Mακροβιοτική

Τι είναι η Μακροβιοτική;

Η Μακροβιοτική αφορά τη δημιουργία της ισορροπίας σε κάθε πτυχή της ζωής σας. Ασχολείται με την εξερεύνηση της σχέσης μεταξύ της φυσικής υγείας σας και της συναισθηματικής, διανοητικής και πνευματικής υγείας σας. Ακόμη η Μακροβιοτική είναι η κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ της υγείας, της ευτυχίας και της συνολικής ελευθερίας. Αλλά δεν είναι βεβαίως μια άκαμπτη διατροφή. Με την απλή μακροβιοτική γνώση, μπορείτε να αντιληφθείτε τα διαφορετικά αποτελέσματα και τις ενέργειες των διαφορετικών τροφίμων, και να λάβετε έπειτα συνειδητά, τις προσωπικές διαιτητικές αποφάσεις σας. Πιο συγκεκριμένα, με τη Μακροβιοτική μπορείτε να μάθετε πώς ορισμένα τρόφιμα δημιουργούν την ισορροπία και πώς ορισμένα τρόφιμα αναστατώνουν την ισορροπία, μέσα στο σώμα σας. Για να εκφράσουν καλύτερα αυτή την κατανόηση, οι μακροβιοτικές διδασκαλίες χρησιμοποιούν τους όρους «yin» και «yang».

Yin και Yang
Τα Yin και yang είναι οι δύο πιο βασικές ενέργειες, παρούσες όχι μόνο στα τρόφιμα, αλλά παντού στο σύμπαν. Αυτές οι δύο δυνάμεις είναι αντίθετες και ανταγωνιστικές, αλλά επίσης είναι ταυτόχρονα και συμπληρωματικές. Το yin είναι η επέκταση, η εξωτερική δύναμη και το yang είναι η συστολή, η προς τα κάτω δύναμη. Η ενέργεια του yin είναι δροσερή και παθητική, ενώ του yang είναι καυτή και ενεργητική. Ο ήλιος, η ημέρα και το καλοκαίρι είναι όλα yang, ενώ το φεγγάρι, η νύχτα και ο χειμώνας είναι όλα yin. Οι οργανισμοί μας ισορροπούν συνεχώς τις yin και yang ενέργειες που προέρχονται από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Εάν πάρα πολύ yang εισέλθει στο σώμα, το σώμα επιζητά περισσότερο yin. Επιπλέον, εάν καταναλώσουμε πάρα πολύ yin, κατόπιν θα ξανακινηθούμε προς το yang. Όμως ποια είναι τα yin και τα yang τρόφιμα; Ίσως είναι καλύτερα να το σκεφτούμε από την άποψη των επεκτατικών και συσταλτικών ενεργειών. Εάν π.χ. πιείτε ένα μπουκάλι κρασί, πώς αισθάνεστε έπειτα; Το οινόπνευμα έχει την εξαιρετικά επεκτατική ενέργεια yin, έτσι δημιουργεί ένα συναίσθημα ελαφρότητας. Εάν φάτε μια μπριζόλα, πώς αισθάνεστε έπειτα; Το κρέας έχει πολύ συμπυκνωμένη, και συγκεντρωμένη ενέργεια yang, έτσι δημιουργεί ένα συναίσθημα βαρύτητας. Το σώμα σας θα επιδιώξει πάντα να δημιουργήσει και να διατηρήσει την ισορροπία ό,τι τρόφιμα και αν τρώτε. Όταν τρώτε κάτι που είναι ακραίο yin, αισθάνεστε να σύρεστε προς το ακραίο yang. Γι' αυτό το κρασί και το κρέας συχνά σερβίρονται μαζί. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή τη νέα γνώση, πολλοί άνθρωποι ίσως αναρωτηθούν, «γιατί λοιπόν να μη φάω οτιδήποτε αφού το σώμα μου θα επιδιώξει από μόνο του και φυσικά, την ισορροπία;» Το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι η εδραίωση της ισορροπίας είναι δυσκολότερη για τον οργανισμό μας όταν τρώμε ακραία τρόφιμα επειδή πρέπει να τα «υπεραποζημιώσουμε». Οι περισσότεροι από μας έχουν νιώσει την εμπειρία της ενστικτώδους εναλλαγής μεταξύ των «πρόχειρων» γλυκών snack όπως τα μπισκότα, και των αλμυρών όπως τα τσιπς πατάτας. Τα μπισκότα, λόγω του επεξεργασμένου αλευριού και της ραφιναρισμένης ζάχαρής τους, είναι ακραία yin και τα τσιπς, πρωτίστως λόγω του ραφιναρισμένου αλατιού τους, είναι πολύ yang. Έτσι βρισκόμαστε παγιδευμένοι σε αυτόν τον φαύλο κύκλο εξισορρόπησης αυτών των ακραίων ενεργειών, που δεν φαίνεται να τελειώνει ποτέ! Η ιδέα της Μακροβιοτικής είναι να καταναλωθούν τρόφιμα που είναι εγγενώς ισορροπημένα, ή να είναι κοντά στο σημείο ισορροπίας. Και με την κατάλληλη προετοιμασία των τροφίμων και τους διάφορους συνδυασμούς τους, μπορείτε εύκολα να δημιουργήσετε ισορροπημένα γεύματα. Παραδείγματος χάριν, τα περισσότερα λαχανικά είναι ελαφρώς yin. Το μαγείρεμά τους, εντούτοις, τα κάνει περισσότερο yang. Και η προσθήκη μικρής ποσότητας αλατιού τούς δίνει περισσότερη ενέργεια yang. Έτσι με την κατάλληλη προετοιμασία, τα λαχανικά και τα περισσότερα άλλα φυσικά τρόφιμα γίνονται ισορροπημένα. Όταν τρώτε ισορροπημένα γεύματα, το σώμα σας λειτουργεί αποτελεσματικά, το μυαλό σας γίνεται καθαρότερο και οι συγκινήσεις σας σταθεροποιούνται. Όταν εντούτοις τρώτε ακραία τρόφιμα, το σώμα σας πρέπει να εργαστεί πολύ σκληρά για την αποκατάσταση της ισορροπίας. Συνεπώς, παράγονται πολλές «απόβλητες» ουσίες στο σώμα, το αίμα γίνεται πολύ όξινο και γίνεστε τρωτοί στην ασθένεια.

