Διατροφή για εφήβους

Π. Μαντά

Η σπουδαιότητα της διατροφής κατά την εφηβική ηλικία αποτελεί σήμερα το κέντρο του ενδιαφέροντος για τη πρόληψη των νοσημάτων φθοράς του ενήλικα, αλλά και την μεγάλη ελπίδα για υγιείς ψυχοσωματικά ανθρώπους. Πιο συγκεκριμένα σοβαρά νοσήματα των ενηλίκων όπως η οστεοπόρωση, η υπέρταση, η καρδιαγγειακή νόσος, η νοσογόνος παχυσαρκία έχουν συσχετισθεί με τη διατροφή κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας.

Για τη διατήρηση καλής υγείας για όλη σου τη ζωή καλό είναι να ακολουθείς αφενός μεν μία υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, αφετέρου δε να ασκείσαι συστηματικά.

Μια ισορροπημένη διατροφή χαρακτηρίζεται από μέτρο και ποικιλία τροφίμων, τα οποία θα σου προσφέρουν τα θρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, λιπίδια, υδατάνθρακες και φυτικές ίνες, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία και νερό ), στις ποσότητες που απαιτούνται για την σωστή ανάπτυξη.

Γενικά η συστηνόμενη κατανομή των θρεπτικών συστατικών είναι: 50-55% των θερμίδων από υδατάνθρακες, 15-20% από πρωτεϊνη και 30% των θερμίδων από λίπος.

Οι τροφές ποικίλλουν ως προς την περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά. Επομένως, καμία μεμονωμένη τροφή δεν είναι δυνατόν να παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για την καλή υγεία. Για παράδειγμα τα πορτοκάλια παρέχουν βιταμίνη C και φυλλικό οξύ, αλλά δεν παρέχουν βιταμίνη Β12, ενώ το τυρί παρέχει ασβέστιο και βιταμίνη Β12 αλλά όχι βιταμίνη C.

Για να διασφαλιστεί λοιπόν επαρκής πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών επιβάλλεται να καταναλώνεις ποικιλία τροφίμων σε μέτριες ποσότητες, δίνοντας περισσότερη έμφαση στα φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως και ακόρεστα λιπαρά.

Ειδικότερα το πρόγραμμα διατροφής σου θα πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα και από τις 5 κύριες ομάδες τροφίμων:

• Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία παρέχουν πρωτεϊνη και αποτελούν την πρωταρχική πηγή ασβεστίου και βιταμίνης D.
  
• Κρέας, πουλερικά, ψάρι, τα οποία είναι εξαιρετικές πηγές πρωτεΐνης, σιδήρου, ψευδαργύρου και βιταμινών του συμπλέγματος Β.
  
• Ψωμί και δημητριακά, τα οποία αποτελούν εξαιρετικές πηγές βιταμινών του συμπλέγματος Β. Ιδιαίτερα τα δημητριακά ολικής αλέσεως είναι καλές πηγές φυτικών ινών, βιταμίνης Ε και ιχνοστοιχείων, όπως το μαγνήσιο.
  
• Φρούτα και λαχανικά, τα οποία αποτελούν την πρωταρχική πηγή βιταμίνης Α και C, ενώ περιέχουν και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες.
  
• Λίπη και έλαια σε ποσότητα όχι μικρότερη του 30% των συνολικά προσλαμβανόμενων θερμίδων, καθόσον υπάρχει κίνδυνος ανεπαρκούς πρόσληψης βιταμινών και ανόργανων στοιχείων, με αποτέλεσμα προβλήματα στην ανάπτυξη των εφήβων.Tα λίπη παρέχουν ενέργεια και γεύση, όπως και τα απαραίτητα λιπαρά οξέα και τις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Παρότι συνιστάται γενικά ο περιορισμός της κατανάλωσης λιπαρών τροφών, σήμερα όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται ότι οι τύποι των λιπών( κεκορεσμένα, πολυακόρεστα, μονοακόρεστα) είναι αυτοί που παίζουν καθοριστικό ρόλο στον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου μακροπρόθεσμα.

Η Σημασία του Πρωινού

Το πρωινό θεωρείται ως το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας και πλέον υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που στηρίζουν την άποψη αυτή.

Τα οφέλη από ένα τακτικό πρωινό

• Η τακτική κατανάλωση ενός αναποφλοίωτου δημητριακού, όπως η βρώμη(κουάκερ) ή ενός εμπλουτισμένου με πίτουρο για πρωινό αυξάνει τις πιθανότητες οι έφηβοι αλλά και οι ενήλικες να επιτύχουν τη συνιστώμενη πρόσληψη των 20g διατροφικών ινών την ημέρα.

• Σε σύγκριση με τα άτομα που δεν καταναλώνουν πρωινό, αυτοί που τρώνε πρωινό τακτικά έχουν υψηλότερη πρόσληψη μικροστοιχείων, η ανεπάρκεια των οποίων δεν αναπληρώνεται στα επόμενα γεύματα.

• Οι περισσότερες μελέτες για τη διατροφική σημασία του πρωινού αναφέρουν ότι το ημερήσιο ποσοστό ενέργειας από τα λιπαρά είναι χαμηλότερο στα άτομα που τρώνε πρωινό.

• Τα άτομα που παίρνουν πρωινό τείνουν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης, σε σύγκριση με εκείνους που ξεκινούν την ημέρα τους χωρίς πρωινό.

• Ένα καλά ισορροπημένο πρωινό βοηθά ιδιαίτερα τα παιδιά και τους εφήβους να ανταποκριθούν στις γνωστικές ( κατανόηση και μνήμη) και μαθησιακές απαιτήσεις της εκπαίδευσης.

• Επιπλέον ένα σωστό πρωινό μειώνει το αίσθημα της πείνας για όλη την ημέρα και έτσι αποφεύγεται η κατανάλωση έτοιμων φαγητών ή περισσότερων σνακ.

• Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως το πρωί οι καύσεις του οργανισμού μας είναι αυξημένες και οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε δεν μετατρέπονται σε πρόσθετο βάρος

• Το πρωινό μπορεί να επηρεάσει θετικά τη μνήμη, πιθανώς με την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

• Τα παιδιά και οι έφηβοι που παίρνουν ένα πρωινό υψηλής ενέργειας (τουλάχιστον το 20% των ενεργειακών αναγκών) επιδεικνύουν σημαντικά αυξημένη δημιουργικότητα και ικανότητα εθελοντικής άσκησης στο σχολείο.

Προσοχή! Μην παραλείπετε το πρωινό

Συμβουλές για ένα σωστό και υγιεινό πρωινό

Συνδυάστε

• γάλα ή γιαούρτι με

• κουάκερ, μούσλι, δημητριακά που περιέχουν πίτουρο ή ψωμί με σπόρους- όσο περισσότερους τόσο το καλύτερο-( σικάλεως, μαύρο ή ψωμί με σταφίδες) ή κριθαρένιο παξιμάδι και φρούτα εποχής ή το χυμό τους (γκρειπφρουτ, μήλο, πορτοκάλι κ.ά.) ή αποξηραμένα φρούτα ( δαμάσκηνα, βερίκοκα, χουρμάδες)

(συμπεριλάβετε τουλάχιστον ένα από κάθε προτεινόμενη ομάδα τροφίμων)

Τι πρέπει να περιλαμβάνει ένα σωστό γεύμα ή δείπνο

• Φιλέτο μοσχαρίσιο ή κοτόπουλο στήθος ή ψάρι ή τυρί

• Άφθονη σαλάτα από ωμά η βραστά λαχανικά εποχής ή χόρτα βραστά

• 1 κουταλιά σούπας ελαιόλαδο (για τη σαλάτα)

• Ζυμαρικά, ρύζι ,πατάτες, όσπρια, αρακάς

• Ψωμί ολικής αλέσεως

• Φρούτο εποχής

( συμπεριλάβετε τουλάχιστον ένα από κάθε προτεινόμενη ομάδα τροφίμων- οι ποσότητες εξατομικεύονται ή διαφοροποιούνται, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το βάρος και το ύψος του παιδιού ή του εφήβου)

Γενικές κατευθυντήριες γραμμές που αποτελούν οδηγίες σωστής και ισορροπημένης διατροφής για εφήβους

• Τρώτε μια ποικιλία τροφίμων
Για να διασφαλισθεί επαρκής πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, καταναλώνετε ποικιλία τροφών και δίνετε περισσότερο βάρος στα φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως και ακόρεστα λιπαρά.

• Διατηρήστε μία ισορροπία στην κατανάλωση τροφών και αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα για τη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους.
Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα έλλειψης ισορροπίας μεταξύ της πρόσληψης και κατανάλωσης ενέργειας, με αποτέλεσμα το πλεόνασμα ενέργειας από την τροφή, να αποθηκεύεται ως σωματικό λίπος. Οποιοδήποτε από τα θερμιδικά θρεπτικά συστατικά (λιπαρά, υδατάνθρακες, πρωτεϊνες) όπως και το αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στην πρόσληψη περιττών θερμίδων, αλλά τα λιπαρά και το αλκοόλ είναι η πλέον συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας. Για να επιτευχθεί ή να διατηρηθεί ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος, σημαντικό είναι να τηρείται ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής, που αποβλέπει στη διαμόρφωση καλών διατροφικών συνηθειών. Συμπληρωματικά επωφεληθείτε από την αύξηση του επιπέδου της σωματικής δραστηριότητας, καθόσον ένας δραστήριος τρόπος ζωής αυξάνει την καύση ενέργειας και μπορεί να βοηθήσει περισσότερο στην απώλεια βάρους ή στον έλεγχο του βάρους, Συνιστάται η μέτρια σωματική δραστηριότητα για περίπου 30-45 λεπτά σε καθημερινή βάση.

• Επιλέξτε μία διατροφή μέτρια σε λιπαρά και χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά οξέα
Τα λιπαρά αποτελούν βασικό μέρος της διατροφής. Παρέχουν ενέργεια και γεύση, όπως και τα απαραίτητα λιπαρά οξέα και τις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Παρότι συνιστάται γενικά ο περιορισμός της κατανάλωσης των λιπαρών τροφών, σήμερα αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ότι οι τύποι των λιπών (κορεσμένα, πολυακόρεστα, μονοακόρεστα) είναι αυτοί που παίζουν καθοριστικό ρόλο στον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου μακροπρόθεσμα. Τα κορεσμένα αυξάνουν τις συγκεντρώσεις της LDL «κακής» χοληστερόλης στο αίμα και κατά συνέπεια συνιστάται η μείωση της κατανάλωσης προϊόντων που είναι πλούσια σε κεκορεσμένα λιπαρά οξέα, π.χ. βούτυρο και γαλακτοκομικά προϊόντα με πλήρη λιπαρά. Ένας άλλος τρόπος βελτίωσης των συγκεντρώσεων LDL είναι μέσω της αντικατάστασης προϊόντων πλούσιων σε κορεσμένα με προϊόντα πλούσια σε μονοακόρεστα ή πολυακόρεστα λιπαρά οξέα π.χ. αντικατάσταση κόκκινου κρέατος με ξηρούς καρπούς και (λιπαρά) ψάρια όποτε είναι δυνατό.

• Επιλέξτε μία διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα
Τα φρούτα και τα λαχανικά δεν περιέχουν λίπος, είναι σχετικά χαμηλά σε θερμίδες, προσδίδουν όγκο στη διατροφή και δημιουργούν αίσθημα κορεσμού. Επιπλέον είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών, ορισμένων βιταμινών Β και ανοργάνων αλάτων, όπως το κάλιο. Η καθημερινή κατανάλωσή τους, μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και στον έλεγχο του σωματικού βάρους.

