει ανεξέλεγκτη. Τελικό αποτέλεσμα είναι από τη μια να δαπανώνται χρήματα, χωρίς ανάλογη απόδοση και από την άλλη οι περιοχές αναδασώσεων να εμφανίζονται ακόμη πιο διαταραγμένες από ό,τι ήταν πριν την προσπάθεια.

Σε ό,τι αφορά τις αναδασώσεις σε πρόσφατα καμένα μεσογειακά δάση, η θέση μας είναι απόλυτη. Είναι όχι μόνο περιττές, αλλά κυρίως είναι οικολογικά επιζήμιες. Το απόλυτο είναι συνήθως υπερβολικό, όμως η αποδοχή του είναι η μόνη ελπίδα για να διασώσουμε τα πυρόπληκτα δάση μας. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ώριμο δάσος μεσογειακού τύπου που κάηκε και δεν αναδασώθηκε, όταν προστατεύθηκε. Ποτέ…Και η αναφορά γίνεται σε μεσογειακού τύπου δάση, γιατί μόνο αυτά αποτελούν τα εύφλεκτα οικοσυστήματά μας.

Η Μεσογειακή βλάστηση συνυπάρχει με τις πυρκαγιές πολύ πριν εμφανισθεί ο άνθρωπος εμπρηστής. Στο πέρασμα των αιώνων δημιούργησε τέτοιες προσαρμογές που ξεπερνούν τις ανθρώπινες δυνατότητες αντίληψης και κατανόησής τους. Έτσι, οι μεσογειακοί θάμνοι διατηρούν κοιμώμενους οφθαλμούς λίγο κάτω από το έδαφος, οι οποίοι ενεργοποιούνται μόνο όταν το υπέργειο τμήμα καταστραφεί από πυρκαγιά ή κοπή. Λίγες μόνο ώρες μετά τη φωτιά, τα μεριστωματικά κύτταρα εγκαταλείπουν το λήθαργο και ενεργοποιούνται δίνοντας νέα παραβλαστήματα, ανανεωμένα και σφριγηλά.

Τα πεύκα από την άλλη διατηρούν ένα μεγάλο ποσοστό από την ετήσια παραγωγή κώνων για πολλά χρόνια επάνω στα κλαδιά, προστατεύοντας τους σπόρους με τα χονδρά καλύμματά τους. Μετά από το πέρασμα μιας φωτιάw, οι κώνοι ανοίγουν και διασπείρουν στο έδαφος τους σπόρους, οι οποίοι επιδεικνύουν ισχυρή βλαστητική ικανότητα. Υπολογίζεται ότι κάθε δένδρο ρίχνει στο έδαφος περισσότερους από 70.000 σπόρους τους οποίους σκορπά σε ακτίνα μέχρι και 4 στρέμματα.

Το πρόβλημα των αναδασώσεων καμένων εκτάσεων δεν έχει μόνο οικονομικές ή οικολογικές παραμέτρους, αλλά και κοινωνικές. Όταν διατίθενται εκατομμύρια ΕΥΡΩ για να κάνουμε αυτό που θα κάνει από μόνη της η φύση, είναι πιθανό να δημιουργήσει μια νέα ομάδα εμπρηστών, η οποία θα αποτελείται από αυτούς που επωφελούνται από αυτά τα χρήματα.

Μια υποκατηγορία προς αναδάσωση εκτάσεων αποτελούν οι περιοχές που διπλοκάηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, όταν δηλαδή δεν υπάρχει διαθέσιμο αναγεννητικό υλικό. Η περίπτωση αυτή απαιτεί ιδιαίτερη προσέγγιση που ξεφεύγει από τα χρονικά όρια της ανακοίνωσης.

Προτάσεις:

  • Θα πρέπει η πολιτεία να στρέψει την προσοχή της στις αναδασώσεις των μόνιμα υποβαθμισμένων περιοχών και να τις διαφυλάξει.
  • Θα πρέπει να σταματήσουν όλες οι αναδασώσεις σε καμένα μεσογειακά δάση και τα κονδύλια να χρησιμοποιηθούν για τη φύλαξή τους.


3. Μύθος
: Υπάρχει στην πυρόπληκτη χώρα μας, έστω και υποτυπώδης, κεντρική εθνική πολιτική αναδασώσεων.
Πραγματικότητα
: Οι σχεδιασμοί γίνονται περιφερειακά και βασίζονται στο μεράκι, στα διαθέσιμα μέσα και τις γνώσεις των τοπικών υπαλλήλων που επιφορτίζονται με τους αναδασωτικούς χειρισμούς.

Παρά το ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται, λόγω των κλιματικών και κοινωνικών συνθηκών στις αποδασωμένες χώρες, εν τούτοις ακόμη και σήμερα δεν έχει αναπτυχθεί σε κεντρικό επίπεδο «εθνική πολιτική» αναβάθμισης των περιοχών που υποβαθμίζονται, η οποία να είναι υποχρεωτική ως προς την εφαρμογή της στην περιφέρεια.

Έτσι η μέθοδος αποκατάστασης, που ακολουθείται κατά περίπτωση, στις περιφερειακές δασικές μονάδες, εξαρτάται, από τις γνώσεις, τα μέσα και το μεράκι των υπαλλήλων που επιφορτίζονται τη συγκεκριμένη ευθύνη (Κωνσταντινίδης & Γκατζογιάννης, 2001).

Από την άλλη παίρνονται και υλοποιούνται αποφάσεις, ιδίως την μεταπυρική περίοδο όταν έχουν καεί επώνυμα περιαστικά δάση, συνήθως κάτω από την τρομακτική πίεση της κοινής γνώμης. Έτσι υλοποιούνται προγράμματα άμεσης αποκατάστασης, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, χωρίς τους απαραίτητους σχεδιασμούς.

Προτάσεις:

  • Θα πρέπει άμεσα η πολιτεία να φροντίσει να δημιουργήσει προδιαγραφές αναδασώσεων. Θα πρέπει να καθορίσει βασικές αρχές, με υποχρεωτική εφαρμογή σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να σταματήσουν οι αυτοσχεδιασμοί, οι υποκειμενισμοί και κυρίως να δημιουργηθεί αίσθημα ευθύνης που θα αντλείται από τις ουσιαστικές γνώσεις, για όσους καλούνται να τις πραγματοποιήσουν.

4. Μύθος: Σχεδιάζονται ποιοτικές αναδασώσεις, όπου κύριο βάρος παίζει η επιλογή των κατάλληλων δασοπονικών ειδών για κάθε περιοχή.
Πραγματικότητα
: Σχεδιάζονται ποσοτικές αναδασώσεις, όπου το μοναδικό κριτήριο αποτελεί ο αριθμός των φυτών που φυτεύονται.

Μετά τα όσα αναφέρθηκαν προηγούμενα η απάντηση είναι ότι η επικρατούσα πρακτική είναι η εφαρμογή ποσοτικών και όχι ποιοτικών αναδασώσεων. Αυτό είναι αποτέλεσμα τόσο της αδυναμίας εφαρμογής των σύγχρονων τεχνολογιών που οδηγούν στη γνώση του αντικειμενικά ποιοτικού, όσο και στην πίεση της κοινής γνώμης, η οποία συχνά οδηγεί στην απόλυτα δικαιολογημένη αδιαφορία μιας κουρασμένης, ταλαιπωρημένης και παραγνωρισμένης στην προσφορά της δασικής υπηρεσίας, η οποία βρίσκει μάταιο πια να αντιδρά ενάντια σε ολόκληρο το έθνος, ακόμη και όταν αντιλαμβάνεται ότι αυτό που της ζητείται είναι ασύμβατο με τις οικολογικές αρχές.

Το μόνο που ενδιαφέρει τις προϊστάμενες κυβερνητικές αρχές, τους περιφερειάρχες, τους νομάρχες, τους δημάρχους και τους πολίτες είναι μόνο ο αριθμός από τους ανοιγμένους λάκκους. Η αντίθετη άποψη εκ μέρους της Δασικής Υπηρεσίας ή διαμαρτυρία, εκλαμβάνεται ως έλλειψη διάθεσης συνεργασίας, ικανότητας ή εργατικότητας και στιγματίζεται από όλους ενώ την περιθωριοποιεί ακόμη περισσότερο. Σε αυτό συνεργούν οι κάθε είδους «περιβαλλοντικοί σύλλογοι», οι μη «κυβερνητικοί οργανισμοί» που από πραγματική αγάπη για το δάσος ή από συγκεκαλυμμένα συμφέροντα, έρχονται με δικές τους πρωτοβουλίες να αντικαταστήσουν τις δασικές υπηρεσίες, πραγματοποιώντας τερατώδεις αναδασώσεις, οι οποίες είναι χρήσιμες μόνο για τις δημόσιες σχέσεις τους.

Προτάσεις:

  • Πρέπει να αφεθεί απερίσπαστη η Δασική Υπηρεσία να πραγματοποιήσει το έργο της που είναι η διαχείριση των δασών και όχι η εκτόνωση των κοινωνικών αγωνιών.
  • Πρέπει να σταματήσει δια νόμου η συμμετοχή σε αναδασώσεις άσχετων ατόμων και οι αναδασώσεις που γίνονται χωρίς την επιστημονική τεκμηρίωση (ποιοτική και ποσοτική).


5. Μύθος
: Γίνεται κεντρικός συντονισμός, σχεδιασμός και πρόβλεψη στα κρατικά φυτώρια, ώστε να υπάρχει πάντα κατάλληλο αναγεννητικό υλικό για αναδασώσεις σε πυρόπληκτες περιοχές.
Πραγματικότητα
: Oι κατά τόπους υπεύθυνοι παράγουν κατά βούληση φυτά που εξυπηρετούν κυρίως τις τοπικές ανάγκες των ιδιωτών.

Για να γίνουν οι αναδασώσεις απαραίτητη και λογική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη αναγεννητικού υλικού. Για να αξιολογηθεί η ετοιμότητα των δασικών φυτωρίων καταγράφηκε το υλικό τους σε μια δεδομένη στιγμή (Νοέμβριος 1997). Όταν έγινε η καταγραφή λειτουργούσαν στη χώρα μας 48 κρατικά δασικά φυτώρια. Έγινε τυχαία επιλογή του 1/3 από αυτά (συνολικά 15).

Αξιολογώντας τις μετρήσεις γίνεται αντιληπτή η προτίμηση των υπευθύνων των δασικών φυτωρίων στην ψευδοακακία, η οποία αποτελεί το 16%, του συνολικού παραγόμενου φυτευτικού υλικού πανελληνίως. Ακολουθεί η μαύρη πεύκη, η οποία αποτελεί το 9% του συνόλου της παραγωγής. Στη συνέχεια ακολουθεί η παραγωγή του λιγγούστρου και της ακακίας Κωνσταντινουπόλεως, με ποσοστά 8% και 6% αντίστοιχα. Τα δύο αυτά είδη δεν ενδείκνυνται για αναδασώσεις, διότι επιβιώνουν σε συστάδες μόνο των αστικών πάρκων και κήπων. Έτσι, η αυξημένη παραγωγή τους οφείλεται μάλλον στη μεγάλη τους ζήτηση από ιδιώτες και τις υπηρεσίες των ΟΤΑ. Το ίδιο συμβαίνει και με τα σπάρτα τα οποία βέβαια βρίσκονται μεν αυτοφυή σε πολλά μεσογειακά οικοσυστήματα, όμως το παραγόμενο υλικό στα φυτώρια θεωρείται ιδιαίτερα υψηλό (5%) και προορίζεται για αισθητικές αναδασώσεις ή φυτεύσεις στα πρανή των μεγάλων δρόμων (Γκατζογιάννης, κ.άλ. 2001).

Η χαλέπιος και η τραχεία πεύκη κατέχουν το 6% και 5% της πανελλήνιας παραγωγής δενδρυλλίων στα κρατικά δασικά φυτώρια (η ετήσια παραγωγή φυταρίων των δύο αυτών πεύκων είναι πολύ μικρή σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες των αναδασώσεων στις πυρόπληκτες περιοχές). Σε σύνδεσμο 5Χ5, η συνολική εθνική παραγωγή δενδρυλλίων χαλεπίου πεύκης θα κάλυπτε μόλις 21.500 στρέμματα, δηλαδή θα μπορούσε να καλυφθεί μόνο η έκταση μιας μέτριας δασικής πυρκαγιάς. Η τραχεία είναι ακόμη λιγότερη. Το τρίτο θερμόβιο πεύκο, η κουκουναριά καλλιεργείται επίσης πολύ στα φυτώρια, καλύπτοντας το 4% της εγχώριας παραγωγής δενδρυλλίων. Τέλος, υψηλά ποσοστά παρουσίας στα φυτώρια έχουν και ο κλώνος της λεύκης Ι-214, όπως και η καρυδιά, αλλά τα δύο αυτά είδη δεν περιλαμβάνονται στη φυσική μεσογειακή βλάστηση.