Η μακροβιοτική διατροφή
Η ιδέα μιας «τυποποιημένης» μακροβιοτικής διατροφής είναι κάπως παραπλανητική επειδή η «πιο κατάλληλη» διατροφή είναι διαφορετική για κάθε πρόσωπο. Εξαρτάται από πολλά πράγματα συμπεριλαμβανομένου του κλίματος όπου ζει κάποιος, την εποχή, την τωρινή υγεία του και τη διατροφική ιστορία του, και επίσης τις προσωπικές ανάγκες και τους στόχους του. Εντούτοις, ο άνθρωπος έχει εξελιχθεί έχοντας μια διατροφή βασισμένη ολόκληρη στα ακατέργαστα σιτηρά ή τους σπόρους, που συμπληρώνεται με τα τοπικά και εποχιακά λαχανικά και τα όσπρια. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα μπορούν να βρουν την ισορροπία τρώγοντας κατά 40-50% αυτά τα μη κατεργασμένα σιτηρά, κατά 25-40% λαχανικά και κατά το υπόλοιπο όσπρια, θαλάσσια λαχανικά και διάφορα άλλα τρόφιμα.

Ξεκινώντας
Υπάρχουν λίγα βασικά στοιχεία που θα χρειαστείτε, και το πρώτο είναι ένα καλό μαχαίρι. Συστήνω τα μαχαίρια λαχανικών της εταιρίας NHS, που κατασκευάζονται στην Ιαπωνία. Μπορείτε να τα βρείτε στο διαδίκτυο. Μια ξύλινη επιφάνεια κοπής είναι επίσης απαραίτητη. Οι γυάλινες και οι πλαστικές επιφάνειες κοπής θα χαλάσουν γρήγορα τα μαχαίρια σας. Είναι σημαντικό να υπάρξει τουλάχιστον ένα καλό, βαρύ σκεύος για το μαγείρεμα των σπόρων και των φασολιών. Τα σκεύη μαγειρικής Le Creuset είναι τα καλύτερα, αλλά και τα τυποποιημένα σκεύη χυτοσιδήρου είναι επίσης πολύ καλά.