• Τρώτε δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία είναι πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, με κάθε γεύμα
Ψωμί ολικής αλέσεως και άλλα προϊόντα ολικής αλέσεως, όπως δημητριακά προγεύματος, ζυμαρικά και ρύζι είναι σημαντικές πηγές σύνθετων υδατανθράκων, βιταμινών, ανοργάνων αλάτων και ινών. Οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε αυτά τα προϊόντα ολικής αλέσεως τείνουν να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και κεκορεσμένα λιπαρά και συσχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

• Επιλέξτε μία διατροφή μέτρια σε ζάχαρη
Οι τροφές που είναι πλούσιες σε ζάχαρη, έχουν υψηλή θερμιδική πυκνότητα και μπορεί να συντελέσουν στην αύξηση του βάρους, ενώ η περιεκτικότητά τους σε σύνθετους υδατάνθρακες, ίνες και απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα είναι μειωμένη. Επομένως επιβάλλεται η μείωση της πρόσληψης των ζαχαρούχων τροφών ή η κατανάλωσή τους με μέτρο.

• Περιορίστε την υπερβολική πρόσληψη αλατιού
Οι υψηλές προσλήψεις αλατιού σχετίζονται με υπέρταση. Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση είναι η κατανάλωση αλκοόλ, το υπερβολικό βάρος και η σωματική αδράνεια. Μετριάστε λοιπόν την πρόσληψη αλατιού (6-9g/ημέρα) και αυξήστε τη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (πλούσια σε κάλιο).

• Κάνετε σωστές επιλογές τροφών, όταν είστε μακριά από το σπίτι
Η επαρκής γνώση των κανόνων της σωστής και υγιεινής διατροφής, έχει ως αποτέλεσμα και την υγιεινότερη διατροφή ακόμη και στα εστιατόρια «γρήγορης τροφής» με την επιλογή γευμάτων χαμηλής θερμιδικής αξίας και αυξημένης περιεκτικότητας σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Τελευταία επικρατεί η τάση ενσωμάτωσης στο μενού όλο και περισσότερων εστιατορίων «γρήγορης τροφής» προϊόντων υγιεινής διατροφής (σαλάτες, ψητές πατάτες, σούπες, ζυμαρικά), γευμάτων μεσογειακής δίαιτας, όπως και γευμάτων και ποτών χαμηλής θερμιδικής αξίας(light).Οι σαλάτες, οι ψητές πατάτες, όπως και τα νηστίσιμα γεύματα μεσογειακού τύπου, παρέχουν σύνθετους υδατάνθρακες και φυτικές ίνες, τα οποία λείπουν από τα κλασσικά προϊόντα «γρήγορης τροφής» Για παράδειγμα ένα τυπικό γεύμα «γρήγορης τροφής» αποτελείται από ένα χάμπουργκερ με μπιφτέκι, μία μερίδα πατάτες τηγανητές και ένα αναψυκτικό κοινό ή τύπου light, Εναλλακτική λύση για ένα πιο υγιεινό γεύμα είναι η επιλογή ενός σκέτου χάμπουργκερ μόνο με τυρί χωρίς μαγιονέζα συνοδευόμενου από μία σαλάτα και ένα φρέσκο χυμό φρούτων. Επομένως η σύσταση που απευθύνεται στους νέους που επιμένουν να γευματίζουν σε εστιατόρια «γρήγορης τροφής» είναι να επιλέγουν λιγότερο θερμιδικά και λιπαρά γεύματα σε συνδυασμό με πράσινα λαχανικά, όσπρια και φρούτα, τα οποία περιέχουν εκτός των φυτικών ινών και αντιοξειδωτικές ουσίες.

• Πίνετε άφθονα υγρά
Οι έφηβοι χρειάζεται να πίνουν τουλάχιστον 1.5 λίτρα υγρών την ημέρα ή και περισσότερο, ιδιαίτερα όταν αθλούνται. Οι απώλειες των υγρών μέσω του δέματος μπορεί να είναι 500-700ml ημερησίως ή και περισσότερο, ιδιαίτερα σε θερμό κλίμα ή σε συνθήκες αυξημένης θερμοκρασίας περιβάλλοντος(κλειστά γυμναστήρια με ζέστη και υγρασία) ή έντονης φυσικής δραστηριότητας. Το απλό νερό βρύσης αποτελεί μία καλή πηγή υγρών, αλλά μία ποικιλία υγρών μπορεί να είναι ταυτόχρονα ευχάριστη όσο και υγιεινή, όπως το τσάι, το εμφιαλωμένο νερό, οι χυμοί, τα γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά κ.λ.π.

• Απολαύστε μία υγιεινή διατροφή
Θα πρέπει να θυμάστε ότι το φαγητό είναι μια από τις πιο ευχάριστες στιγμές της ημέρας. Μοιραστείτε τη στιγμή αυτή με την οικογένεια και του φίλους σας, απολαμβάνοντας όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποικιλία τροφίμων.

Πηγή: Κ.Ε.Π.Υ.Ε.

Υγιεινός Τρόπος Ζωής

Ερωτήσεις που ψάχνουν απαντήσεις...

Από την ομιλία με θέμα "Το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα" του Π. Κωνσταντινίδη στη Ν. Φιλαδέλφεια.

Θα σας διαβάσω ένα ερωτηματολόγιο το οποίο δημοσίευσα φέτος, αλλά δεν πήρα από κανέναν απάντηση. Αυτά τα ερωτήματα τα απηύθυνα σε οποιονδήποτε μπορούσε να μου δώσει μια απάντηση γιατί είναι απορίες που έχω όχι ως δασολόγος αλλά ως πολίτης.