Στον αντίποδα έχουμε τη χαμηλή προτίμηση σε ορισμένα βασικά είδη της μεσογειακής βλάστησης. Ο σχίνος, για παράδειγμα, που εμφανίζεται σε ολόκληρη σχεδόν τη χαμηλή βλαστητική ζώνη, οριοθετώντας με την παρουσία του την Oleo-lentiscetum, προτιμήθηκε μόλις σε ένα φυτώριο, όπου ευκαιριακά φυτεύτηκαν 100 φυτάρια, τα οποία θα κάλυπταν τις ανάγκες μόλις 7,500 στρεμμάτων. Το ίδιο συμβαίνει και με το πουρνάρι και τους υπόλοιπους μεσογειακούς θάμνους, οι οποίοι δεν μπορούν να καλύψουν ούτε 1,500 στρέμματα καμένης έκτασης (πίνακας 2). Αυτό συμβαίνει διότι δυστυχώς στη χώρα μας ακόμη οι διαχειριστές προτιμούν τις μονοκαλλιέργειες με δένδρα, και όπως ήδη αναφέρθηκε ο εμπλουτισμός με επιπλέον είδη γίνεται με αισθητικά και όχι οικολογικά κριτήρια (Κωνσταντινίδης & Γκατζογιάννης, 2001).

Οι διαχειριστές των κρατικών δασικών φυτωρίων, δείχνουν προτίμηση στα Ελληνικά δασικά είδη. Το 87% των καλλιεργούμενων ειδών αποτελούν είδη της Ελληνικής χλωρίδας ή έχουν προσαρμοσθεί άριστα σε αυτήν και φέρονται ως αυτόχθονα είδη. Η παραγωγή των ξενικών ειδών περιορίζεται συνήθως σε δένδρα και θάμνους που χρησιμοποιούνται σε καλλιεργούμενες εκτάσεις (κήπους, αστικά άλση κ.λ.π.), δηλαδή αντιμετωπίζεται το έλλειμμα της προσαρμογής από την περιποίηση. Επίσης μερικά από τα είδη αυτά χρησιμοποιούνται σε αισθητικές αναδασώσεις, κατά μήκος των μεγάλων δρόμων, σε πάρκα κ. α.

Εάν ληφθεί υπόψη ότι τα κρατικά φυτώρια τροφοδοτούν με υλικό όλες τις βλαστητικές ζώνες της χώρας, εκτιμάται ότι η αναλογία μεταξύ των ειδών που εμφανίζονται στην πυρόπληκτη μεσογειακή ζώνη και των υπολοίπων είναι ικανοποιητική, θα μπορούσε όμως να είναι και καλύτερη, αφού η μεσογειακή ζώνη είναι αυτή που εμφανίζει τις μεγαλύτερες ανάγκες φυτεύσεων. Από τη άλλη, εάν εφαρμοσθεί ορθολογική πολιτική στη διαχείριση των καμένων περιοχών, και οι καμένες εκτάσεις απλά προστατεύονται ευνοώντας τη φυσική αναγέννηση, τότε η αναλογία πρέπει να θεωρηθεί ιδιαίτερα ικανοποιητική. Όμως, οι συχνές πυρκαγιές των περιαστικών περιοχών, και μάλιστα με μεσοδιαστήματα που δεν δίνουν τη δυνατότητα παραγωγής σπόρων, θα δημιουργήσουν την ανάγκη ύπαρξης κατάλληλου φυτευτικού υλικού για τις μεταπυρικές αναδασώσεις.

Προτάσεις:

  • Η κατάσταση που επικρατεί στα κρατικά φυτώρια είναι ικανοποιητική. Θα μπορούσε όμως να αυξηθεί σημαντικά η παραγωγή μεσογειακών ειδών, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους διαχειριστές των καμένων εκτάσεων να εμπλουτίσουν τα οικοσυστήματα με όλα τα στοιχεία που έχουν όταν βρίσκονται σε φυσική κατάσταση.

6. Μύθος: Με τις αναδασώσεις δημιουργούνται ολοκληρωμένα βιώσιμα οικοσυστήματα με πλήρη σύνθεση ειδών, όπως αυτή καταγράφεται στη φύση.
Πραγματικότητα: Φυτεύονται μόνο δενδρώδη είδη, επειδή αυτά φαίνονται με το μάτι, ή δημιουργούνται τυχαίες μίξεις ειδών επειδή θεωρούνται αισθητικά ανώτερες.

Από την πρώτη ημέρα που άρχισαν οι αναδασώσεις στη χώρα μας μέχρι και σήμερα, το αποκλειστικό ενδιαφέρον δίνεται στη δημιουργία μονοκαλλιεργειών, ή δημιουργούνται μίξεις όχι με γνώμονα τις οικολογικές απαιτήσεις των φυτών, αλλά κυρίως με γνώμονα τις αισθητικές ανάγκες των ανθρώπων.

Δυστυχώς στη χώρα μας οι περισσότερες αναδασώσεις έχουν αποτύχει τελείως ή όσες επιζούν βρίσκονται σε οριακά επίπεδα αντοχής, διότι συνήθως παραβλέπεται η έννοια της δημιουργίας φυτοκοινωνικών σχηματισμών.

Στη φύση τα φυτά δεν αναπτύσσονται σε τυχαίες θέσεις, ούτε δημιουργούν τυχαίους συνδυασμούς. Η σύνθεση κάθε οικοσυστήματος διέπεται από αυστηρές νομοτέλειες, τις οποίες ο αναδασωτής δεν μπορεί να αγνοεί. Τα φυτά δημιουργούν τις κοινωνίες τους για να κάνουν από τη μια καλύτερη χρήση των εδαφικών στοιχείων και της ηλιακής ενέργειας και από την άλλη για να αυξάνουν τις άμυνές τους σε κάθε είδους κινδύνους και απειλές (Κωνσταντινίδης, 2003).

Όταν δημιουργούμε ένα νέο δάσος με ένα μόνο είδος είναι σαν να δημιουργούμε μια νέα πόλη με κατοίκους που ασκούν το ίδιο επάγγελμα (π.χ. να είναι μόνο γιατροί ή μόνο δάσκαλοι). Όσο δύσκολη είναι η επιβίωση αυτής της κοινότητας άλλο τόσο δύσκολη είναι η επιβίωση δασών με μόνο ένα είδος. Το πουρνάρι, για παράδειγμα, διατρυπά ευκολότερα το πετρώδες έδαφος και συμπαρασύρει βαθύτερα τις ρίζες του πεύκου. Η σουσούρα που αναπτύσσεται στα πλέον ακραία κλιματικά και εδαφικά περιβάλλοντα, δημιουργεί φαινόμενα αλληλοπάθειας και δεν επιτρέπει τους καταναλωτές νερού να αναπτυχθούν μέσα στην κοινότητά τους με αποτέλεσμα να εξοικονομείται νερό που χρησιμοποιείται από τον υπόλοιπο πληθυσμό.

Επίσης εδώ πρέπει να αναφερθούμε στη χρήση των ξενικών ειδών. Πολλά είδη που χρησιμοποιήθηκαν ξεράθηκαν πολύ γρήγορα μην αντέχοντας τις Ελληνικές τοπικές συνθήκες. Υπάρχουν και άλλα, όπως η παραθαλάσσια πεύκη, που έδειξαν για ένα διάστημα καλή συμπεριφορά και ανάπτυξη, όταν όμως υπήρξαν χρονιές με εξαιρετικά δυσμενείς κλιματικές συνθήκες δεν άντεξαν και νεκρώθηκαν. Είναι πρόσφατο το παράδειγμα στην περιοχή της Βόλβης όπου την περσινή χρονιά χιλιάδες δένδρα πάγωσαν εξαιτίας του παρατεταμένου παγετού εκείνης της χρονιάς.

Προτάσεις:

  • Πρέπει οι σχεδιασμοί των αναδασώσεων να αποβλέπουν στην αντιγραφή της φύσης. Μόνο η δημιουργία ολοκληρωμένων οικοσυστημάτων μπορεί να δώσει βιώσιμα οικοσυστήματα.
  • Με την ίδια λογική θα πρέπει να αποφεύγεται η απομάκρυνση του θαμνώδους ορόφου σε φυσικά οικοσυστήματα προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.
  • Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση ξενικών ειδών, αφού στην πραγματικότητα δεν συντρέχει κανείς λόγος γι’ αυτό.
  • Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα δασικά οικοσυστήματα είναι ζωντανοί οργανισμοί που διέπονται από φυσικούς νόμους και δεν είναι τεχνικά έργα τα οποία όταν καταστρέφονται θα ξανακατασκευασθούν σε μικρό χρονικό διάστημα, ωραιότερα και μεγαλύτερα.

7. Μύθος: Η φύτευση δύσφλεκτων φυλλοβόλων δένδρων σε εύφλεκτες περιοχές, αυξάνει την αντοχή σε πυρκαγιές.
Πραγματικότητα: Κανένα φυλλοβόλο δένδρο δεν μπορεί να αναπτυχθεί στα ακραία μεσογειακά περιβάλλοντα.

Τα τελευταία χρόνια γεννήθηκε η ιδέα, ότι αφού τα πεύκα είναι εύφλεκτα γιατί να μην τα αντικαταστήσουμε με φυλλοβόλα που θεωρούνται και είναι περισσότερο δύσφλεκτα. Δυστυχώς, υπήρξαν προσπάθειες υλοποίησης. Όμως για να αντιληφθούμε το μέγεθος του σφάλματος θα πρέπει να κατανοήσουμε τον τρόπο που γίνονται οι φυσικές βλαστητικές ζωνώσεις στη χώρα μας. Τα αείφυλλα σε ολόκληρη τη μεσογειακή ζώνη κατέχουν τη χαμηλή ζώνη, οι θερμόβιες φυλλοβόλες δρεις την αμέσως ανώτερη, η οξιά την παραπάνω κ.ο.κ.

Η διαμόρφωση των βλαστητικών ζωνών δεν είναι τυχαία. Έχει σχέση με τη θερμοκρασία του αέρα στα διάφορα ύψη και η σχέση της με τις βροχοπτώσεις. Η αείφυλλη βλάστηση διαμόρφωσε μηχανισμούς προσαρμογής που δεν διαθέτουν τα φυλλοβόλα είδη (αειφυλλία, σκληροφυλλία, κλείσιμο στομάτων, αλληλοπάθεια κ.λ.π.). Τα φυλλοβόλα είδη είναι αδύνατον να επιβιώσουν στη μακρά ξηρή θερινή περίοδο του μεσογειακού κλίματος. Οι ανάγκες τους σε νερό δεν ικανοποιούνται από τις χειμερινές βροχές, που σπάνια και αυτές ξεπερνούν τα 550 χιλιοστά το χρόνο.

Προτάσεις:

  • Δεν πρέπει να γίνεται καμιά απολύτως προσπάθεια αλλαγής της βλάστησης σε καμιά ζώνη.
  • Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι προσαρμογές των φυτών που είναι δημιουργήματα εκατομμυρίων χρόνων και να μην γίνονται αναδασώσεις με αφελείς οικολογικές απλουστεύσεις. Πολλές περιαστικές περιοχές έχουν κυριολεκτικά κακοποιηθεί από αυτού του είδους τις λογικές.

8. Μύθος: Ο σχεδιασμός των αναδασώσεων γίνεται με νηφάλιο τρόπο από τις Δασικές Υπηρεσίες.
Πραγματικότητα
: Όλα λειτουργούν κάτω από μια τρομακτική πίεση της κοινής γνώμης και των τοπικών κοινωνιών και δεν δίνεται κανένας χρόνος ορθολογικών σχεδιασμών.

Οι μεταπολεμικές γενεές μεγάλωσαν κυρίως σε πόλεις. Παλιότερα υπήρχε η δυνατότητα επαφής με τη φύση, η γνώση από πρώτο χέρι πολλών οικολογικών αρχών που καταγράφονταν στο υποσυνείδητο και γενικά οι πολίτες γνώριζαν πολλά περισσότερα για τα δασικά οικοσυστήματα από ό,τι σήμερα.

Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση άλλαξε. Οι συνθήκες ζωής και ιδιαίτερα η καθημερινή πίεση των νέων ανθρώπων για να αποκτήσουν περισσότερα εφόδια για τη ζωή τους δημιούργησε ανθρώπους που η μόνη πληροφόρηση που έχουν για τα δάση είναι αυτά που μεταδίδουν τα ΜΜΕ, τα οποία εκ των πραγμάτων βασίζουν την επιτυχία τους στην κακή είδηση και στην υπερβολή. Τα καμένα δένδρα, οι γκρίζες στάχτες, οι φλόγες και οι καπνοί κυριαρχούν στα θερινά δελτία ειδήσεων, αυξάνοντας το άγχος της επιβίωσης.

Δυστυχώς, απλές λογικές, όπως εάν οι πυρκαγιές είναι καταστροφικές για τα δάση, τι καίνε κάθε χρόνο; Γιατί η χώρα μας διατηρεί ακόμη δάση και δεν αποτελούμε μια ακόμη έρημο;, δεν τίθονται υπό συζήτηση.

Δυστυχώς η πληροφόρηση για τόσο σημαντικά θέματα μεταφέρεται μέσα από συζητήσεις που οργανώνονται και στις οποίες παίρνουν μέρος πάντα οι ίδιοι: πολιτικοί, νομικοί, μηχανικοί, ιερείς εξωτερικεύουν τις δικές τους ανασφάλειες που και αυτές προέρχονται από τη κακή πληροφόρηση των ιδίων. Η ανακύκλωση των υπερβολών τρομοκρατούν τους πολίτες που απαιτούν με πάθος αναδασώσεις για να σωθούν τα δάση. Αναδασώσεις με τον τρόπο που αναφέρθηκαν μέχρι τώρα. Αποτέλεσμα οι μεταπυρικές παρεμβάσεις να προκαλούν πολύ μεγαλύτερες ζημιές στα οικοσυστήματα από ό,τι οι ίδιες οι φωτιές.