Σιτηρά
Υψηλά σε σύνθετους υδατάνθρακες, τα ακατέργαστα σιτηρά παρέχουν την άφθονη, μακράς διαρκείας ενέργεια προάγοντας την ηρεμία των νεύρων και καθαρίζοντας τη σκέψη. Αρκετά διαφορετικά από τα επεξεργασμένα σιτηρά όπως το άσπρο ρύζι και το άσπρο αλεύρι, τα ακατέργαστα, απαιτούν το λεπτομερές μάσημα για την κατάλληλη πέψη και τη θρεπτική απορρόφηση. Το καφετί ρύζι, το κριθάρι, η κινόα και το κεχρί είναι άριστα σιτηρά για καθημερινή χρήση. Το μακροβιοτικό μαγείρεμα χρησιμοποιεί επίσης μερικά προϊόντα αλευριού συμπεριλαμβανομένων των noodles από ακατέργαστα σιτηρά και της polenta.

Λαχανικά
Βρείτε αξιόπιστους πωλητές φρέσκων λαχανικών τα οποία καλλιεργούνται χωρίς χημικά φυτοφάρμακα ή λιπάσματα. Κατά την επιλογή των λαχανικών, ευνοήστε πάντα τις τοπικές και εποχιακές ποικιλίες. Με την κατανάλωση πολλών ποικιλιών ριζών, λαχανικών που αναπτύσσονται στο ύψος του εδάφους και φυλλωδών λαχανικών, μεγιστοποιείτε το εύρος εισαγωγής θρεπτικών ουσιών στον οργανισμό σας. Κοινά λαχανικά / ρίζες είναι τα καρότα, τα ραπανάκια και οι παστινάκες. Μερικά κοινά επίγεια λαχανικά είναι το λάχανο, το μπρόκολο, και τα αγγούρια. Τα φυλλώδη λαχανικά περιλαμβάνουν το κατσαρό λάχανο, το μαρούλι και τα βλίτα.

Φασόλια και προϊόντα φασολιών
Τα φασόλια είναι καλές πηγές λευκώματος, λίπους και υδατανθράκων. Είναι επίσης πλούσια σε κάλιο, ασβέστιο, σίδηρο και βιταμίνες Β. Τα καλύτερα φασόλια για συχνή χρήση είναι τα φασόλια aduki επειδή είναι εύκολο να αφομοιωθούν, αποτοξινώνουν ιδιαίτερα και ωφελούν τα νεφρά. Τα προϊόντα φασολιών όπως τα tofu και tempeh είναι επίσης εύκολα εύπεπτα, και άριστες πηγές διατροφής.

Θαλάσσια λαχανικά
Τα λαχανικά της θάλασσας περιέχουν δέκα έως είκοσι φορές πιο πολλά μεταλλικά στοιχεία από τα λαχανικά της γης. Είναι επίσης πηγές άφθονου λευκώματος και βιταμινών. Πολλοί άνθρωποι αντιδρούν αν κάποιος τους προτείνει να φάνε φύκια, αλλά οι περισσότερες ποικιλίες είναι εύγευστες και είναι αρκετά εύκολο να συνδυαστούν με σιτηρά, λαχανικά, και φασόλια. Τα θαλασσινά φύκια κombu, arame, hijiki, και wakame, όλα, χρησιμοποιούνται συχνά στο μακροβιοτικό μαγείρεμα.