1ο Ερώτημα:
Είμαστε μια μικρή χώρα, παραπονιόμαστε ότι δεν έχουμε πολλούς υπαλλήλους. Εκτοπίστηκε η Δασική Υπηρεσία με όλο το προσωπικό που έχει. Έχουμε αυτή τη πολυτέλεια; Μπορούμε δηλαδή από τη στιγμή που δεν έχουμε κόσμο να δουλέψει, να απομακρύνουμε εξειδικευμένο προσωπικό από τη δασοπυρόσβεση; Λέμε να προσλάβουμε νέο προσωπικό. Μα γιατί; Αφού έχουμε ανθρώπους. Και όταν λέμε Δασική Υπηρεσία δεν είναι μόνον οι δασολόγοι! Είναι ο υλοτόμος που σε χρόνο μηδέν ανοίγει αντιπυρικές ζώνες, είναι ο δασοφύλακας που ξέρει τι υπάρχει πίσω από κάθε στροφή, πού υπάρχει νερό.

2ο Ερώτημα:
Έχουμε δύο Υπηρεσίες. Η μια υπηρεσία έχει μια μοναδική δουλειά, δηλαδή να διαχειρίζεται, να προστατεύει και να φροντίζει το δάσος. Η άλλη έχει τους λοιμούς, τους σεισμούς, τους καταποντισμούς, μέχρι και να κατεβάσει τα γατάκια από τα δέντρα που δεν μπορούν μόνα τους. Δηλαδή έχουμε επιφορτίσει την Πυροσβεστική με οτιδήποτε δεινό υπάρχει σ’ αυτόν τον τόπο. Σε ποια Υπηρεσία θα πρέπει να εμπιστευτούμε τα δάση; Σε αυτούς που κάνουν τα πάντα; Ή σε αυτούς που δεν κάνουν παρά μόνο αυτό σαν επάγγελμα;

3ο Ερώτημα:
Έχουμε μια Υπηρεσία που εργάζεται καθημερινά μέσα στο δάσος. Είναι ο χώρος της δουλειά της, το εργαλείο που δουλεύει είναι το πριόνι και το τσεκούρι.

Έχουμε μια άλλη Υπηρεσία που ο χώρος που δουλεύει είναι τα αστικά κέντρα, οι δρόμοι και οι πόλεις. Όταν έχουμε πυρκαγιές, η κάθε Υπηρεσία κινείται εκεί που ξέρει καλύτερα.

Ποια ξέρει καλύτερα το δάσος; Η δασική υπηρεσία μπαίνει στο δάσος, ανοίγει γρήγορα αντιπυρικές ζώνες και προσπαθεί να σβήσει τις φωτιές. Η μέθοδος αντιπυράς που είναι παντελώς άγνωστη στην Πυροσβεστική είναι η μέθοδος που σε όλο τον κόσμο σβήνονται οι μεγάλες φωτιές. Η μεγάλη φωτιά, να ξέρετε, σβήνει μόνο με φωτιά. Αυτές οι φωτιές της Πελοποννήσου μόνο με φωτιά μπορούσαν να σβήσουν. Και το έκαναν οι Κύπριοι δασολόγοι που είχαν έρθει.

Γνωστός χώρος της άλλης Υπηρεσίας είναι ο δρόμος, η πόλη. Η μία έχει το τσεκούρι κι ανοίγει αντιπυρικές ζώνες, η άλλη έχει τη μάνικα και περιμένει να έρθουν οι φλόγες κοντά της και να τις σβήσει με τη μάνικα. Και ρωτάω εγώ απλά.

Δεν είναι καλύτερα η μία να σβήνει τις φωτιές μέσα στο δάσος, κι όταν η φωτιά φτάνει στα σπίτια να βρίσκει ξεκούραστους ξεδίψαστους και χορτάτους πυροσβέστες, οι οποίοι να σβήνουν αυτό που ξέρουν, δηλαδή τα σπίτια; Δεν είναι θέμα ικανότητας της μιας ή της άλλης υπηρεσίας. Αυτή τη στιγμή δεν προστατεύονται ούτε τα δάση ούτε τα σπίτια.

4ο Ερώτημα:
Αν η καλή οργάνωση της Πυροσβεστικής είναι ο λόγος που μεταφέρθηκε η πυρόσβεση στη Πυροσβεστική Υπηρεσία, τότε μήπως και οι αρρώστιες των δέντρων μπορούν να μεταφερθούν στα… νοσοκομεία; Είναι η ίδια αναλογία. Όσο καλά μπορεί να κάνει το δέντρο ένας γιατρός, άλλο τόσο μπορεί ένας πυροσβέστης να σβήσει μια φωτιά μέσα στο δάσος.


5ο Ερώτημα:
Ολόκληρη η Βουλή το 1993 εξέδωσε για πρώτη φορά ένα ομόφωνο πόρισμα να κάνουν τον Ενιαίο Φορέα Δασοπυρόσβεσης, δηλαδή έναν φορέα που να ασχολείται μόνο με τις πυρκαγιές. Και ήδη 2 χρόνια μετά έρχονται να αναιρέσουν όλ’ αυτά και κάνουν το τελείως αντίθετο απ’ αυτά που οι ίδιοι πρότειναν! Πώς είναι δυνατόν οι ίδιοι άνθρωποι να αυτοαναιρούνται και να πράττουν τελείως διαφορετικά από αυτό που η έρευνα τους απέδειξε ως ορθότερο; Αν δεν είναι αυτό παράλογο τότε τι είναι;

6ο Ερώτημα:
Η Δασική Υπηρεσία ξέρει τι σημαίνει φωτιά σε ελατόδασος. Το έλατο δεν ανανεώνεται, δεν αναδασώνεται ούτε αναγεννάται μετά απ’ την πυρκαγιά. Η Πυροσβεστική δεν μπορεί να καταλάβει αυτές τις οικολογικές σχέσεις που υπάρχουν. Η Πυροσβεστική δεν μπορεί να αξιολογήσει τόσο σοβαρά οικολογικά θέματα. Και μόνον αυτό που συνέβη στην Πάρνηθα με τη μη αναστρέψιμη καταστροφή, δεν είναι αρκετό ώστε να θεωρηθεί τεράστιο λάθος η απόσυρση της Δασικής Υπηρεσίας από την πυρόσβεση;