Η νηφαλιότητα και οι συμβουλές των επιστημόνων δεν εισακούγονται γιατί απλούστατα δεν δημοσιεύονται. Η ελπίδα δεν είναι καταστροφική και δεν πουλά στα ΜΜΕ. Έτσι, γαλουχούμε τη νέα γενεά από τη μια να αυξάνει τα προσόντα της για να ζήσει καλύτερα το μέλλον και από την άλλη να της υποβάλλουμε την ιδέα ότι το μέλλον αυτό δεν θα υπάρχει αφού η έρημος θα απλωθεί παντού, το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα κάψει τα πάντα, η όξινη βροχή θα νεκρώσει τα δένδρα και η τρύπα του όζοντος δεν θα αφήσει τίποτε ζωντανό.

Προτάσεις:

  • Θα πρέπει να ενημερωθεί άμεσα ο πληθυσμός της γης για τις πραγματικές οικολογικές παραμέτρους που πρέπει να διέπουν τις αναδασώσεις. Θα πρέπει να αναληφθεί μια σταυροφορία ουσιαστικής πληροφόρησης σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής μας δομής, πολίτες και πολιτικούς χωρίς να εξαιρούνται από αυτήν ούτε οι δασικοί όλων των βαθμίδων που επιφορτίζονται το τελικό έργο των αναδασώσεων.
  • Πρέπει οι αναδασώσεις να γίνονται όταν πρέπει να γίνονται και τότε να προηγείται μακρόχρονος σχεδιασμός που θα είναι αποτέλεσμα της μελέτης των βασικών παραγόντων του περιβάλλοντος που επηρεάζουν την επιτυχία των αναδασώσεων.


Επίλογος

Ίσως μερικοί να θεωρήσετε υπερβολική ή αυστηρή την εισήγηση. Μπορεί να έχετε και δίκιο. Όμως πώς να εξηγήσει κανείς ότι ένας σεβάσμιος γέροντας, ο Φουκουόκα, από την μακρινή Ιαπωνία έπεισε ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό και την Ελληνική κοινωνία ότι μπορεί να πρασινίσει τη χώρα μας; (Οικονόμου, 1998) Θυμηθείτε τη Βεγορίτιδα! Εκατό χιλιάδες στρέμματα γης του διέθεσε η πολιτεία για να εφαρμόσει μεθόδους που πουθενά προηγούμενα δεν χρησιμοποιήθηκαν και εκατοντάδες εθελοντές προσφέρθηκαν να βοηθήσουν λοιδορώντας αυτούς που διαμαρτύρονταν. Φυσικά η Βεγορίτιδα παραμένει ένας ξερότοπος, όμως σήμερα κανείς δεν θυμάται το γεγονός, δημιουργώντας μελλοντικά πεδία δράσεων σε νέους θαυματοποιούς.

Το ότι τα αποτελέσματα των κακών αναδασωτικών χειρισμών τα εισπράττουν οι επόμενες γενεές, πρέπει να μας κάνει ακόμη πιο αυστηρούς με τους εαυτούς μας. Ακόμη σημαντικότερο ότι βρισκόμαστε σε ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα και οφείλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Με στρουθοκαμιλισμούς και ωραιοποιήσεις καταστάσεων απλά θα αναπλάθουμε ένα κακό μοντέλο στη βασικότερη ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση που είναι οι αναδασώσεις.

Βιβλιογραφία

Αθανασιάδης, Η.Ν. 1986.Δασική φυτοκοινωνιολογία. Εκδ. Γιαχούδη-Διαπούλη. Θεσσαλονίκη. 120. σελ.
McLean, R.C. & W.R. Ivimay Cook. 1968. Practical field ecology. G.Allen & Unwin LTD. London. 215 p.
Γκατζογιάννης, Σ. & Ν. Γκολέτσος. 2001. Η διαχείριση των δασών στην Ελλάδα, σύγχρονες αναγκαιότητες. Πρακτικά Επιστημονικής Ημερίδας: Ανάπτυξη και προστασία δασών-Δασική εργασία. Θεσ/νίκη 1-2-2001: 49-56
Γκατζογιάννης, Σ., Α. Καραλίβανος, Π. Κωνσταντινίδης, Ν. Γρηγοριάδης. 2001. Τελική Έκθεση του Προγράμματος ‘Εγκατάσταση συστήματος παρακολούθησης των εξελίξεων στο περιαστικό δάσος Θεσσαλονίκης και Κατάρτιση μελέτης επιλογής δασικών ειδών για αναδασώσεις σε πυρόπληκτες περιοχές (1998-2001) (Τεύχη 2.).
Κωνσταντινίδης, Ν.Π. & Ν. Η. Αθανασιάδης. 1988. Αναγνώριση φυτι­κών κοινωνιών με τη βοήθεια αεροφωτογραφιών και κλείδων. Πρακτικά Διε­θνούς Συνεδρίου “Σύγχρονες εφαρμογές τηλεπισκόπισης” Θεσσαλονίκη. Σελ.223-232
Κωνσταντινίδης, Π. και Τσιουρλής, Γ. 1999. Η πραγματική διάσταση του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα. “Πυροσβεστική Επιθεώρηση”. 74: 29-32.
Κωνσταντινίδης, Π. 2001. Φωτιές, η καταστροφή και η αναγέννηση των Ελληνικών δασών. Περιοδικό ΓΑΙΟΡΑΜΑ. Τεύχος 41ο. Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2001. Σελ: 144-181.
Κωνσταντινίδης, Π. & Σ. Γκατζογιάννης.2001. Επιλογή δασικών ειδών για αναδασώσεις σε πυρόπληκτες περιοχές (με εκτενή εισαγωγή στο πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα). Χορηγός έκδοσης: Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Θεσσαλονίκη. 182 σελ.
Κωνσταντινίδης, Π. 2003. Μαθαίνοντας να ζούμε με τις δασικές πυρκααγιές. Εκδόσεις Χριστοδουλίδη. Θεσσαλονίκη. 312 σελ.
Οικονόμου, Ν. 1998. Φέρνει… σπόρους ανατέλλοντος ηλίου. Εφημερίδα «Αγγελιοφόρος» 16-3-98.

31 comments:

ΦΑΝΤΙ said...

Αχ κόλαφος ... τεράστια η απόσταση ΓΝΩΣΗΣ που παραμένει κλειδαμπαρωμένη στα μυαλά των επιστημόνων και εκείνης που βρίσκεται στα μυαλά των υπολοίπων. Αυτό μάλιστα συμβαίνει και στις υπόλοιπες δραστηριότητες αλλά στα περιβαντολογικά το gap είναι ασύληπτο ...

Εύγε που συνεχίζεις να προσφέρεις ουσιαστική γνώση!

Είναι που τα κόμματα ψηφίζονται απο αδαής πολίτες για να υποστηρίζουν τα δήθεν "συμφέροντά" ταυς. Δεν υπάρχουν πραγματικοί ηγέτες και ηγέτιδα κόμματα αλλά και αν υπήρχαν θα "πέθαιναν" γρήγορα - αν ποτέ αποκτούσαν φωνή μέτα στο Κοινοβούλιο!

Ο ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ της ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Ετοιμάζω έαν πόστ για την Μούτζα κατά της Πολιτικής. Η πολιτική με την παραδοσιακή της έννοια δεν έχει θέση στον 21 αιώνα των Κλιματικών Αλλαγών

Anonymous said...

Να ακούμε, βέβαια, όλες τις απόψεις, ακόμα κι αν δε συμφωνούμε, έτσι κρίνουμε ασφαλέστερα!
Ποιά είναι ακριβώς η "επιστημονική" αναδάσωση που έχει υπόψη του ο συκοφάντης, κατάλληλη για να συγκρατήσει το χώμα στα καμμένα βουνά;
Μήπως τον φοβίζει η ενίσχυση της φυσικής που είναι δωρεάν, και αποσιωπά ότι οι συνάδελφοί του στη Βεγορίτιδα έδωσαν πολυκαιρισμένους σπόρους και ότι όταν βόσκουν αμέσως μετά ζώα, γι΄ αυτό δε φταίει η μέθοδος (άλλωστε το λέει κι ίδιος για την ανεξέλεγκτη βόσκηση);
Πού να τον ρωτήσουμε κι αν έχει γνώμη για τον υπερπληθυσμό και τις παρενέργειές του, για τις προτασεις του στους κατά τόπους πληθυσμούς, καθώς ως επιστήμων οφείλει να έχει σφαιρική και όχι παρωπιδική-σκοταδιστική γνώμη.
Και αν είναι άνθρωπος με αυταπάρνηση και δεν έχει τύχει ακόμα να φυλάξει πυρασφάλεια ή δεν έχει τσουρουφλιστεί σε πυρόσβεση, πολύ ευχαρίστως να συζητήσουμε ΔΗΜΟΣΙΑ (κι αν δεν του αρέσουν οι αμφισβητίες του, ας πάει σε μια πλατεία χωριού!) για ό,τι σχετικό απασχολεί τους κατώτερους, απλούς ανθρώπους, τους μυριοκαμμένους από τις βόμβες και τα μεταλλαγμένα των ιερατείων.
Τότε δε θα με λέει "ανώνυμε", αν και δεν "ψήνομαι" να διδάσκω επώνυμα στα πανεπιστήμια, γιατί τα παιδιά τα χάνουμε από τις ταλαιπωρημένες εμβρυοσύνες, και δεν τον έχω ακούσει ακόμα να βοηθά και σ΄ αυτές...

Παύλος said...

Παρακαλώ να το διαβάσει μόνο ο ανώνυμος συγγραφέας του παραπάνω σχολίου. Στις δύσκολες ώρες που περνά ο τόπος, η αγωνία, η απελπισία, ο θυμός περισσεύουν. Οι ανούσιες αντιπαραθέσεις δεν εξυπηρετούν κανένα σκοπό. Ζητώ συγγνώμη όμως είναι υποχρέωσή μου να δώσω απαντήσεις.

Ανώνυμε,

Εδώ η Ελλάδα καίγεται και εσύ ….. Όμως το ύφος σου, η επιθετικότητά σου, το παραλήρημά σου δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Γράφεις: «Μήπως τον φοβίζει η ενίσχυση της φυσικής που είναι δωρεάν, και αποσιωπά ότι οι συνάδελφοί του στη Βεγορίτιδα έδωσαν πολυκαιρισμένους σπόρους και ότι όταν βόσκουν αμέσως μετά ζώα, γι΄ αυτό δε φταίει η μέθοδος (άλλωστε το λέει κι ίδιος για την ανεξέλεγκτη βόσκηση);»

Το να ξύνεις τις πληγές που άφησε ο Φουκουόκα και αυτοί που τον εκμεταλλεύθηκαν φαίνεται ότι πονά ακόμη σε μερικούς. Η αποτυχία, που για όσους ξέρουν ήταν προδιαγεγραμμένη, ακόμη δεν μπόρεσε να γίνει αποδεκτή από αυτούς που πίστεψαν ότι έτσι απλά θα κατάφερναν να βιάσουν τη φύση και ότι θα φύτρωναν μηλιές και αχλαδιές επειδή θα έκανε μαγικά ο γέροντας. Είναι αλήθεια ότι τότε εξέδωσα δελτίο τύπου, που καταδίκαζα όλη εκείνη την εκμετάλλευση καλοπροαίρετων εθελοντών.
Η φύση φίλε μου δεν χρειάζεται βροχοποιούς και πολύ περισσότερο δεν αντέχει τη βλακεία των υποστηρικτών τους, ιδίως όταν οι τελευταίοι ανώνυμα ψεύδονται. Δυστυχώς γνωρίζω από πρώτο χέρι ότι η ποιότητα των σπόρων που δόθηκε με εντολή-διαταγή του τότε Υπουργού Γεωργίας ήταν άριστη και βελτιωμένη και ήταν αυτή που προόριζαν οι συνάδελφοί μου ερευνητές στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης για την παραγωγή λιβαδικών φυτών υψηλής ποιότητας. Η υπόλοιπη ποσότητα σπόρων που περίσσεψε φυτεύθηκε και φυσικά είχε καλή απόδοση. Σε ότι αφορά στη βόσκηση είναι καλό μεν άλλοθι, δείχνει όμως την επιπολαιότητα και την ασχετοσύνη αυτών που ξόδεψαν τόσα χρήματα, προσφορά καλόπιστων ανθρώπων που πίστεψαν στην αγυρτεία. Κανείς δεν κτίζει στην άμμο και κανείς δεν σπέρνει σε βοσκοτόπια.

Γράφεις: «Και αν είναι άνθρωπος με αυταπάρνηση και δεν έχει τύχει ακόμα να φυλάξει πυρασφάλεια ή δεν έχει τσουρουφλιστεί σε πυρόσβεση, πολύ ευχαρίστως να συζητήσουμε ΔΗΜΟΣΙΑ».

Σε ότι αφορά στα περί φύλαξης πυρασφάλειας και τσουρουφλίσματος δυστυχώς και πάλι φίλε μου έπεσες διάνα. Και πυρασφάλεια έκανα και φωτιές έσβησα (ως συντονιστής όταν τη δασοπυρόσβεση εκτελούσε η δασική υπηρεσία και ως εθελοντής αργότερα). Έχω αναπνεύσει καπνούς, αλλά κυρίως η ζωή μου τώρα κυλά μέσα στα αποκαΐδια, μελετώντας την αντίδραση της φύσης. Δεκάδες δοκιμαστικές επιφάνειες, ατέλειωτες μετρήσεις, συμπεράσματα, συζητήσεις με συνεργάτες. Δημόσια για να συζητήσουμε φίλε θα πρέπει να μιλάς επώνυμα, να έχεις ήθος, καλύτερο ύφος και κυρίως να εκφράζεσαι νηφάλια χωρίς κορώνες και ατάκες.