Chris Clark
Ο Chris Clark ασχολείται με την μακροβιοτική διατροφή, μαγειρεύει στο Triopetra Yoga Retreat και είναι ο δημιουργός του Miso Hungry (www.misohungry.org/). Σύντομα σε συνεργασία με τον Γιάννη Μονογυιό θα εκδώσουν ένα βιβλίο για την μακροβιοτική από τις εκδόσεις Άγνωστο.
Πηγή: περιοδικό Yoga World-Τεύχος 6

ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΑΓΙΟΥΡΒΕΔΑ

ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΑΓΙΟΥΡΒΕΔΑ

Η Αγιουρβέδα, η αρχαία αδελφή επιστήμη τής γιόγκα, είναι η σοφία της ζωής και της ζωτικότητας. Ακολουθεί τους ρυθμούς και τις τάσεις που δίνει με την απλότητά της ως παράδειγμα η Μητέρα Φύση. Θα φύτρωνε ποτέ ο σπόρος μακριά από τον ήλιο; Θα αποδημούσαν ποτέ τα πουλιά βόρια και όχι νότια τον χειμώνα; Θα έτρωγαν τα ζώα του αγρού και του δάσους τροφή από τη Φύση που δεν είναι στην εποχή της; Όλα τα ζώα και τα φυτά διαθέτουν την εσωτερική γνώση να κρατούν την ισορροπία διατηρώντας αυτούς τους κύκλους. Αν επιθυμούμε ισορροπία στη ζωή μας, τότε και εμείς πρέπει να λάβουμε υπόψη τις φυσικές μας τάσεις και τους ρυθμούς του σώματος, του νου και των συναισθημάτων μας με σκοπό να τα εναρμονίσουμε με τους εξωτερικούς μας κύκλους. Μπορούμε να κολυμπήσουμε αντίθετα στο ρεύμα της ζωής ή μπορούμε να κάνουμε στροφή και να ακολουθήσουμε τη ροή του.

Μέσα από τον φακό τής αγιουρβέδα μπορούμε να δούμε ότι όλα τα πράγματα στο σύμπαν τα κυβερνούν τρεις δυνάμεις – ο άνεμος, η φωτιά και το νερό. Η Βάτα, η στοιχειώδης αρχή του ανέμου, είναι ψυχρή και ξερή σαν τον χειμώνα και κυβερνά κάθε κίνηση και μετάβαση όπως η Ανατολή και η Δύση, τα σημεία που ενώνεται το φως με το σκοτάδι. Η κίνηση διενεργείται στο σώμα μας μέσω του νευρικού μας συστήματος. Η Πίττα, η στοιχειώδης αρχή της φωτιάς, είναι καυτή και υγρή σαν το καλοκαίρι, λαμπερή και έντονη σαν τον ήλιο το καταμεσήμερο. Η Πίττα κυβερνά τη μεταμόρφωση όλων των πραγμάτων. Ακριβώς όπως η φωτιά μπορεί να μεταμορφώσει το ξύλο σε στάχτες, η φωτιά της χώνεψης μπορεί να μεταμορφώσει την τροφή σε ενέργεια για το σώμα μας. Η στοιχειώδης αρχή του νερού, η Κάφα, είναι δροσερή και υγρή όπως η άνοιξη ή η πρωινή πάχνη. Η Κάφα συνδυάζει την υγρασία του στοιχείου του νερού με τη σταθερότητα του στοιχείου της γης για να δημιουργήσει όλα τα στέρεα, κατασκευαστικά τμήματα του σώματός μας – τα κόκαλα, τις αρθρώσεις και τους μυς. Αυτές οι τρεις δυνάμεις είναι παρούσες σε όλα τα πράγματα, από το ένα και μοναδικό κύτταρο ως τον κύκλο της ημέρας ή της εποχής και κρατάνε το ένα το άλλο σε απόλυτη ισορροπία. Η ξηρασία του χειμώνα (βάτα) εξισορροπείται με την υγρασία της άνοιξης (κάφα) και το ψύχος που συγκεντρώνεται εκείνες τις εποχές λειώνει και χάνεται με τη ζέστη του καλοκαιριού. Έπειτα ο κύκλος ολοκληρώνεται καθώς η υπερβολική θερμότητα του καλοκαιριού καταπραΰνεται από την ψύχρα τους ερχόμενου χειμώνα. «Τα αντίθετα χαρακτηριστικά φέρνουν ισορροπία», είναι η βάση κάθε αγιουρβεδικής θεραπείας.