7ο Ερώτημα:
Εμείς στο Ινστιτούτο κάναμε το πρόγραμμα με τις κάμερες στη Σιθωνία, για το οποίο σας μίλησα προηγουμένως. Είναι πρόληψη. Η πρόληψη υπάγεται στη Δασική Υπηρεσία, ενώ η εποπτεία του δάσους υπάγεται στη Πυροσβεστική Υπηρεσία. Αυτή τη στιγμή έχουμε εξοπλισμό αξίας 300.000 ευρώ και θέλουμε να τον παραδώσουμε σε μια Υπηρεσία ώστε να αξιοποιηθεί. Ποια υπηρεσία είναι αρμόδια ώστε να της τον παραδώσουμε; Απευθυνόμαστε στην Πυροσβεστική η οποία μας λέει ότι αυτό είναι πρόληψη και μας παραπέμπει στη Δασική. Πάμε στη Δασική και μας λένε ότι αυτό είναι εποπτεία και μας στέλνουν στην Πυροσβεστική. Κι έτσι, μένει σε εμάς αυτός ο εξοπλισμός και δεν ξέρουμε πού να τον δώσουμε! Και μετά ζητάμε από μια απαξιωμένη Υπηρεσία να προστατέψει τα δάση...

8ο Ερώτημα:
Την προηγουμένη εβδομάδα ήμουν προσκεκλημένος ομιλητής στο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο στην Καστοριά κι έθεσα ευθέως το ερώτημα: «Απαντήστε μου παρακαλώ συνάδελφοι, πριν γίνουν οποιεσδήποτε ενέργειες, έχετε το κουράγιο, το θάρρος και την επιθυμία μετά από αυτή την κακή συμπεριφορά απ’ όλη την κοινωνία απέναντί σας, να προστατέψετε τα δάση; Είστε οι μόνοι που μπορείτε». Η απάντηση που πήρα ήταν: «Εμείς θέλουμε, αλλά πώς; Είμαστε διαλυμένοι!».

Δεν υπάρχουν Δασικές Υπηρεσίες αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν αυτοί που περιμένουν να βγουν στη σύνταξη και οι νέοι που μπήκαν τώρα και δεν ξέρουν τι σημαίνει δάσος. Ο ιστός μεταφοράς εμπειρίας από τον παλιό στο νεότερο έχει χαθεί γιατί 20 χρόνια δεν έγινε ούτε ένας διορισμός. Είναι δυνατόν σήμερα να αναζητούνται ευθύνες από μια γερασμένη και υποβαθμισμένη σε ανθρώπινο δυναμικό, μέσα και κονδύλια Υπηρεσία για την ανεπάρκεια των προληπτικών έργων;



9ο Ερώτημα:
Γνωρίζει κανείς πυροσβέστης τι σημαίνει δασική πυρκαγιά; Πιστεύετε ότι αυτά που συζητήσαμε σήμερα τα ξέρουν; Είναι η δουλειά τους κι όμως δεν τα ξέρουν. Δεν ξέρουν τι σημαίνει μέθοδος κατάσβεσης. Ξέρουν μόνο να πετούν νερό με τη μάνικα. Αυτό λέγεται άμεση μέθοδος. Αυτή όμως είναι αντιμετώπιση πυρκαγιάς, σύμφωνα με τη παγκόσμια βιβλιογραφία, μόνο για μικρές πυρκαγιές, για να σβήνει χόρτα. Η αντιμετώπιση για τις μεγάλες πυρκαγιές είναι η έμμεση μέθοδος, αυτό σημαίνει ότι ανοίγουμε αντιπυρική ζώνη, βάζουμε φωτιά και η μία φωτιά σβήνει την άλλη. Στο Συνέδριο της Καστοριάς οι Κύπριοι μας είπαν ότι όταν εφάρμοσαν την αντιπυρά και έσωσαν δυο χωριά, πήγε ο Αξιωματικός της Πυροσβεστικής της περιοχής και τους είπε θα αν συνέχιζαν θα τους έκλειναν μέσα ως εμπρηστές!!! Διάβασα επίσης Αξιωματικούς της Πυροσβεστικής που έλεγαν ότι ήρθαν οι Γάλλοι και τους μίλησαν για μια νέα μέθοδο που εφαρμόζουν. Αν δείτε εγχειρίδια από το 1930 και μετά η αντιπυρά είναι η βασική μέθοδος παγκοσμίως! Εγώ διδάσκω στα ΙΕΚ και οι μαθητές μου την ξέρουν την αντιπυρά από το Α΄ εξάμηνο.

10ο Ερώτημα:
Και τέλος, το μεγάλο παράπονο που έχουμε εγώ και οι συνάδελφοι μου ερευνητές είναι ότι εμείς δουλεύουμε και 10-14 ώρες στο Ινστιτούτο για να αποκτήσουμε εξειδικευμένες γνώσεις. Η έρευνα είναι η δουλειά μας και κανείς δεν ήρθε ποτέ να μας ζητήσει μια γνώμη. Γιατί τότε η έρευνα; Γιατί η συσσώρευση εξειδικευμένης γνώσης;

Διαβάστε όλη την ομιλία στη βιβλιοθήκη του Οικολογίου.