Γράφεις: «Πού να τον ρωτήσουμε κι αν έχει γνώμη για τον υπερπληθυσμό και τις παρενέργειές του, για τις προτασεις του στους κατά τόπους πληθυσμούς, καθώς ως επιστήμων οφείλει να έχει σφαιρική και όχι παρωπιδική-σκοταδιστική γνώμη».

Σε ότι αφορά περί υπερπληθυσμού και τις παρενέργειές του έχω άποψη, την οποία όμως θα την εκφράσω μόνο στους φίλους και τους γνωστούς μου και όχι δημόσια γιατί απλούστατα δεν είμαι ειδικός. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλα θέματα όπως η λύση του κυκλοφοριακού, η ποιότητα των διαστημοπλοίων. Στο δημόσιο διάλογο ή γνωρίζεις και μιλάς ή δεν γνωρίζεις και ρωτάς. Η έκφραση υπεύθυνης δημόσιας γνώμης σε σοβαρά θέματα που δεν κατέχεις είναι προνόμιο των επιπόλαιων και των εξυπνάκηδων.

Γράφεις «(κι αν δεν του αρέσουν οι αμφισβητίες του, ας πάει σε μια πλατεία χωριού!) για ό,τι σχετικό απασχολεί τους κατώτερους, απλούς ανθρώπους, τους»

Χθες το βράδυ ήμουνα σε ένα πολύ μικρό χωριό στους πρόποδες της Γκιώνας, τη Συκιά. Κάθισα για φαγητό στην πλατεία του χωριού και συζήτησα με τους ντόπιους. Πίστεψέ με ότι ένιωσα σοφότερος από την κουβέντα που είχα μαζί τους για τα δάση, για τις φωτιές, για το περιβάλλον, ιδίως από τον 94χρονο κο Κώστα. Είχαν γνώσεις από πρώτο χέρι, είχαν ένα μοναδικό τρόπο να την εκφράζουν και μια ευγενική προθυμία να σε ακούσουν. Σε συμβουλεύω να το δοκιμάσεις και εσύ. Μην υποτιμάς τη δύναμη της πλατείας του χωριού. Έτσι θα αποκτήσεις μια συγκροτημένη σκέψη που θα την εκφράζεις απλά και κατανοητά και όχι ως παραλήρημα (ο επιστήμων οφείλει να έχει σφαιρική και όχι παρωπιδική-σκοταδιστική γνώμη….. απλούς ανθρώπους, τους μυριοκαμένους από τις βόμβες και τα μεταλλαγμένα των ιερατείων …μπλα… μπλα…. μπλα).

Γράφεις: «Τότε δε θα με λέει "ανώνυμε", αν και δεν "ψήνομαι" να διδάσκω επώνυμα στα πανεπιστήμια, γιατί τα παιδιά τα χάνουμε από τις ταλαιπωρημένες εμβρυοσύνες, και δεν τον έχω ακούσει ακόμα να βοηθά και σ΄ αυτές...»

Φίλε μου δεν διδάσκω σε πανεπιστήμιο. Μπορεί να με τιμούν με προσκλήσεις σε πτυχιακά ή μεταπυχιακά τμήματα, μπορεί ένα βιβλίο μου να έγινε εκπαιδευτικό σύγγραμμα σε δύο πανεπιστήμια, όμως ως ερευνητής ειλικρινά δεν γνωρίζω πώς να μην χάνουμε τα παιδιά από τις ταλαιπωρημένες εμβρυοσύνες !!!!
Η αλήθεια είναι ότι εκφράζεσαι με τόσο επιθετική διάθεση που είναι σαν να με ξέρεις προσωπικά. Πίσω από το ασυνάρτητο λογίδριό σου κρύβεται κάτι περισσότερο από αντίθετη άποψη. Δεν με νοιάζει ποιος ή ποια είσαι. Δεν θα δώσω συνέχεια σε ότι και αν γράψεις. Εδώ είναι χώρος για ενημέρωση, όχι για να βγάλουμε το προσωπικό μας άχτι.
Φιλικά
Παύλος Κωνσταντινίδης

Anonymous said...

Στις πλατείες πολλών χωριών, και για την ήρεμη ζωή που χρειάζονται οι έγκυοι μιλάνε και για το πόσο επικίνδυνη είναι η μανία των μονοκαλλιεργειών και των βιοκτόνων που συνταγογραφούν οι περί αυτά μόνο έμπειροι ειδικοί, και θα ήθελαν μια γεωργία χωρίς πολλά βάσανα (γεωτρήσεις, μαυραγορίτες, συνεχή ανασφάλεια, κλπ κλπ -αλήθεια, μόνοι τους πήραν αυτό το δρόμο οι αγρότες;), για την οποία οι προηγούμενες αφ' υψηλού εκφράσεις του κ. Κωνσταντινίδη ( τον οποίο ευχαριστώ για τον κόπο τής νευρικής απάντησης, όπως και όσους δε λογοκρίνουν την αμοιβαία κριτική ) δεν είχε καμία αναφορά, αλλά την κρατά για τους λίγους εκλεκτούς.
Υπάρχει, ωστόσο, ελπίδα κάποτε να βρεθεί έμπρακτη απάντηση και για τις αναδασώσεις: ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΟΚΙΜΩΝ ΣΕ ΛΙΓΑ ΓΕΙΤΟΝΙΚΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ, σε συνδυασμό με σύγκριση ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΩΝ επίσης γειτονικών περιβολιών πολυκαλλιέργειας-αυτάρκειας και μονοκαλλιεργειών με βιοκτόνα…
Τότε θα φαινόταν ο πραγματικός λόγος που καταπολεμούν οι μη αγρότες τους σβώλους: επειδή, εφαρμοζόμενοι στη γεωργία, καταργούν τη μπίζνα φυτοφάρμακα – όργωμα – γεωτρήσεις και για να μην το κουράζουμε, όποιοι ενδιαφέρονται υπάρχουν πολλά στο διαδίκτυο, λ.χ. www.naturalfarming.us (ελληνικά), http://fukuokafarmingol.info/fover.html, κλπ.
Υπόχρεος ακόμα και την απαξιωτική κριτική: βοηθά στην άμιλλα να γλιτώσουμε τα δάση !
Τιμώ τους μυριάδες ανώνυμους φιλειρηνικούς
που έχουν θυσιαστεί από τότε που άρχισαν οι πόλεμοι (www.saharasia.org και στα ελληνικά), που συνεχίζουν να περιφρονούν σε σαλόνια, συνέδρια και Τιτανικούς οι φοβούμενοι τα χειρωνακτικά (που ο προγράψας αποκάλεσε "μπλα, μπλα, μπλα"!).
Εύχομαι να βρεθούμε με όσους αγωνίζονται για ένα ειρηνικότερο μέλλον "να τραγουδήσουμε όχι για να ξεχωρίσουμε, αλλά για να συμφιλιώσουμε τον κόσμο!"

ΦΑΝΤΙ said...

Ανώνυμε δυστυχώς δεν μπορείς να συμφιλιώσεις τον κόσμο όταν για να πεις κάτι σωστό θα πρέπει να υποβαθμίσεις κάτι άλλο που είναι επίσης σωστό και να επιχειρείς να μειώσεις τον εκφραστή του, γεγονός που πράγματι σε κάποιον τρίτο που το διαβάζει παρουσιάζεται ως προσωπική εμπάθεια ... τουλάχιστον ας μας το έλεγες ότι είστε γνωστοί.

ΦΑΝΤΙ said...

Κε Κωνστανίδη,

Νομίζω έναν προβληματισμό που προσπάθησε τόσο άκομψα και με τόση εμπάθεια να βάλει ο Ανώνυμος έχει κάπως έτσι:

Εαν υποθέσουμε πως οι κλιματικές αλλαγές που ήδη συντελούνται και πιθανόν εξελίσσονται με επιταχυνόμενο (μη γραμμικό) τρόπο, οδηγήσουν μέσα στα επόμενα 10-20 χρόνια στην μετατροπή του Ελληνικού κλίματος απο Μεσογειακό σε εκείνο της Στέππας τότε τι είδους φυτά θα είναι κατάλληλα να επιβιώσουν στο νέο κλίμα και ποιά θα πρέπει να είναι επιστημονικά η δική μας προσέγγιση; Να αφήσουμε την φύση να κάνει την δουλειά της ή να την βοηθήσουμε φυτεύοντας ήδη απο τώρα ξένα φυτά κατάλληλα για την Στέππα;

Το ερώτημα φυσικά τίθεται έτσι διότι ενω πράγματι η πανίδα προσαρμόσθηκε στο τοπικό κλίμα με ρυθτμούς εκατομμυρίων ετών, οι κλιματικές αλλαγές σήμερα συντελούνται με πρωτοφανείς ρυθμούς οπότε η απορία μας είναι εαν η πανίδα μπορεί να προσαρμοσθεί σε αυτούς τους πρωτοφανείς ρυθμούς αλλαγής ή θα χρειάζεται ανθρώπινη βοήθεια (πάντοτε φυσικά βασισμένη σε στοιχειωθετημένες επιστημονικά προβλέψεις).

Anonymous said...

Mirage, πολύ καλό το ερώτημά σου !
Ας μου επιτρέψεις, όμως, και δυο λόγια στην ΑΠΟ ΜΕΡΟΥΣ ΜΟΥ ΠΑΝΤΑ ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΕΥΠΡΟΣΔΕΚΤΗ ΚΡΙΤΙΚΗ (ακόμα κι αν δε συμφωνώ μαζί της, ακόμα κι αν κάποιος άλλος, κι ανώνυμος να είναι, χρησιμοποιήσει ένα σωρό ταραγμένες εκφράσεις τύπου Κωνσταντινίδη - "παραλήρημα, εκμεταλλεύθηκαν, μαγικά, βλακεία, ασχετοσύνη, αγυρτεία, εξυπνάκηδων, ασυνάρτητο" – οι οποίες θα έπρεπε να σημάνουν συναγερμό για ΑΜΕΣΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟ της κατάστασής του και της ξεμπροστιασμένης αντικοινωνικής του συμπεριφοράς, σε τέτοια μάλιστα θέση…
Αφήνω ότι δεν απάντησε "φιλικά" σε τι τον ενοχλεί η ενίσχυση της φυσικής αναδάσωσης, όταν μάλιστα δε γνωρίζουμε αν θα ξανακαεί το βουνό και πώς εξανίσταται για την αποδάσωση των νησιών από τα κατσίκια και ειρωνεύεται που σπάρθηκαν βοσκότοποι με αρχική συμφωνία αποχής από τη βόσκηση.
Αυτό που θέλω να προτείνω είναι μια ανταλλαγή μηνυμάτων σε άλλη θέση (ακόμα καλύτερα ΖΩΝΤΑΝΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ), για το πώς ξεχωρίζει η, συνήθως θεραπεύσιμη, επιθετική συμπεριφορά (μανία καταδίωξης, απειλές, σκοταδισμός, αποφυγή διαλόγου-ελέγχου κλπ), από την, έντονη έστω, αμυντική (απαίτηση διαφάνειας, ανιδιοτέλεια, αναγνώριση λαθών, συμφιλιωτική τακτική κλπ).
Στο άμεσο μέλλον, νομίζω, θα είναι πολύ χρήσιμη η άσκηση στην αντιμετώπιση τέτοιων ολοένα και συχνότερων φαινομένων. Γι΄ αυτό, βλέπεις, επιμένω σε μια στοιχειώδη γνώση της αποσιωπημένης ειρηνικής προϊστορίας-παρακαταθήκης της ανθρωπότητας, που ως τώρα σε καλύτερη μορφή έχω δει στο www.saharasia.org - και στα ελληνικά.
Σε ευχαριστώ και πάλι ειλικρινά για την κριτική !

kalliopi said...

Ανώνυμε αν ο σκοπός σου είναι η συζήτηση, είτε εδώ είτε έξω, προσπάθησε να αποβάλεις αυτό το εριστικό υφάκι που δεν βοηθάει καθόλου.

--Αυτό που θέλω να προτείνω είναι μια ανταλλαγή μηνυμάτων σε άλλη θέση (ακόμα καλύτερα ΖΩΝΤΑΝΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ), για το πώς ξεχωρίζει η, συνήθως θεραπεύσιμη, επιθετική συμπεριφορά (μανία καταδίωξης, απειλές, σκοταδισμός, αποφυγή διαλόγου-ελέγχου κλπ), από την, έντονη έστω, αμυντική (απαίτηση διαφάνειας, ανιδιοτέλεια, αναγνώριση λαθών, συμφιλιωτική τακτική κλπ).--

Μιλάς για όλα όσα εσύ δείχνεις, δηλ. επιθετική συμπεριφορά.