Στο ανθρώπινο σώμα συμβαίνει το ίδιο, επειδή είμαστε ένας μικρόκοσμος του μακρόκοσμου. Τα χαρακτηριστικά της εποχής και της ώρας της ημέρας εισχωρούν μέσα μας. Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί τρώμε μεσημεριανό; Το αποκορύφωμα του ήλιου είναι η σπουδαιότερη ώρα της ημέρας για τη φωτιά και η φωτιά της χώνεψής μας είναι κι αυτή δυνατότερη εκείνη την ώρα. Δυσκολευτήκατε ποτέ να σηκωθείτε από το κρεβάτι μια βροχερή μέρα; Η βαριά υγρασία της βροχής έκανε το σώμα σας βαρύ και ληθαργικό. Η αγιουρβέδα είναι μια γνώση που την κατέχουμε και τη βιώνουμε καθημερινά όλοι. Αν αφιερώσουμε χρόνο για να αφουγκραστούμε, η εσωτερική μας σοφία θα μας πει τι έχουμε ανάγκη. Όταν νιώθεις κρυωμένος, αναζητάς τη ζεστασιά της φωτιάς ή ένα ζεστό ρόφημα. Όταν δουλεύεις μέσα στον ήλιο και ζεσταίνεσαι, ψάχνεις για σκιά και αναψυκτικά. Αυτό είναι αγιουρβέδα.
Η αγιουρβέδα πιστεύει στη φυσική ικανότητα του σώματος για αυτο-ίαση. Το σώμα αποτοξινώνεται από μόνο του κάθε νύχτα και αν θέλουμε να εμποδίσουμε αυτές τις τοξίνες να ξανα-απορροφηθούν από το σύστημα, πρέπει να ακολουθούμε μερικές απλές πρακτικές καθαρισμού κάθε πρωί. Αυτές οι πρακτικές καθαρισμού που ονομάζονται ντιναχάρια, περιλαμβάνουν την πόση χλιαρού νερού με λεμόνι, την αφόδευση, το καθάρισμα του στόματος με βούρτσισμα των δοντιών και της γλώσσας, το καθάρισμα της μύτης με χλιαρό αλατόνερο (με ένα σκεύος «νέτι») και το μασάζ του σώματος με λάδι. Το μασάζ πρέπει να ακολουθείται από ένα ζεστό ντους ή μπάνιο που θα βοηθήσει το λάδι να εισχωρήσει στο σώμα.

Το μασάζ με λάδι είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία τής αγιουρβέδα. Χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια για θεραπευτικούς σκοπούς στην πανχακάρμα, μια παραδοσιακή, θεραπευτική καταφυγή που αποκαθιστά τη φυσική κατάσταση σε σώμα, πνεύμα και νου. Στην πραγματικότητα η αγιουρβέδα διακηρύττει ότι «κάθε άνθρωπος χρειάζεται μασάζ». Το καθημερινό μασάζ που θα κάνουμε οι ίδιοι στο σώμα μας μπορεί να τονώσει την κυκλοφορία του αίματος απελευθερώνοντας τις περιοχές με ένταση ή πόνο και μπορεί να βελτιώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα κινώντας το λεμφικό υγρό που μεταφέρει τα απόβλητα και τις τοξίνες έξω από το σώμα. Το λάδι λιπαίνει το δέρμα και λειτουργεί σαν κάλυμμα για το νευρικό σύστημα ηρεμώντας τον νου και μειώνοντας τις επιδράσεις τού στρες. Το δέρμα μας, το μεγαλύτερο όργανο του σώματος στην πραγματικότητα απορροφά και χωνεύει κάθε τι που του βάζουμε, επομένως το λάδι τρέφει και το σώμα. Γι' αυτόν τον λόγο η αγιουρβέδα προτείνει να μη βάζετε τίποτε στο δέρμα σας που δεν θα βάζατε στο στόμα σας. Αυτό κάνει την επιλογή του λαδιού σημαντική, γιατί είναι τροφή.