Φωτογραφίες

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κλιματικής Αλλαγής

ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΑΛΛΑΞΕ

ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΑΛΛΑΖΕΙ

ΑΛΛΑΞΕ ΚΙ ΕΣΥ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Environmental damage

8 Δεκέμβρη: Παγκόσμια ημέρα δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής

Παναττικό Δίκτυο Κινημάτων Πόλης & Ενεργών Πολιτών

ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΟΛΟΙ/ΟΛΕΣ ΣΤΟ ΜΑΖΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΥΧΡΩΜΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ, 8 ΔΕΚΕΜΒΡΗ (1.00 Μ.Μ.), ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Χριστουγεννιάτικη αλυσίδα αγάπης για να σβήσει η φωτιά του καλοκαιριού…

Η ομάδα του Οικολογίου θυμάται την καταστροφή. Θέλοντας να δείξουμε στους συνανθρώπους μας πως είμαστε κοντά τους όσο μακριά κι αν είμαστε και προσπαθώντας να απαλύνουμε τις εικόνες της καταστροφής που βίωσαν αυτό το καλοκαίρι, ιδίως τα παιδιά, συγκεντρώνουμε Χριστουγεννιάτικα δώρα για τις περιοχές της Εύβοιας και όχι μόνο. Γιατί θέλουμε να δούμε τα μάτια των παιδιών να γεμίζουν ελπίδα και χαμόγελα και να ξεχάσουν τη φωτιά.

Ξεκινάμε λοιπόν την αλυσίδα αγάπης ελπίζοντας ότι θα αγκαλιάσει όλη την Ελλάδα.

Μπορείς να προσφέρεις κάτι μικρό ή κάτι μεγάλο, κάτι που χωράει σ’ ένα κουτί ή σ’ ένα φορτηγό... Μια κάρτα, μολύβια, χρώματα, παιχνίδια ή μέχρι και μια παιδική χαρά… Ό,τι μπορείς… ό,τι θέλεις… ό,τι αγαπάς… Αρκεί να τους πεις με την προσφορά σου ότι είσαι κοντά.

Δείξε κι εσύ ότι δεν ξεχνάς. Πρόσθεσε το κουτάκι σου στο σωρό με το δικό μας μέχρι τις 15/12/2007.

Μερικές ιδέες για δώρα: μολύβια, γόμες, ξύστρες με σχέδια και χρώματα, μπλοκάκια, βιβλία, σκούφοι, γαντάκια, κάλτσες, CD με τραγούδια ή παιδικά παραμύθια, κασετίνες, παιχνίδια κ.λπ. Γράψε έξω από το κουτί σου σε ποια ηλικία απευθύνεται, αν είναι για αγόρι ή κορίτσι, για παππού ή γιαγιά και ό,τι άλλο στοιχείο είναι απαραίτητο ώστε να το παραλάβει ο κατάλληλος άνθρωπος. Αν το επιθυμείς βάλε μέσα μια κάρτα με μια ευχή και το όνομά σου. Η λίστα μπορεί να μεγαλώσει.

Ειδικά για ηλικιωμένους: σκούφοι, κασκόλ, γάντια, κάλτσες κ.α.
Επίσης, μπορεί να είναι και κουτί για ζωάκια, με ξηρές λιχουδιές μικρές ώστε να
κάνουν και για γάτες.

Κι αν είσαι τυχερός κι έχεις πολλά, κάνε το κουτί σου φορτηγό…

Σας προσκαλούμε να γίνετε κρίκοι της αλυσίδας που ξεκινάμε.

Για περισσότερες πληροφορίες και για να μάθετε πού μπορείτε να στείλετε τα δώρα σας:

Χριστουγεννιάτικη αλυσίδα αγάπης του Οικολογίου

Πάρτε πίσω, ΤΩΡΑ, το επικίνδυνο βιβλίο της βιολογίας

Πάρτε πίσω, τώρα, το επικίνδυνο βιβλίο της βιολογίας
19.10.07

«Κύριε Υπουργέ,

Απορούμε και αγανακτούμε, για τα όσα γράφονται και φωτογραφίζονται, στο βιβλίο της Βιολογίας της Γ’ Γυμνασίου.

Είναι απαράδεκτο να παρουσιάζονται οι Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί, με τρόπο τόσο μονομερή και μεροληπτικό. Εάν συγγραφέας και χρηματοδότης του βιβλίου ήταν η Monsanto, θα μπορούσαμε να καταλάβουμε τις σκοπιμότητες και την αναγραφή της μισής αλήθειας. Δυστυχώς, όμως, αυτά αναγράφονται, σε ένα επίσημο βιβλίο, που χρηματοδοτείται, από τους φόρους των Ελλήνων Πολιτών Καταναλωτών και σκοπεύει να «μορφώσει» τα παιδιά μας και να διαμορφώσει την άποψή τους και τη στάση ζωής τους.

Στις 14 Σεπτεμβρίου 2007, είχαμε στείλει, πάλι, παρόμοια επιστολή διαμαρτυρίας, στην προκάτοχό σας, κ. Μαριέττα Γιαννάκου. Κατανοούμε ότι μεσολάβησαν οι βουλευτικές εκλογές, όμως, πιστεύουμε ότι είναι απαράδεκτο να μην αναλαμβάνει το Υπουργείο σας καμιά πρωτοβουλία, για το άκρως επικίνδυνο αυτό θέμα.

Απαιτούμε την άμεση αλλαγή της συγκεκριμένης σελίδας του βιβλίου και την καταχώρηση, σε αυτό και των υπολοίπων στοιχείων, σε σχέση με τους Γ.Τ.Ο. (περιβάλλον, μονοπώλια, πνευματικά δικαιώματα, «εκβιασμοί» χωρών του τρίτου κόσμου, πιθανά προβλήματα υγείας, διαφορετικές επιστημονικές απόψεις κ.λπ.).

Οι Καταναλωτές λέμε ΟΧΙ, στους Γ.Τ.Ο., γιατί:

Δε θέλουμε να γίνουμε πειραματόζωα.
Δε θέλουμε να γίνουμε θύματα ολιγοπωλίων και μονοπωλίων.
Δε θέλουμε την καταστροφή του περιβάλλοντος».