Anonymous said...

kalliopi: Η δομική αιτία είναι ότι η εξουσία, είναι συγκεντρωμένη. Η γενική πολιτική είναι ακριβώς όπως την περιέγραψε ο Άνταμ Σμιθ. Είναι σχεδιασμένη προς όφελος των βασικών της αρχιτεκτόνων, των ισχυρών. Υπηρετεί το "vile maxim", το "ποταπό αξίωμα" των αφεντικών: όλα για μας και τίποτα για τους άλλους.

http://biostore-aloa.blogspot.com/2007/06/blog-post_29.html

Δηλαδή kalliopi, αν η ΑΜΥΝΤΙΚΗ έκκληση για ζωντανή συζήτηση και για ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ ΚΑΙ ΎΦΟΥΣ ΚΡΙΤΙΚΗ, είναι "επιθετική" συμπεριφορά, τότε το προαναφερθέν φοβικό υβρεολόγιο καθενός που δεν καταδικάζει ανοιχτά τα ιερατεία, η απαξίωση διαλόγου με πρόσχημα το ύφος ή την ανωνυμία (ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΟΙ ΛΑΟΙ !), τι ακριβώς είναι;
Τώρα πια, εκτός από μια έκθεση μπροστά σε ένα φιλειρηνικό πλήθος, και οι λειτουργικές αξονικές τομογραφίες (fMRI) δείχνουν την επιθετικότητα, και προσφέρω τα έξοδα, την εξέτασή μου και ενός "εκλεκτού" για ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ! Ίσως έτσι φανεί καλύτερα η διαφορά τής έντονης άμυνας από την ύπουλη επίθεση. Δε μεγαλώνουμε πια ασκούμενοι από μικροί να τα ξεχωρίζουμε, κι έτσι έχουμε τριβές και παρεξηγήσεις.
Σε ευχαριστώ πολύ και πάλι για τη μη λογοκρισία ! που ζητάνε μερικοί "επώνυμοι"...
Δεν απείλησα ποτέ, ούτε προσπάθησα να αποτρέψω οποιονδήποτε από το να μιλά ΌΠΩΣ ΤΟΥ ΑΡΕΣΕΙ, έτσι όπως αξίζει σε κάθε άνθρωπο για να αλληλοελεγχόμαστε και να αλληλοβοηθιόμαστε.
Αν συζητούσατε με άλλους, όχι "ανώνυμους" σαν κι εμένα, τα συμφιλιωτικά πλεονεκτήματα του ελβετικού και του καναδικού συστήματος εκλογών με ενιαία λίστα (ευχαρίστως να σου τα στείλω), ίσως να γινόσασταν περισσότερο αισιόδοξοι !
ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ !
Όπως ανέφεραν κι άλλοι πριν, η ανταλλαγή μηνυμάτων που προωθείς είναι ευεργετικότερη από τη μη ανταλλαγή !

Παύλος said...

Αγαπητέ Mirage,

Το ερώτημα που θέτετε είναι πολύ σοβαρό. Κάθε απάντηση θα έχει μόνο θεωρητική σημασία.
Μελετώντας το παρελθόν είναι πιθανόν να κάνεις προβλέψεις για το μέλλον. Στο παρελθόν ο πλανήτης έχει παγώσει τρεις φορές. Σήμερα βρισκόμαστε στην τελευταία χρονικά μεταπαγετώδη περίοδο και πιθανόν να είναι και μεσοπαγετώδης. Όμως οι καταγραφές που υπάρχουν και αφορούν στον τελευταίο παγετώνα είναι ότι η χλωρίδα παρουσίαζε σταδιακή αλλαγή – προσαρμογές η οποία την βοήθησε στο να επιβιώσουν πολλά είδη τα οποία μετανάστευσαν σε περιοχές που δεν πάγωσαν όπως οι χερσόνησοι της Νότιας Ευρώπης. Ας πάρουμε για παράδειγμα το έλατο για το οποίο γίνεται τόσος λόγος μετά την πυρκαγιά της Πάρνηθας. Στην Ευρώπη υπήρχε η λευκή ελάτη (Abies alba) ένα ιδιαίτερα ψυχρόβιο είδος. Καθώς οι πάγοι σκέπαζαν την Ευρώπη αυτή υποχωρούσε νοτιότερα, όπου το κλίμα ήταν πια ψυχρότερο (άρα επιθυμητό), όμως δεν υπήρχαν μόνιμοι πάγοι (άρα το περιβάλλον βιώσιμο). Έτσι μετακόμισε και στη χώρα μας, την οποία δεν κάλυψαν οι πάγοι. Όμως έπρεπε να προσαρμοσθεί στο νέο κλιματικό και εδαφικό περιβάλλον της χερσονήσου μας. Έτσι, μέσα από τις διαδικασίες της φυσικής επιλογής, δημιουργήθηκε ένα τελείως νέο είδος που σήμερα ονομάζουμε ελληνική ή κεφαλληνιακή ελάτη. Όταν οι πάγοι άρχισαν να λιώνουν, η λευκή ελάτη επέστρεψε στην κεντρική Ευρώπη, δηλαδή στα παλιά της μέρη, αφήνοντας πίσω της ένα πολύ καλά προσαρμοσμένο είδος, το οποίο όμως μπορούσε να επιβιώσει μόνο στη Στερεά Ελλάδα και νοτιότερα). Σήμερα το νοτιότερο άκρο της λευκής ελάτης είναι τα βουνά των βορεινών συνόρων μας. Στον ενδιάμεσο χώρο (Μακεδονία, Θεσσαλία, Ήπειρος), που κανένα από τα δύο είδη δεν μπορούσε να αναπτυχθεί δημιουργήθηκε ένα τρίτο είδος η υβριδογενής ελάτη (Abies borisii regis) η οποία διαθέτει χαρακτηριστικά και των δύο ειδών.
Με το παράδειγμα αυτό (και δεν είναι το μοναδικό) προσπαθώ να εξηγήσω ότι η φύση και τα έμβια μέρη της έχει μια εσωτερική ανανεωτική – προσαρμοστική δύναμη σε κάθε κλιματική αλλαγή, που θα πρέπει να την παίρνουμε πολύ σοβαρά υπόψη, πριν επιχειρήσουμε οποιαδήποτε παρέμβαση.
Και στην περίπτωση της επίδρασης των κλιματικών αλλαγών στις περιοχές με μεσογειακό κλίμα η προσωπική μου άποψη είναι ότι το σύστημα αυτό θα λειτουργήσει και πάλι. Άλλωστε τα χλωριδικά στοιχεία των μεσογειακών οικοσυστημάτων (πουρνάρι, κουμαριά, σχίνος, φυλίκι, θερμόβια πεύκα κ.λ.π.) φυτρώνουν πολύ νοτιότερα τόσο στη Μέση Ανατολή, όσο και στη Β. Αφρική. Ο κρίσιμος παράγοντας νέκρωσής τους δεν φαίνεται να είναι οι υψηλές θερμοκρασίες, αλλά οι παρατεταμένοι παγετοί, ενώ είναι και άριστα προσαρμοσμένα στην ξηρασία. Και αν ακόμη οι κλιματικές αλλαγές είναι τόσο μεγάλες, τότε τα οικοσυστήματα αυτά θα μετακινηθούν προς τα μεγαλύτερα υψόμετρα των ορεινών μας όγκων, καταλαμβάνοντας το χώρο των φυλλοβόλων δασών (δρεις, καστανιές, οξιές) τα οπία με τη σειρά τους θα έχουν μετακινηθεί ακόμη ψηλότερα, ενώ το δικό τους χώρο θα καταλάβουν τα φρυγανικά οικοσυστήματα (αυτά που έχουμε στα νησιά μας). Έτσι και αν ακόμη θα είχαμε τη δύναμη (που δεν την έχουμε) να εκτοπίσουμε τα μεσογειακά οικοσυστήματα τελείως από το χώρο τους, με τις κλιματικές αλλαγές θα δημιουργηθεί ένα χλωριδικό κενό μεταξύ φρυγάνων και φυλλοβόλων δασών.
Τελειώνοντας θα ήθελα να σας πω ότι εκείνο που συμβαίνει σήμερα είναι ότι και να θέλεις, δεν μπορείς να αλλάξεις τα φυσικά οικοσυστήματα. Μόνο μπορείς να τα καταστρέψεις τελείως με την υπερβόσκηση, το τσιμέντο και τη μπουλντόζα. Οι προσπάθειες που έγιναν δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα γιατί απλούστατα η δύναμη της φύσης είναι πολύ μεγάλη. Το εγχείρημα του Σέιχ-Σου, που δεν ήταν καν φυσικό δάσος, να αναδασωθεί με νέα είδη απέτυχε τελείως.
Ελπίζω να βοήθησα. Εάν δεν έγιναν κατανοητά παρακαλώ ενημερώστε με.
Με εκτίμηση
Παύλος Κωνσταντινίδης

ΦΑΝΤΙ said...

Είσασταν απόλυτα κατανοητός ... Μάλλον τελικά ο άνθρωπος είναι το πιο απροσάρμοστο είδος της Φύσης ;)

Ειδικά όταν η μετριότητα των πολλών εμποδίζει την γνώση που κατέχουν ανθρώποι όπως εσείς να γίνεται κtήμα των πολλών.

Για την διάφθορη μετριότητα των νεοελλήνων διαβάστε εδω

kalliopi said...

--Θα πρέπει να σταματήσουν όλες οι αναδασώσεις σε καμένα μεσογειακά δάση και τα κονδύλια να χρησιμοποιηθούν για τη φύλαξή τους.--

Μήπως αυτό είναι ο πρωταρχικός στόχος που πρέπει να πετύχουμε;

--Θα πρέπει άμεσα η πολιτεία να φροντίσει να δημιουργήσει προδιαγραφές αναδασώσεων. Θα πρέπει να καθορίσει βασικές αρχές, με υποχρεωτική εφαρμογή σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να σταματήσουν οι αυτοσχεδιασμοί, οι υποκειμενισμοί και κυρίως να δημιουργηθεί αίσθημα ευθύνης που θα αντλείται από τις ουσιαστικές γνώσεις, για όσους καλούνται να τις πραγματοποιήσουν.--

Όταν μπορούμε να έχουμε στοιχεία τα οποία έχουν προέλθει από επιστημονική μέθοδο, δεν καταλαβαίνω γιατί να μην τα χρησιμοποιούμε και γιατί να μπερδεύουμε κάποια υποτίθεται "επιστημονικά ευρήματα" όταν αυτά χρηματοδοτούνται από άτομα που έχουν κάποια κέρδη για τα εν λόγω ευρήματα, και κάποια επιστημονικά ευρήματα από ελεύθερους ερευνητές που αγαπούν αυτό που κάνουν και έχουν κάτι να μας πουν.

--Το μόνο που ενδιαφέρει τις προϊστάμενες κυβερνητικές αρχές, τους περιφερειάρχες, τους νομάρχες, τους δημάρχους και τους πολίτες είναι μόνο ο αριθμός από τους ανοιγμένους λάκκους. Η αντίθετη άποψη εκ μέρους της Δασικής Υπηρεσίας ή διαμαρτυρία, εκλαμβάνεται ως έλλειψη διάθεσης συνεργασίας, ικανότητας ή εργατικότητας και στιγματίζεται από όλους ενώ την περιθωριοποιεί ακόμη περισσότερο.--

Δεν νοιαζόμαστε για συμβολικές λύσεις που επιβαρύνουν το περιβάλλον για να νιώσουμε ενεργοί πολίτες, αυτό που πρέπει να γίνει είναι πολύ απλό, και καλό είναι να μην κινούμαστε με βάση την υπερηφάνεια μας και να βλέπουμε τον κόσμο, όπως ακριβώς είναι, πολυδιάστατος.

--Από την πρώτη ημέρα που άρχισαν οι αναδασώσεις στη χώρα μας μέχρι και σήμερα, το αποκλειστικό ενδιαφέρον δίνεται στη δημιουργία μονοκαλλιεργειών, ή δημιουργούνται μίξεις όχι με γνώμονα τις οικολογικές απαιτήσεις των φυτών, αλλά κυρίως με γνώμονα τις αισθητικές ανάγκες των ανθρώπων.--

Δεν μίλησε Ανώνυμε κανείς για μονοκαλλιέργειες. Αντιθέτως μάλιστα.

--Στη φύση τα φυτά δεν αναπτύσσονται σε τυχαίες θέσεις, ούτε δημιουργούν τυχαίους συνδυασμούς. Η σύνθεση κάθε οικοσυστήματος διέπεται από αυστηρές νομοτέλειες, τις οποίες ο αναδασωτής δεν μπορεί να αγνοεί. Τα φυτά δημιουργούν τις κοινωνίες τους για να κάνουν από τη μια καλύτερη χρήση των εδαφικών στοιχείων και της ηλιακής ενέργειας και από την άλλη για να αυξάνουν τις άμυνές τους σε κάθε είδους κινδύνους και απειλές (Κωνσταντινίδης, 2003).--

Ανώνυμε..
--Τότε θα φαινόταν ο πραγματικός λόγος που καταπολεμούν οι μη αγρότες τους σβώλους: επειδή, εφαρμοζόμενοι στη γεωργία, καταργούν τη μπίζνα φυτοφάρμακα – όργωμα – γεωτρήσεις--

Κανείς δεν θέλει κάτι τέτοιο. Ο δηλητηριασμός της γης από τα φυτοφάρμακα πρέπει σίγουρα να πάψει. Δεν καταλαβαίνω όμως, γιατί επιτίθεσαι έτσι, με βάση μόνο την αρνητική άποψη του κ.Κωνσταντινίδη για την μέθοδο του Φουκουόκα.

Θα μπορούσες να μας πείσεις ίσως με επιχειρήματα και όχι με επίθεση, ακόμη κι αν γίνεται ως άμυνα, όπως λες. Νομίζω ότι δεν αξίζει σε κανέναν κάτι τέτοιο, εφόσον και εσύ και ο κ.Κωνσταντινίδης και εγώ έχουμε τον ίδιο σκοπό.

