Μελισσόχορτο

ΜΕΛΙΣΣΑ Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ (BALM)

Το μελισσόχορτο ή μελισσοβότανο ή αγριομέλισσα ή μελιττίς ή μελισσάκι ή κιτροβάλσαμο ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών (lamiaciae) και η επιστημονική του ονομασία είναι Melissa Officinalis. Ήταν γνωστό στην αρχαιότητα και αναφέρεται από τους Πλίνιο, Θεόφραστο και Διοσκουρίδη με τις ονομασίες μελόφυλλον, μελίτταιον και μελίτιον. Το όνομα του το πήρε από τους μελισσοτρόφους οι οποίοι το χρησιμοποιούν όταν θέλουν να προσελκύσουν τις μέλισσες. Οι κυριότερες χώρες παραγωγής του είναι η πρώην Σοβιετική Ένωση, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα καλλιεργείται σε μικρή έκταση στον νομό Ροδόπης, ενώ καταβάλλεται προσπάθει για την επέκτασή του.

Το μελισσόχορτο έχει μια γλυκιά οσμή λεμονιού και το αιθέριο έλαιό του (σε κάποιες ποικιλίες όπως οι ρωσικές Yevtika και Krumtsanka) περιέχει έως και 80% κιτράλη, μια ουσία στην οποία είναι ευπαθείς πολλοί μικροοργανισμοί και χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική ως μικροβιοκτόνα.

Επειδή ευδοκιμεί τόσο σε θερμές, όσο και ψυχρές περιοχές είναι πολύ εύκολο να φυτέψουμε μια δυο ρίζες σε γλάστρα ή στο χώμα. Κατάλληλα εδάφη θεωρούνται τα βαθιά γόνιμα από προσχώσεις που συγκρατούν λίγη υγρασία. Ακατάλληλο έδαφος είναι το πολύ συνεκτικό και υγρό. Το μελισσόχορτο πολλαπλασιάζεται εύκολα με σπόρο, παραφυάδες και μοσχεύματα το φθινόπωρο και την άνοιξη.

Είναι πολυετές φυτό και η συλλογή των φύλλων και λουλουδιών λίγο πριν ανοίξουν, για τον πρώτο χρόνο γίνεται μία φορά τον Ιούλιο με Αύγουστο, ενώ τα επόμενα χρόνια συλλέγονται δύο ή και τρεις φορές τον χρόνο από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβιο. Είναι καλύτερα να κόβουμε τα φυτά λίγες μέρες πριν ανθίσουν και σε ημέρα με ξάστερο ουρανό, γιατί αν κοπούν με υγρασία θα μαυρίσουν και θα ξεραθούν. Η ξήρανση γίνεται στην σκιά, σε θερμοκρασία που να μην ξεπερνά τους 35ο C.

Ο John Evelyn έγραψε ότι το μελισσόχορτο είναι παντοδύναμο για το μυαλό και δυναμώνει την μνήμη. Το κρασί στο οποίο έχουν μουλιάσει φύλλα διώχνει την θλίψη και την μελαγχολία, ενώ τα μουλιασμένα φύλλα μπαίνουν εξωτερικά πάνω σε δάγκωμα σκορπιού ή φιδιού. Ο Πλίνιος και Διοσκουρίδης έγραψαν ότι το μελισσόχορτο κλείνει τις πληγές.

Ιδιότητες

• Συμβάλλει στη μακροζωία επειδή είναι σωματικό και πνευματικό διεγερτικό.
• Τονώνει την καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα προκαλώντας διαστολή των περιφερειακών αγγείων, μειώνοντας έτσι την πίεση του αίματος.
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εμπύρετες παθήσεις όπως η γρίπη.
• Ανακουφίζει τους σπασμούς του πεπτικού σωλήνα και χρησιμοποιείται στη φυσώδη δυσπεψία. Τονώνει το πεπτικό σύστημα και είναι καλό χωνευτικό, ιδιαίτερα σε κακή χώνεψη από νευρικότητα.
• Έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες και είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε νευρικές κρίσεις, νευρασθένειες, υστερίες.
• Είναι σπασμολυτικό, σε νευραλγίες προσώπου, δοντιών και αυτιών. Επίσης ρυθμίζει τα έμμηνα σε περιπτώσεις δυσμηνόρροιας και πόνων.
• Θεωρείται καλό τονωτικό του εγκεφάλου και εφιδρωτικό.
• Τέλος, θεωρείται ιδιαίτερα χρήσιμο σε αμοιβάδες και άλλα παράσιτα των εντέρων.

Πώς χρησιμοποιείται

Το μελισσόχορτο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως έγχυμα, ως αφέψημα, το αιθέριο έλαιό του και για εξωτερική χρήση χρησιμοποιείται στο μπάνιο, ο φρέσκος χυμός του ως καταπλάσματα και κομπρέσες.

Ως έγχυμα: 2-3 κουταλάκια του τσαγιού ξηρό βότανο ή 4-6 φρέσκα φύλλα σ'ένα φλυτζάνι βραστό νερό για 10-15΄. Πίνουμε 2-3 φλυτζάνια την ημέρα για περιπτώσεις νευρικής υπερέντασης, για αϋπνίες, πονοκεφάλους, στομαχόπονους και δυσπεψίες.

Ως αφέψημα: Βράζουμε μια κουταλιά φύλλα για 2-3΄ και πίνουμε καθημερινά 2-3 φλυτζάνια. Για την υπέρταση οι πρακτικοί γιατροί συνιστούν ένα ποτήρι κρύο αφέψημα μετά το φαγητό 3 φορές την μέρα και σε περιπτώσεις αμοιβάδων συνιστούν ένα ποτήρι δροσερό αφέψημα μελισσόχορτου και φτέρης σε ίσα μέρη, κάθε πρωΐ, νηστικοί.

Αιθέριο έλαιο: Μερικές σταγόνες αιθέριου ελαίου σε λίγο νερό βοηθούν την χώνευση. Επίσης χρησιμοποιείται σε πολλές περιπτώσεις ως καταπραϋντικό και σπασμολυτικό.

Εξωτερική χρήση: Ο χυμός του φρέσκου μελισσόχορτου διώχνει τους πόνους και την φλόγωση από τσιμπήματα σφήκας και άλλων εντόμων. Τα καταπλάσματα με φύλλα μαλακώνουν τους πόνους των αρθρώσεων. Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κομπρέσες για πρήξιμο των μαστών και εκχυμώσεις. Επίσης βοηθούν σε πληγές και κοψίματα.

Στο μπάνιο: Βράζουμε δύο φλυτζάνια μελισσόχορτου σε ένα λίτρο νερό για 10΄ και το προσθέτουμε στο νερό του μπάνιου για περιπτώσεις νευρικών παθήσεων και δυσμηνόρροιας.

Το μελισσόχορτο κατατάσσεται στις μεσαίες νότες, είναι τονωτικό και αναζωογονητικό και συνδυάζεται καλά με τον λυκίσκο, το χαμομήλι και την σπειραία για πεπτικά προβλήματα και με την λεβάντα και το τίλιο για το στρες και την ένταση.

Για ημικρανίες και ρευματισμούς μπορείτε να δοκιμάσετε τον συνδυασμό μελισσόχορτου, λεβάντας και μαντζουράνας κάνοντας μπάνιο με αιθέρια έλαια ή μασάζ ή πίνοντάς το σε τσάι.

Της Στέλλας Φυσίκα
Από το περιοδικό Yoga World - τεύχος 7