Υπογράψτε εδώ

Διαβάστε γι' αυτό το θέμα εδώ

Περισσότερα:

Πανελλαδική κίνηση κατά των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών

ΔΕΗ και καταστροφή της Ελλάδας

Τι οπτάνθρακας τι λιθάνθρακας;

Αδίστακτοι, άπληστοι και παρανοϊκοί

ΕΓΚΛΗΜΑ ΟΙ ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕ ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΑ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΟΤΣΗ

Θα πρέπει, δηλαδή, να περιέλθει η χώρα σε συνθήκες ανεπανόρθωτης οικολογικής συμφοράς για να βάλουμε μυαλό -όταν πια θα ‘ναι πολύ αργά; Δεν μας φτάνει για να συνετιστούμε ό,τι ζήσαμε τούτο το καυτό καλοκαίρι;

Στα αποκαΐδια των δασών μας θα στηθούν οι κάλπες (για ποια τάχα προσδοκία, ποια ελπίδα;)· χάσαμε την ανάσα μας τσουρουφλισμένοι από τους καύσωνες, με την Αθήνα και τις άλλες μεγαλουπόλεις απέραντους θαλάμους τοξικών αερίων· η λίμνη Κορώνεια σβήστηκε από τον χάρτη· μπετόν τα χωράφια στον θεσσαλικό κάμπο· κατάφορτα τουρίστες τα νησιά μας, είπαν το νερό νεράκι· φρούτα και οπωροκηπευτικά καταστράφηκαν - εισάγουμε τώρα, λέει, και… ντομάτες· καμπανάκι συναγερμού τα μπλακ άουτ της ΔΕΗ για την κατεπείγουσα πολιτική εξοικονόμησης ενέργειας και στροφής προς τις εναλλακτικές πηγές της -αλλά πού…

Σε κατάφωρη σύγκρουση και με τον «Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό», που κατέθεσε προχθές ο υπουργός Ανάπτυξης Δ. Σιούφας, η ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) είναι έτοιμη να δώσει τις άδειες για τέσσερις νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από (άκουσον, άκουσον!)… λιθάνθρακα! Της ΔΕΗ, στο Αλιβέρι η μεγαλύτερη. Από ιδιώτες επενδυτές οι άλλες τρεις: στα Ασπρα Σπίτια της Βοιωτίας (Μυτιληναίος), στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας (Edison) και στο Μαντούδι Ευβοίας (ΤΕΡΝΑ - Γ. Περιστέρης).

Από πού αντλούν το δικαίωμα να καταστρέφουν ασύδοτοι αυτόν τον πανέμορφο τόπο, να μας δηλητηριάζουν και να υποθηκεύουν το μέλλον των παιδιών μας αδίστακτοι, άπληστοι και άφρονες κερδοσκόποι;

Σε ένα αυστηρό κύριο άρθρο της (2-8-07) αυτή η εφημερίδα στιγμάτισε την εγκληματική ανευθυνότητα που επιδεικνύει η κυβέρνηση με την εμμονή στην ηλεκτροπαραγωγή από λιθάνθρακα, κόντρα στην κοινή λογική και τις δεσμεύσεις μας στην Ε.Ε. από το Κιότο -καθώς βιώνουμε ήδη τον εφιάλτη από τις ραγδαίες κλιματικές αλλαγές.

Την ίδια μέρα τα ‘γραψε καλά στο ρεπορτάζ του ο συνάδελφος Μιχ. Καϊταντζίδης:

Οι μονάδες με λιθάνθρακα έχουν αποκλειστικά οικονομικά κίνητρα - δηλαδή την κερδοσκοπία. Αφού το εισαγόμενο (κυρίως από την Κίνα) καύσιμο είναι πάμφθηνο και οι μονάδες «λειτουργούν» πολύ περισσότερες ώρες σε σύγκριση με τις μονάδες φυσικού αερίου».

Αλλά -κατά την ίδια σύγκριση: Οι εκπομπές «είναι διπλάσιες σε διοξείδιο του άνθρακα, πενταπλάσιες σε οξείδιο του θείου και τετραπλάσιες σε οξείδιο του αζώτου. Επιπλέον, έχουν πολύ υψηλές εκπομπές σε αιωρούμενα σωματίδια και ιπτάμενη τέφρα».

Αυταπόδεικτος κίνδυνος-θάνατος, δηλαδή. Με δεδομένο ότι η ΔΕΗ έχει τις πλέον ρυπογόνες μονάδες στην Ευρώπη, προσθέτουμε αφρόνως κι άλλες -μεγαλοεπιχειρηματιών κερδοσκόπων…

Ο αντίλογος στο «ΒΗΜΑ» (πού αλλού…): Ολοσέλιδο ρεπορτάζ (22-7-07) του Α. Γ. Χριστοδουλάκη, που θα ‘πρεπε να απασχολήσει το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ σαν κραυγαλέο δείγμα κατευθυνόμενης (παρα)πληροφόρησης, έχει τον προκλητικό τίτλο «ΑΝΑΣΤΑΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΜΑΝΤΟΥΔΙ». Κάνοντας κυριολεκτικά το μαύρο άσπρο, υποστηρίζει χωρίς αιδώ ότι με τη μονάδα λιθάνθρακα της ΤΕΡΝΑ «μια ολόκληρη περιοχή στη βόρεια Εύβοια, με τεράστιο πρόβλημα ανεργίας (…) προσπαθεί να αποκτήσει και πάλι οικονομική και συνάμα αξιοπρεπή κοινωνική ζωή…»!

Κι αυτό γιατί «θα αρχίσουν σταδιακά να προσλαμβάνονται εργαζόμενοι από την περιοχή, οι οποίοι στην πλήρη ανάπτυξη της μονάδας θα φτάσουν τους 300».

Ούτε λέξη ότι γι’ αυτές τις (αμφισβητούμενες) 300 θέσεις εργασίας οι Μαντουδιανοί ούτε θα κολυμπούν πια ούτε θα ψαρεύουν και ότι θα καταδικαστεί σε μαρασμό από τη ρύπανση ολόκληρη η κατ’ εξοχήν προσφερόμενη για τουρισμό βόρεια Εύβοια, προικισμένη αφείδωλα από τη φύση.