--Τιμώ τους μυριάδες ανώνυμους φιλειρηνικούς που έχουν θυσιαστεί από τότε που άρχισαν οι πόλεμοι--

Είμαι υπέρ του εθελοντισμού, αλλά για να γίνεται σωστά θα πρέπει να υπάρχει γνώση και σωστή εκμετάλλευση του κάθε χώρου ξεχωριστά. Δυστυχώς, τολμώ να πω, ότι είναι αυτοί οι ίδιοι οι φιλειρηνικοί πολλές φορές, όπως τους λες, οι οποίοι με την καθημερινή τους πράξη ενισχύουν τους πολέμους και το ίδιο αυτό σύστημα. Είναι πολύ λεπτές αυτές οι γραμμές και ας συλλογιστούμε για το γεγονός αυτό, ότι δηλαδή με τις καθημερινές πράξεις μας ενισχύουμε αυτό το σύστημα, το οποίο προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε με οδηγό κάποιες οργανώσεις, κάνοντας κάποια διαδήλωση και συνεχίζοντας μετά να ζούμε όπως ζούσαμε, χωρίς ν' αλλάξουμε διόλου τον τρόπο μας που ενισχύει είτε όχι αυτό το σύστημα. Για να το πω πιο απλά, διαδηλώνουμε για έναν πόλεμο μ' ένα κουτάκι coca cola στο χέρι.

--Γι΄ αυτό, βλέπεις, επιμένω σε μια στοιχειώδη γνώση της αποσιωπημένης ειρηνικής προϊστορίας-παρακαταθήκης της ανθρωπότητας,--

Καλά κάνεις και επιμένεις, αλλά αν δεν σταματήσει ο υπερκαταναλωτισμός του καθενός αυτή την ειρήνη δεν θα την βιώσει κανείς απο μας.

Και γω επιμένω στην επιστημονική έρευνα, όσο και στην ισορροπία νου και σώματος.

Θα μπορούσες να μας πεις πολλά αν το έκανες με επιχειρήματα και όχι με επιθέσεις ανθρώπων που δεν έχουν την ίδια άποψη με σένα. Όταν είσαι όμως τόσο απόλυτος για την μέθοδο την οποία υιοθετείς, χωρίς αυτά τα επιχειρήματα, και χωρίς κάποια συμπεράσματα που έχουν προέλθει από κάποια έρευνα, πιστεύω ότι το μόνο που πετυχαίνεις είναι μια τρύπα στο νερό. Δώσε μας λοιπόν το κίνητρο για να αλλάξουμε τρόπο ζωής και σκέψης, αν αυτός για σένα είναι λανθασμένος, και μη μας πολεμάς.

--Δεν απείλησα ποτέ, ούτε προσπάθησα να αποτρέψω οποιονδήποτε από το να μιλά ΌΠΩΣ ΤΟΥ ΑΡΕΣΕΙ--

Σαφώς και δεν απείλησες, όμως δεν σεβάστηκες και αυτό είναι κατακριτέο είτε είσαι ανώνυμος είτε επώνυμος. Και πρέπει να καταλάβουμε ότι το να μιλάμε όπως μας αρέσει και με όποιο ύφος μας αρέσει δεν ενδείκνυται για μια συζήτηση η οποία θα μας δώσει αποτελέσματα και τροφή για περαιτέρω σκέψη και δράση. Ο σεβασμός του συνομιλητή μας, ιδίως όταν εκφράζει μια αντίθετη άποψη από την δική μας, όπως και του ίδιου μας του εαυτού είναι απαραίτητος.

Παύλος said...

Κα Καλλιόπη

Στη μέθοδο του Φουκουόκα, το πρόβλημα δεν είναι οι σβόλοι, αλλά το περιεχόμενό τους. Οι σβόλοι είναι μια μέθοδος η οποία μπορεί να αποδειχθεί πολύ καλή σε περίπτωση που χρειάζεται σπορά και όχι φυτεύσεις.
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του Ιάπωνα γέροντα, μέσα στους σβόλους μπορούμε να βάλουμε ανάκατα και τυχαία σπόρους από καρποφόρα δένδρα, από δασικά είδη, από αγρωστώδη και λιβαδικά φυτά. Μια τέτοια προσπάθεια είναι πρώτα από όλα καταδικασμένη σε αποτυχία, όχι επειδή χρησιμοποιούνται σβόλοι, αλλά επειδή το ετερογενές μίγμα δεν μπορεί να δημιουργήσει βιώσιμους πληθυσμούς. Όλα τα φυτά προσπαθούν να αποκτήσουν και να διατηρήσουν έναν ζωτικό χώρο, δημιουργώντας μια σταθερή ισορροπία. Το αν το καταφέρουν ή όχι εξαρτάται κυρίως από τις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες κάθε περιοχής, αλλά κυρίως από το βαθμό προσαρμογής των άλλων φυτών. Πως λοιπόν θα δημιουργήσουμε μίγματα χωρίς έλεγχο της συμβιωτικής ικανότητας που έχουν μεταξύ τους ή της ικανότητας να επιβιώσουν σε δύσκολα περιβάλλοντα; Μπορεί η λεμονιά να αναπτυχθεί σε υπαίθριο χώρο της Β. Ελλάδας; Μπορεί η καστανιά να αναπτυχθεί σε ασβεστόλιθο; Γνωρίζουμε πια φυτά δημιουργούν αλληλοπάθεια; (αλληλοπάθεια είναι η ικανότητα που έχουν ορισμένα φυτά σε ξηρές και φτωχές περιοχές να δηλητηριάζουν το έδαφος, ώστε να μειώνεται ο ανταγωνισμός).
Εκείνο για το οποίο αντιδράσαμε στη μέθοδο Φουκουόκα είναι η απόπειρα παρέμβασης σε μια περιοχή 100.000 στρεμμάτων στη Βεγορίτιδα, χωρίς προηγούμενη μελέτη ή πείραμα και χωρίς να ληφθεί υπόψη ούτε ένας οικολογικός παράγοντας. Αναζητήσαμε και δεν μας υποδείχθηκε καμιά επιτυχής εφαρμογή σε κανένα από τα μέρη όπου εφαρμόσθηκε.
Έστω όμως ότι η μέθοδος είχε αποτελέσματα. Έστω ότι πέρα από κάθε οικολογική ένσταση οι σπόροι φύτρωναν. Σκέψου ότι έστω και ένα από τα φυτά που χρησιμοποιήθηκε, βρίσκει περιβάλλον ιδιαίτερα κατάλληλο για την ανάπτυξή του και λειτουργεί στη συνέχεια ως ζιζάνιο. Θα εκτόπιζε τα φυτά που βόσκουν τα ζώα, θα εκτόπιζε τα νεαρά δενδρύλλια των οπωρικών και δασικών ειδών. Μπορείς να σκεφθείς μεγαλύτερη ζημιά για το περιβάλλον; Εδώ στη Βόρεια Ελλάδα έχουμε ένα φυτό της οικογένειας Solanum, το οποίο είναι γνωστό ως «γερμανός», διότι ήλθε στη χώρα μας με τις γερμανικές ζωοτροφές κατά την περίοδο του πολέμου. Σήμερα το φυτό αυτό εποικίζει με πολύ μεγάλη ευκολία κάθε χώρο που μένει ακαλλιέργητος εκτοπίζοντας με μεγάλη άνεση την τοπική χλωρίδα.
Μένω μόνο στην επιστημονική ένσταση, διότι γνωρίζω πολύ καλά τι κρύβονταν πίσω από την αγάπη για το πρασίνισμα του τόπου. Εκείνο που με στεναχωρεί αφάνταστα είναι ότι εκμεταλλεύθηκαν νέους ανθρώπους για να πετύχουν τους σκοπούς τους. Τους δημιούργησαν προσμονές και όταν αυτές δεν επαληθεύθηκαν έριξαν την ευθύνη στην ποιότητα των σπόρων και στα κατσίκια. Τους φανάτισαν σε τέτοιο βαθμό ώστε ακόμη και σήμερα δώδεκα χρόνια μετά, να επιτίθενται με σφοδρότητα στην αντίθετη άποψη. Δημιούργησαν πληγωμένους ανθρώπους που αμφισβητούν την επιστημονική γνώση και αρνούνται να πιστέψουν ότι η αλήθεια μπορεί να βρίσκεται κάπου αλλού.
Φιλικά
Παύλος Κωνσταντινίδης

Anonymous said...

1. Ο γέροντας Φουκουόκα από γεωπόνος-γεωκτόνος έγινε ΑΥΤΑΡΚΗΣ αγρότης.
2. Το ότι αυτοί που παρουσιάζει βολικά ο κ. Κωνσταντινίδης για φανατικούς προτείνουν ΔΗΜΟΣΙΑ ΓΝΩΣΤΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ, που θα έπρεπε να είχαν γίνει ήδη, δείχνει ότι το κύριο πρόβλημα των εχθρών των δοκιμών αυτών δεν είναι η αποτελεσματικότητά τους (άλλωστε υποβοήθηση της φυσικής αναδάσωσης είναι), αλλά το ότι φοβούνται να τα βάλουν (οι καλοπροαίρετοι) με τους άλλους φοβικούς των μεγαλοεταιριών της γεωκτονίας (οργώματα, γεωτρήσεις, δάνεια, φυτοβιοκτόνα κλπ κλπ). Γι΄ αυτό και τα μειλίχια, τα υπονοούμενα και τα απαξιωτικά. Δεν έχουμε φοβίες για να μας πτοούν, αντίθετα έχουμε εμπειρίες θεραπείας άτυχων συνανθρώπων μας σε κρίση, και τις μοιραζόμαστε ευχαρίστως και δωρεάν !
3. Για πολλοστή φορά δεν παίρνουμε απάντηση εμείς οι υβριζόμενοι, πώς θα σωθεί το χώμα από ξέπλυμα ενόψει ενδεχόμενων πλημμύρων, όπως αυτές που χτυπάνε τώρα και εδώ και χρόνια την Ευρώπη; Ας μη βάλετε σπόρια λεμονιάς για να ενισχυθεί η εδαφοκάλυψη. Σώστε το με "επιστημονικά" μίγματα σπόρων ! Πάντως ΕΥΧΟΜΑΙ ΣΤΟΝ ΚΆΘΕ ΔΑΣΟΦΙΛΟ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ ΝΑ ΜΗΝ ΠΕΣΕΙ ΘΥΜΑ ΠΝΙΓΜΟΥ ΑΠΟ ΠΛΗΜΜΥΡΑ ΄Η ΝΕΑΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ, όπως τα δεκάδες αδικοχαμένα παλληκάρια …
Οι κλιματικές αλλαγές ίσως δεν αφήσουν περιθώρια επιλογών : κοινωφελέστερα είναι πάντα τα αλτρουϊστικά ! και τέτοια δεν μπορούν να είναι τα αφ' υψηλού "σκάσε κι άστο σε μάς!".
4. Καλλιόπη, δεν είναι φιλειρηνικός πάντα όποιος διαδηλώνει για μια ανακωχή, με τη μανία να εξουσιάσει με τη σειρά του (πολλών κινημάτων χαρακτηριστικό...).
Ο ΦΙΛΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΥ ΑΜΥΝΤΙΚΟΣ και αυτό φαίνεται από το ότι ΔΕ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ! Δεν του αρέσει ο εθισμός στο φόβο, δεν είναι εθισμένος κι αυτό θέλει να χαρούν όλοι !
Σε ευχαριστώ, πάντως που επιμένεις σε αυτό το πρωτεύον ζήτημα !
(Φαίνεται ότι δε στέκεστε όλοι συνεχώς στο ύφος, ευτυχώς, αλλά στο περιεχόμενο, γι΄ αυτό και συνεχίζουμε !)
ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, ΠΑΙΔΙΑ !

kalliopi said...

Ανώνυμε

Κάθε άμυνα είναι πράξη φόβου, έτσι δεν είναι; Αν δεν φοβάσαι δεν έχεις λόγο ούτε να αμύνεσαι αλλά ούτε και να επιτίθεσαι.

--προτείνουν ΔΗΜΟΣΙΑ ΓΝΩΣΤΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ, που θα έπρεπε να είχαν γίνει ήδη--

Απ΄ όσο καταλαβαίνω αυτές οι δοκιμές έχουν γίνει: --Αναζητήσαμε και δεν μας υποδείχθηκε καμιά επιτυχής εφαρμογή σε κανένα από τα μέρη όπου εφαρμόσθηκε--

--Εκείνο για το οποίο αντιδράσαμε στη μέθοδο Φουκουόκα είναι η απόπειρα παρέμβασης σε μια περιοχή 100.000 στρεμμάτων στη Βεγορίτιδα, χωρίς προηγούμενη μελέτη ή πείραμα και χωρίς να ληφθεί υπόψη ούτε ένας οικολογικός παράγοντας.--

Το χωρίς προηγούμενη μελέτη ή πείραμα, λέει πολλά.

--Οι κλιματικές αλλαγές ίσως δεν αφήσουν περιθώρια επιλογών : κοινωφελέστερα είναι πάντα τα αλτρουϊστικά ! και τέτοια δεν μπορούν να είναι τα αφ' υψηλού "σκάσε κι άστο σε μάς!".--

Το να πιστεύουμε ότι δεν έχουμε περιθώρια επιλογών είναι ένα μεγάλο χαρακτηριστικό φόβου.
Ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του. Η αγάπη μας για το περιβάλλον είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά δεν είναι φυσικό ο άνθρωπος που ασχολείται με κάποιο θέμα να είναι μεγαλύτερος γνώστης από κάποιον άλλον που δεν ασχολείται; Κριτήριό μας είναι πάντα η επιστημονική μέθοδος, κι αυτή είναι η παρατήρηση, το πείραμα και η απόδειξη. Εγώ ή ο καθένας απο μας θα μπορούσαμε να έχουμε άπειρες ιδέες για την λύση του προβλήματος - τουλάχιστον όλοι συμφωνούμε ότι τίθεται πρόβλημα - το αν οι ιδέες αυτές όμως είναι βιώσιμες και αξιοποιήσιμες είναι ένα άλλο ζήτημα, και αυτό έρχεται να απαντήσει ένας ερευνητής ή ένας επιστήμονας, πάντα σε μια ελεύθερη έρευνα.