Κάθε λάδι που είναι οργανικό και έχει ληφθεί με ψυχρή συμπίεση είναι κατάλληλο, αλλά το σησαμέλαιο συνιστάται συνήθως γιατί έχει αντισηπτικές ιδιότητες. Αν χρησιμοποιείται σησαμέλαιο στο μασάζ, καθαρίζεται τόσο πολύ το δέρμα που δεν χρειάζεται μετά να χρησιμοποιήσουμε σαπούνι στο ντους παρά μόνο στα τριχωτά μέρη. Αυτό βοηθά στο να διατηρούνται τα φυσικά έλαια του σώματος και κρατά το δέρμα καθαρό και λαμπερό και παρέχει επίσης μια φυσική ανοσία στους ιούς και τα βακτήρια. Το σησαμέλαιο είναι ελαφρώς θερμαντικό, οπότε αν το δέρμα σας ερεθιστεί ή σας φαγουρίζει, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ηλιέλαιο ή λάδι καρύδας. Είναι καλό να φυλάτε το λάδι σε γυάλινο μπουκάλι ώστε να μπορείτε να το ζεστάνετε ελαφρώς πριν το αλείψετε στο δέρμα σας. Το στοιχείο της θερμότητας είναι απαραίτητο όχι μόνο στο λάδι, αλλά και στον χώρο όπου κάνετε το μασάζ σας. Αν το σώμα σας είναι κρύο οι μύες θα συσπαστούν και αυτό θα περιορίσει το αίμα και τα λεμφαγγεία. Η θερμότητα είναι απαραίτητη στη χαλάρωση και την αποτοξίνωση.
Η abhyanga είναι το στιλ τού μασάζ που προτείνει η ντιναχάρια. Πριν αρχίσετε, ετοιμάστε το ζεστό σας λάδι, καθίστε σε ένα άνετο μέρος και μείνετε ακίνητοι μερικά λεπτά. Πάρτε μερικές βαθιές ανάσες και παρατηρήστε πώς νιώθετε σε διάφορα σημεία του σώματος. Αν νιώσετε κάποια ενόχληση στο κάτω μέρος της μέσης ή στον αυχένα, τότε θυμηθείτε να κάνετε λίγο περισσότερο μασάζ σ’ εκείνο το σημείο. Αρχίστε αλείφοντας λάδι στην κοιλιακή σας χώρα με κυκλικές κινήσεις με τη φορά του ρολογιού. Αυτό βοηθά στο άδειασμα του εντέρου, είναι βασικό και εξαιρετικά καταπραϋντικό. Τρίψτε κάθε άρθρωση με κυκλικές κινήσεις συμπεριλαμβανομένων των δάχτυλων των χεριών και των ποδιών. Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις νεύρων βρίσκονται στις αρθρώσεις κι έτσι βοηθάτε να χαλαρώσει το νευρικό σας σύστημα. Χρησιμοποιήστε κινήσεις μακρουλές και κατωφερείς στα πόδια, τα χέρια και τον θώρακα για να απομακρύνετε τη λέμφο. Ασχοληθείτε περισσότερο με το κεφάλι, τα χέρια και τα πόδια τρίβοντάς τα με όποιον τρόπο σάς ευχαριστεί. Αυτές οι περιοχές έχουν πολλά «μάρμα» ή σημεία συνειδητότητας που όταν διεγερθούν θα βοηθήσουν στην ενεργοποίηση του σώματος και του νου σας.

Το όλο μασάζ μπορεί να πάρει από 5 έως και 50 λεπτά ανάλογα με το καθημερινό σας πρόγραμμα. Μετά συνεχίστε με ένα ζεστό μπάνιο ή ντους και θα αρχίσετε την ημέρα σας με μεγαλύτερη σύνδεση με τον Εαυτό σας και την Πηγή. Αυτή η σύνδεση είναι η αγιουρβέδα.




Kimberly Larson
Από το περιοδικό Yoga World - Τεύχος 6