Ας μην φοβόμαστε λοιπόν να παραδεχτούμε μια αλήθεια, έστω κι αν αυτή αντιβαίνει τα μέχρι πρότινος πιστεύω μας. Είναι μεγάλη δύναμη το να αναγνωρίζεις τα λάθη σου και να τα διορθώνεις. Ας γίνει καθαρή η σκέψη μας για να γίνει καθαρή και η δράση μας.

Κ. Κωνσταντινίδη, ευχαριστώ πολύ για τις διευκρινίσεις.

Anonymous said...

-Δεν κατάλαβα γιατί προσπαθείς να τονίζεις το φόβο και όχι την καταπολέμησή του, Καλλιόπη. Αν θεωρείς και την εγρήγορση φόβο, μπορείς να γενικεύεις! Αλλά δεν είναι σίγουρο ότι ο κάθε αμυνόμενος είναι και εθισμένος στο φόβο, φοβικός, φοβιτσιάρης, δικαιολογημένος, αδρανής, αποσυνθετικός. Έχεις υπόψη σου πώς ξεχωρίζουν; Ή τι λένε οι συνήθως εκφοβιστικότατοι ειδικοί περί αυτού;
-Ούτε ο κ. Κ. αποκλείει τώρα τη σπορά σβώλων, ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ! Άρα ξαναγυρίζουμε στο ερώτημα τι θα κάνουμε ΤΩΡΑ ΩΣ ΣΥΝΟΛΟ για τα φετινά καμμένα και τα υπόλοιπα αποδασωμένα. Πάλι να περιμένουμε όπως δεκαετίες πια για Υμηττό κλπ κλπ; Τουλάχιστο το πείραμα στη Βεγορίτιδα έγινε ! Ας το βελτιώναν κι ας το βελτιώσουν όχι μόνο οι "επιστήμονες" αλλά και όποιος θέλει να συμβάλει, Καλλιόπη ! Μπορεί μια γιαγιά ή ένα πιτσιρίκι να κάνει βελτίωση που δεν τη φανταζόμαστε !
- Έγραψα ότι ίσως τα μόνα μελλοντικά περιθώρια επιλογών να είναι τα κοινωφελέστερα αλτρουϊστικά. Κι αυτό το βρίσκεις "χαρακτηριστικό φόβου";
Επειδή δε με στεναχωρεί καθόλου να αναλύουμε το ζήτημα του συλλογικού θάρρους, παρά τις όποιες τριβές, αλλά δε θέλω να κουράζω όσους θέλουν εδώ να διαβάζουν για αναδασώσεις (παρότι το θάρρος έχει σχέση με όλα), συστήνω: http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14378&m=H06&aa=1 (τώρα το αρχαιότερο δείγμα αλτρουϊσμού είναι περίπου 2.000.000 -ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ- ετών από το Ντμανίσι τής Γεωργίας),http://www.altruists.org.
Υπόχρεος για την επικοινωνία !

Anonymous said...

Κάλλιο αργά παρά ποτέ !
Δέστε τις φωτογραφίες ενθουσιωδών σπορέων σβώλων και επίσημες υποστηρικτικές ΗΠΑεκθέσεις !


www.epa.gov/owow/info/NewsNotes/issue77/77issue.pdf : seed ball scattering not only planted the seeds for new vegetation but also provided an avenue to educate and energize community members about watershed protection and fire ecology.

Ser La Causa Corazon is currently offering Seed Ball Parties as a community event. Do you have an organization that would like to learn more about ecology and our reforestation efforts in Mexico ? Sponsor a Seed Ball Party! Host a Seed Ball Party . Ser La Causa Corazon is currently offering Seed Ball Parties as a community event. Do you have an organization that would like to learn more about ecology and our reforestation efforts in Mexico ? Sponsor a Seed Ball Party!
http://www.serlacausa.org/seedball.htm
http://www.volunteertaskforce.org/ppwatershed/default.htm
PPWP Report: Restoration of Burned and Drought-Stricken Areas with Seed Balls
More than 2,000 volunteers gave 6,000 hours to make seed balls—little spheres of mud with seeds inside— to establish ground cover in areas burned by the Cerro Grande Fire and devestated by bark beetles.

http://www.greenafricafoundation.org/focus.htm#clayball

Ίσως κάποτε να σπείρουμε μαζί!

ΚΑΛΗ ΑΝΤΑΜΩΣΗ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΚΑΛΟ !

ΦΑΝΤΙ said...

Κάνενα πρόβλημα ΑΝΩΝΥΜΕ να σπείρουμε όλοι μαζί αρκεί να μας πει ο Κος Κων/δης τι πρέπει να σπείρουμε :)

και καλού-κακού ας τον βάλουμε να ελέγξει και τους σπόρους που θα μας προμηθεύσουν κάποιοι. Καλού-κακού λέω, ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται ... ;)

kalliopi said...

Αντιγράφω τα λόγια σου ανώνυμε

--Ο ΦΙΛΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΥ ΑΜΥΝΤΙΚΟΣ και αυτό φαίνεται από το ότι ΔΕ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ !--

Ο φιλειρηνικός δεν είναι πουθενά αμυντικός. Αντιθέτως είναι ΑΝΟΙΧΤΟΣ σε κάθε ιδέα και σκέψη, την οποία και επεξεργάζεται πριν καταδικάσει. Όταν την καταδικάσει δε, δεν βγαίνει με τα μαχαίρια να πείσει τον κόσμο ότι η ιδέα του άλλου είναι λανθασμένη, αλλά το κάνει με σωστή και καθαρή σκέψη και επιχειρήματα.

--Δεν κατάλαβα γιατί προσπαθείς να τονίζεις το φόβο και όχι την καταπολέμησή του, Καλλιόπη. Αν θεωρείς και την εγρήγορση φόβο, μπορείς να γενικεύεις!--

Δεν νομίζω ότι τόνισα τον φόβο, απλώς αντέδρασα στην δική σου ιδέα περί φόβου. Η καταπολέμηση του φόβου δεν συντελείται με χαρακτηριστικά του φόβου, αλλά με γνώση και σωστή πρακτική. Δεν συντελείται με έναν ενθουσιασμό που καθώς ο χρόνος κυλά αυτός σβήνει, αλλά με συγκεντρωμένη δύναμη η οποία κατευθύνεται σε σωστές ενέργειες. Όταν γνωρίζουμε την ουσία την δική μας πρώτιστα, και την ουσία της φύσης μπορούμε να κάνουμε πολλά. Και δεν αμφισβητώ το ότι ένα παιδί και ένας απλός πολίτης μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση, φυσικά και μπορεί. Αλλά γιατί να μην κατευθυνθεί αυτή η δύναμη των απλών πολιτών οι οποίοι είναι ενωμένοι, στο να αναδασώσει π.χ. σημεία πρασίνου ΜΕΣΑ στις πόλεις. Και ας αφήσουμε τα οικοσυστήματα τα οποία λειτουργούν με μία λογική που δεν μπορεί να κατανοήσει ένας απλός πολίτης που δεν έχει ασχοληθεί με το θέμα αυτό. Ας ενωθεί ο απλός πολίτης για να καταφέρει να ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕΙ τα δάση και όχι για να κάνει την συμβολική του φιγούρα ανοίγοντας μία λακούβα και φυτεύοντας ένα δέντρο το οποίο του χρόνου θα χει μαραθεί, πιστεύοντας ότι κάνει κάτι καλό και συλλογικό.

Αυτή είναι η ένστασή μου λοιπόν. Μπορούμε να κάνουμε πολλά αλλά το τι θα κάνουμε είναι σημαντικότερο απ' το απλό "να κάνουμε κάτι".

--Έγραψα ότι ίσως τα μόνα μελλοντικά περιθώρια επιλογών να είναι τα κοινωφελέστερα αλτρουϊστικά.--

Αυτή η επιλογή δεν είναι μόνο μελλοντική, το κοινό καλό πρέπει να είναι πάντα ο σκοπός, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει και από ποια περίοδο ζούμε.

Η γη έχει ξαναπεράσει από τέτοιες κλιματικές αλλαγές, αυτή μπορεί να επιβιώσει, εμείς όμως που προσπαθούμε να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι είμαστε ανώτεροι από αυτήν δεν θα το κάνουμε, εκτός και αν εξελιχθούμε ως είδος. Δεν ωφελούν λοιπόν, ούτε επιθέσεις ούτε άμυνες, αν θες κάτι να περάσεις σε κάποιον το κάνεις με ΑΓΑΠΗ και όχι με ύφος ΑΝΩΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΟΛΩΝ.

--Αν θεωρείς και την εγρήγορση φόβο, μπορείς να γενικεύεις!--

Ο φόβος δεν είναι απαραίτητα κακός. Ο φόβος μπορεί να ενεργοποιήσει μέσα μας δυνάμεις που μέχρι πρότινος ήταν σε αδράνεια. Ο φόβος μπορεί να μας φέρει αντιμέτωπους με την βαθύτερη ουσία μας και να μας κάνει να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Δεν είναι ο φόβος που πρέπει να καταπολεμηθεί, αλλά η αντιμετώπιση του φόβου από εμάς τους ίδιους.
Κανείς δεν μπορεί να αποφανθεί ότι η εγρήγορση είναι αντίθετη του φόβου, ο φόβος μπορεί να μας φέρει σε εγρήγορση!

--Τουλάχιστο το πείραμα στη Βεγορίτιδα έγινε ! Ας το βελτιώναν κι ας το βελτιώσουν όχι μόνο οι "επιστήμονες" αλλά και όποιος θέλει να συμβάλει, Καλλιόπη !--

Ας το βελτιώσει όποιος θέλει να συμβάλει ανώνυμε, αλλά ας το κάνει με οργάνωση. Εδώ κάνει ο καθένας ό,τι θέλει, και αυτό είναι το πρόβλημα. Δεν λέμε:"μόνον οι επιστήμονες μπορούν να κάνουν κάτι", και οι απλοί πολίτες μπορούν να κάνουν κάτι, μπορούν καταρχήν να αρχίσουν αλλάζοντας τον τρόπο ζωής τους, που είναι αυτός που αυτή την στιγμή έχει φέρει την κατάσταση εδώ που την έχει φέρει. Και επιμένω : ο απλός πολίτης ας ενωθεί για να πρασινίσει τις πόλεις πρώτιστα, ας προστατεύσει τα δάση από την ανθρώπινη αμέλεια και άγνοια, από καταπατήσεις κτλ.

Unknown said...

Ανώνυμε έχεις γίνει πραγματικά πολύ κουραστικός! Εκτός του ότι κάνεις κακό σε όλους μας με την επιθετικότητά σου και την παντελή έλλειψη σεβασμού, δεν έχεις και το θάρρος να εμφανιστείς! Συνειδητοποιείς ότι είσαι ο μόνος ανώνυμος μεταξύ όσων γράφουν; Και αυτή η εμμονή σου ενάντια του κ. Κωνσταντινίδη … Είναι πλέον φανερή η εμπάθεια σου προς αυτόν, που προφανώς έρχεται από το παρελθόν, και εφόσον βέβαια υπάρχει αποκλείει την αντικειμενική σου άποψη για όσα λέει! Καλό θα ήταν λοιπόν, πριν συνεχίσεις να παίρνεις μέρος σε αυτές τις συζητήσεις που σκοπό έχουν την διεύρυνση των γνώσεών μας και την ειρηνική ανταλλαγή απόψεων, να επισκεφτείς κανέναν ψυχολόγο για θεραπεία … (ή anger management επειδή όπως παρατήρησα έχεις και μια αδυναμία στα ξενόγλωσσα …)

ΦΑΝΤΙ said...

Κε Κωνσταντινίδη, ποιά είναι η άποψή σας για το παραπάτω θέμα;

http://bio-mirage.blogspot.com/2007/07/blog-post.html

Εαν θέλετε αφήσετε ένα σχόλιο στο blog μου;

Anonymous said...

Δεν απορώ γιατί με κατηγορείτε χωρίς να λαβαίνετε υπόψη σας ότι επίσημα οι ΗΠΑ (ναι, μέσα στην εθνικη Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος - Environmental Protection Agency, για να δουλεύει, δεν είναι όλοι αμερικανάκια, όπως κατάντησαν οι καίσαρες μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας...) υποστηρίζουν, και εικονογραφημένη μάλιστα, την αναδάσωση με σβώλους για τα ΣΥΝΟΛΙΚΑ οφέλη της, τόσο στο περιβάλλον όσο και στην κοινωνική συμμετοχή, που ενοχλεί πολύ τους ανώτερους ξερόλες... (www.epa.gov/owow/info/NewsNotes/issue77/77issue.pdf)
Ούτε απορώ επίσης γιατί δεν έχετε συνηθίσει το δημόσιο διάλογο που πρότεινα, παρά ανταλλαγές μηνυμάτων, κάποτε χρήσιμων, βέβαια, αλλά όχι πανάκεια.
Το τι είναι κοινωφελέστερο, ευτυχώς, το κρίνει η φυσική τάση όλων των αλληλοβοηθούμενων ομάδων να επιλέγουν ό,τι αυξάνει τη συμμετοχή και τον έλεγχό τους, αυτά δηλαδή για τα οποία ουσιαστικά "επιφυλάσσεσθε".
Στο σημερινό Τιτανικό ούτε με τον καπετάνιο, ούτε με τον ιδιοκτήτη, αλλά με τα παιδιά !
ΚΑΛΗ ΚΑΡΔΙΑ !

(Μηνύματα θα στέλνω, ευγενέστατη christina, όσο νομίζω ότι δεν είναι όλοι όσοι διαβάζουν εδώ φοβικοί με την κριτική, κι αυτό φαίνεται από την υπομονή τής Καλλιόπης, καλή της ώρα, κι ας μη συμφωνούμε σε πολλά. Εσύ, που είσαι υγιέστερη, πώς δεν αντέχεις, αλλά αυξάνεις το κατά ανωνύμου υβρεολόγιο; Τελικά, μήπως γι΄αυτό ενοχλεί η κριτική για τα ιερατεία, ότι δηλαδή είναι ή θέλουν μερικοί να είναι από μέσα;).
Κι ένα γλέντι στα ενδιάμεσα, για να μην καταντήσουμε σαν τους Ποσειδωνιάτες !
Κι αυτό σε ανησυχεί, christina;
Ψυχραιμία ! Μηνύματα είναι, θα περάσουν !

Παύλος said...

Mirage,

Προσπάθησα να στείλω την απάντηση στο blog σας αλλά δεν τα κατάφερα. Για το λόγο αυτό σας απαντώ στο blog της Χριστίνας από το οποίο μπορείται να το σηκώσετε και να το τοποθετήσετε ως σχόλιο όπου επιθυμείτε.

Αυτό που προτείνετε είναι πολύ λογικό και απόλυτα σωστό. Το προβλέπει το Σύνταγμα στο Άρθρο 24 και πριν από την αναθεώρηση και μετά. Απλά το αναφέρει ως χωροταξικό σχεδιασμό και το ορίζει ως άμεση υποχρέωση του κράτους. Εάν σχεδιασθεί και πραγματοποιηθεί ο χωροταξικός σχεδιασμός όχι μόνο τα δάση, αλλά και οι αστικές, βιομηχανικές, γεωργικές, κτηνοτροφικές κ.λ.π. περιοχές θα καθορισθούν χωρίς δυνατότητα αμφισβήτησης ή καταπάτησης.
Εάν γίνει η χωροθέτηση των χρήσεων της γης τότε θα κάνουμε έναν οικισμό μέσα στο δάσος θα ορισθούν γεωγραφικά τα όριά του, θα αποψιλωθούν τα δασικά είδη και θα γίνει η οικοδόμηση. Όμως στις εκτάσεις που θα ορισθούν ότι θα είναι δάση, δεν θα μπει ούτε φτυαριά τσιμέντου, ούτε κατσικάκι. Τα υπάρχοντα δάση θα διαχειρίζονται ως δάση και εάν δεν υπάρχουν, θα σχεδιάσουμε καλλιέργειες που θα τα δημιουργήσουν.
Το δάσος δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, για να χρειασθεί να ορισθεί τώρα ή στο μέλλον. Τα δασικά οικοσυστήματα ακολουθούν το δικό τους δρόμο στο πέρασμα των αιώνων και διαμορφώνονται σύμφωνα με τις εκάστοτε κλιματεδαφικές συνθήκες, ακολουθώντας φυσικούς και όχι ανθρώπινους νόμους. Αποτελεί ασέβεια προς τις λογικές της εξέλιξης, έστω και να αμφισβητείται η έννοια του δάσους όχι μόνο όπως καταγράφεται από τη δασολογική επιστήμη, αλλά όπως τη δίνει η ίδια η ζωή. Είναι επικίνδυνη υπεραπλούστευση να κρίνεται η έννοια του δάσους μόνο από την πυκνότητα ή το ύψος των φυτών και μάλιστα να διαμορφώνεται ως προς τις λεπτομέρειες από τις εκάστοτε κυβερνητικές πλειοψηφείς. Υπάρχει έστω και ένας πολίτης αυτής της χώρας που να μπορεί να υποστηρίξει ότι τα φρύγανα και οι θάμνοι δεν φωτοσυνθέτουν, δεν προστατεύουν το έδαφος, δεν αποτελούν χώρους ζωής για ζώα και πουλιά; Τι τα λείπει εκτός από ύψος; Να πούμε ότι οι κοντοί άνθρωποι δεν αποτελούν μέρος της κοινωνίας μας και δεν προσφέρουν σε αυτή; Να αρνηθούμε τα ανθρώπινα δικαιώματά τους;
Με εκτίμηση

Παύλος Κωνσταντινίδης

Παύλος said...

Καλλιόπη
συγγνώμη για το προηγούμενο σχόλιο όπου χρεώνω το blog στη Χριστίνα, όμως όταν το έγραφα σκεπτόμουν την αχρείαστη αλληλογραφία που άνοιξε, σε μια προσπάθειά της να με υποστηρίξει.
Χριστίνα,
υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν τίποτε να πουν, όμως για να δώσουν παρών απλά κάνουν φασαρία. Έτσι καταφέρνουν πάντα να γίνονται το κέντρο της προσοχής. Ακόμη και την υπομονή ή την ευγένεια την δέχονται ως αποδοχή. Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι απλά η αδιαφορία. Μην ασχολείσαι με κανέναν που σε εκνευρίζει σε προσβάλλει ή σε ενοχλεί. Αν μπορείς μην διαβάζεις ούτε τα σχόλια που γράφουν. Όταν τους αγνοείς θα ουρλιάσουν, θα προσπαθήσουν να σε προσβάλουν, θα λένε τα τελείως αντίθετα και τελικά εάν δουν ότι αυτό δεν πιάνει θα ησυχάσουν και θα πάνε κάπου αλλού να κάνουν τα ίδια. Εσύ όμως θα έχεις απαλλαχθεί.
Συγγνώμη για το συμβουλευτικό ύφος, όμως έχω γνωρίσει δεκάδες από δαύτους και προσπαθώ να σε προστατέψω.
Φιλικά
Παύλος Κωνσταντινίδης

Anonymous said...

Αν ξεπλυθούν τα χώματα από τα καμένα, θα έχετε πρόσωπο να βγείτε να πείτε ότι ουρλιάζατε και βρίζατε για να μη λερώσετε τα χέρια σας;
Γι΄αυτή την ανωτερότητά σας να είστε περήφανοι !

Δείξτε και όλη τη σελίδα σε κάποιο φιλήσυχο άνθρωπο των καμένων περιοχών, να δείτε σε ποιών το ύφος θα σταθεί και σε ποιές πικρές αλήθειες.
Τη Δημόσια συζήτηση τη φοβάστε !
Περαστικά !

kalliopi said...

Ανώνυμε αυτές οι αόριστες κατηγόριες είναι τουλάχιστον απαράδεκτες, οπότε δεν θα συνεχίσω, γιατί δεν είμαστε εμείς που δεν θέλουμε τον δημόσιο διάλογο, αλλά εσύ τελικά.

Unknown said...

Νομίζω ότι τελικά ο κ. Κωνσταντινίδης έχει δίκιο και δεν πρέπει να δώσουμε άλλο σημασία σε αυτά που λέει ο Ανώνυμος φίλος μας. Απλά να ξέρεις Ανώνυμε, πως αν εξέφραζες τη γνώμη σου με διαφορετικό τρόπο όλοι θα την σεβόμασταν και ας μην συμφωνούμε μαζί σου, ο τρόπος σου είναι που δημιουργεί τόσες αντιδράσεις …
κ. Κωνσταντινίδη δεν προσπάθησα να υπερασπιστώ εσάς ως πρόσωπο οπότε μην αισθάνεστε άσχημα για την απάντηση του Ανώνυμου προς εμένα. Ήταν εξάλλου αναμενόμενη … Προσπάθησα απλά να υπερασπιστώ τον σεβασμό που νομίζω αξίζουμε όλοι μας όταν λέμε εμπεριστατωμένα την γνώμη μας. Σκληρή δουλειά δεν είναι μόνο να σκάβεις λάκκους και να φυτεύεις δέντρα ή να τρέχεις να σβήσεις την φωτιά. Είναι σκληρή δουλειά και η μελέτη, η έρευνα και η υπομονή χρόνων που χρειάζεται για να καταλάβουμε πως λειτουργεί η φύση. Και εξάλλου πρώτα έρχεται η πρόληψη (με την μελέτη των οικοσυστημάτων, την οικολογία της φωτιάς κτλ) και μετά η αντιμετώπιση των προβλημάτων (φωτιά, φυσική ή τεχνητή αναδάσωση κτλ). Αν το γνώριζαν αυτό οι πολιτικοί αλλά και όλοι οι Έλληνες τότε θα είχαμε κάνει ένα σημαντικό βήμα μπροστά …

Anonymous said...

Αντιπλημμυρικές, Αναδασωτικές Σπορές για να ξαναπρασινίσει η περιοχή Σαϊττάς στο βουνό Τρόοδος στην Κύπρο
29-8-2007
Τα μέτρα που έχουν προγραμματιστεί για την επανεγκατάσταση του δάσους είναι τα ακόλουθα:
Σπορά σε επιλεγμένες θέσεις (όπου η ένταση της φωτιάς ήταν μεγάλη, όπου υπήρχε νεαρό δάσος και όπου έχει παρατηρηθεί ότι η ποσότητα του σπόρου ήταν ανεπαρκής). Η σπορά αλλού θα γίνει επιφανειακά, αλλού κατά θέσεις με σκέπασμα του σπόρου και θα καλύψει 300 εκτάρια.
• Φύτευση με πεύκα και θάμνους της περιοχής κοντά σε κύριους δρόμους, κυρίως σε θέσεις με μικρή κλίση (τα φυτά θα ποτίζονται) σε συνολική έκταση περίπου 30 - 40 εκταρίων.
Υδροσπορά σε απότομα πρανή σε μικρή έκταση 5-10 εκταρίων. Το μείγμα του σπόρου, που θα χρησιμοποιηθεί, θα περιέχει σπόρους πεύκου και τοπικών θάμνων.
• Καμιά ενέργεια - σε καλές ποιότητες τόπου με άφθονο σπόρο (200 εκτάρια).
http://www.simerini.com.cy/nqcontent.cfm?a_id=309626

Τι να μας πουν τα ιερατεία, με 75 φετινούς πυροδολοφονημένους;
Όταν θα ενταθεί ο κανιβαλισμός τους, ίσως κάποιοι συνέρθουν τελευταία στιγμή.
"Μη φοβάσαι γελαστό άνθρωπο !", λέγανε οι σοφοί παλιοί.
Δεν εννοούσαν, βέβαια, να φοβόμαστε τους αγέλαστους, αλλά να τους προσέχουμε, γιατί προτιμούν να καταστρέψουν τα πάντα, παρά να μείνουν άλλοι ζωντανοί...
Καλή συνέχεια στους διασώστες όλης της Γης !

Anonymous said...
This comment has been removed by a blog administrator.
kalliopi said...

Η αγένειά σου δεν έχει όρια ανώνυμε, και η αγένεια είναι κάτι που δεν μπορώ να δεχτώ. Θα σε παρακαλέσω να σβήσεις το ποστ σου πριν το κάνω εγώ, και αν θέλεις να μιλήσεις σαν άνθρωπος κάντο, αλλιώς σώπασε γιατί είσαι και κουραστικός.

Κανείς δεν είπε ότι η σπορά κάνει κακό παντού. Εκεί που χρειάζεται να γίνει πρέπει να γίνει με σωστή διαλογή σπόρων και όχι αυτό που διακινείται από την θεωρία του Φουκουόκα "Σπείρετε με όσους περισσότερους σπόρους και ό,τι σπόρους να 'ναι και όλα θα πρασινίσουν". Γίνετε σαφέστεροι για να μην γίνονται παρεξηγήσεις.

Και εσύ αφού ήρθες στην διάλεξη γιατί φίλε μου δεν τον ρώτησες για τα ερωτήματα που θέτεις εδώ κι έρχεσαι τώρα εδώ ανώνυμα να συκοφαντήσεις έναν άνθρωπο;

Anonymous said...

Έρημος κινδυνεύουν να γίνουν περί τα 400.000 στρέμματα στα καμένα Ηλείας και Ευβοίας από τη διάβρωση...
«Αν δεν προστατευθούν αποτελεσματικά οι πυρόπληκτες περιοχές από τη διάβρωση των εδαφών, που είναι η κύρια διεργασία υποβάθμισης, διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο ερημοποίησης. Δηλαδή η απώλεια του εδάφους από τη διάβρωση, σε συνδυασμό με το μέτριο βάθος των εδαφών αυτών και τις σχετικά ξηρές και θερμές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, θα συντελέσει στη μειωμένη ανάπτυξη ή την απώλεια της πολυετούς βλάστησης και στη δημιουργία γυμνών ή μερικώς καλυμμένων περιοχών με φρυγανώδη βλάστηση. Επίσης, μπορεί να υπάρξει μειωμένη παραγωγή των γεωργικών καλλιεργειών» λέει στα Νέα ο Κώστας Κοσμάς, μέλος της Εθνικής Επιτροπής κατά της Απερήμωσης και αναπληρωτής καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο.
http://ta-nea.dolnet.gr/article.aspx?d=20080225&nid=7602842