Η εξήγηση για το άθλιο δημοσίευμα ίσως είναι ότι στη θυγατρική της ΤΕΡΝΑ του Γ. Περιστέρη «ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ Α.Ε.» που θα επενδύσει στο Μαντούδι, είναι, όπως λένε, μέτοχος και ο περιώνυμος εκδότης του «ΒΗΜΑΤΟΣ» Στ. Ψυχάρης. Ναι ντε, αυτός που διόρισαν παρανομούντες Σημίτης και Πάγκαλος… διοικητή του Αγίου Ορους! Ο ξαφνικά μεγαλοεπιχειρηματίας κι όχι μόνο με τις κουμπαριές, που ουδείς εισαγγελέας ασχολήθηκε ποτέ με το «πόθεν έσχες» του -κι έμεινε μόνος στη Βουλή ο Νίκος Κωνσταντόπουλος να καταγγέλλει τον «ψυχαρισμό» σαν το χυδαιότερο δείγμα διαπλοκής.

Για να χρυσώσουν το χάπι (τι πιο αποτρόπαιο από το να εμπορεύεται τη στέρηση και την ανέχεια -θα πει ο φίλος, πρώην τοπικός βουλευτής Β. Αποστόλου) οι νέοι επενδυτές που αγόρασαν ήδη τα 3.800 στρέμματα και ολόκληρες τις εγκαταστάσεις της χρεοκοπημένης ΒΙΟΜΑΓΝ, κατέβαλαν στους ανέργους τα καθυστερημένα επί επτά χρόνια δεδουλευμένα -κάπου 2,5 εκατ. ευρώ.

Πρώτοι στη μαυλιστική τελετή με φανφάρες οι βουλευτές Σ. Κεδίκογλου (Ν.Δ.) και Δ. Πιπεργιάς (ΠΑΣΟΚ), που ελπίζουν και σε ψηφοθηρία από τη συνέργειά τους στο έγκλημα…

Διερωτώμαι αν οι διαχειριστές της μοίρας μας Δ. Σιούφας, Γ. Αλογοσκούφης και Γ. Σουφλιάς έχουν επισκεφθεί ποτέ τη βόρεια Εύβοια του ανεκτίμητου φυσικού κάλλους - για να συνειδητοποιήσουν τι έγκλημα ετοιμάζονται να διαπράξουν.

Διερωτώμαι γιατί κυβέρνηση και ΠΑΣΟΚ κάνουν μόκο -και προσωπικά οι Κ. Καραμανλής και Γ. Παπανδρέου, που οψίμως το παίζουν και περιβαλλοντικά ευαίσθητοι μπροστά στις κάλπες.

Διερωτώμαι, πάνω απ’ όλα, αν η κοινωνία της βόρειας Εύβοιας θα κλείσει τα αυτιά της στις Σειρήνες και θα ξεσηκωθεί οργισμένα να προασπίσει την ποιότητα της ζωής της και το αύριο των παιδιών της. Οπως ακριβώς έκανε προς τιμήν της, πριν από μόλις ένα χρόνο, σύσσωμη η Μεσσηνία και απέτρεψε παρόμοιο περιβαλλοντικό έγκλημα.

Δεν έχουμε πια τα περιθώρια να αδρανούμε…

Πηγή: Το πετ - κοκ σκοτώνει

Δες και: Ο πλανήτης Γη ήδη εκπέμπει τα πρώτα SOS

Η Ελλάδα από τους μεγαλύτερους ρυπαντές

Από το 1990 έως το 2004 η Ελλάδα είχε αύξηση των ρύπων κατά 26.6%, μια από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στον κόσμο. Μας ξεπέρασε μόνο η Τουρκία, Πορτογαλία και Ισπανία. Ας σημειωθεί ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει το Πρωτόκολλο του Κιότο.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ρύπων στην Ελλάδα προέρχεται από τα εργοστάσια της ΔΕΗ που καίνε ορυκτά καύσιμα (λιγνίτη και πετρέλαιο). Από το Κιότο προβλέπεται μια αύξηση των ρύπων για την Ελλάδα μόνο κατά 25% μέχρι το 2010. Έτσι, επειδή η Ελλάδα ξεπέρασε αυτό το όριο είναι ανάγκη η μείωση τους και για να μην πληρώνουμε βαριά πρόστιμα και γιατί το κλίμα έχει φτάσει στα όρια του.

Διαδήλωση ενάντια στην εκτροπή του Αχελώου

Η υπόθεση της εκτροπής του Αχελώου και η εξόφθαλμη πολιτική και οικονομική της διάσταση έχει ευαισθητοποιήσει ένα πλήθος πολιτών που συμμετέχουν στις εκδηλώσεις και τις συνελεύσεις της Πανελλαδικής Κίνησης. Η κλιμάκωση του αγώνα στοχεύει στη βαθιά κοινωνικοποίηση του ζητήματος αλλά και όλων των περιβαλλοντικών ζητημάτων με κεντρική αναφορά της νέας φάσης κινητοποιήσεων την ολομέλεια του Σ.τ.Ε. που συνεδριάζει στις 2 Νοεμβρίου.

Η Πανελλαδική Κίνηση διοργανώνει εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα με αποκορύφωμα τη διαδήλωση από τα Προπύλαια στο Σ.τ.Ε. την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου την ώρα που θα συνεδριάζει για την εκτροπή στις 12 το μεσημέρι.

-Την Τρίτη 23 Οκτωβρίου διοργανώνει κεντρική εκδήλωση στο Αγρίνιο (Παπαστράτειο Μεγαρο, 20.30) με ομιλητές τους Γιώργο Χονδρό (Αχελώου Ρους-Μεσοχώρα), Δημήτρη Λυμπουρίδη (Συνέλευση Αγρινίου), Βαγγέλη Πισία (καθηγητής διαχείρισης υδάτινων πόρων), Νίκος Ιωάννου (Πανελλαδική Κίνηση).

-Την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου κεντρική εκδήλωση στην Αθήνα (Πνευματικό Κέντρο Ρουμελιωτών, Σίνα και Δαφνομήλη, 20.30) με ομιλητές τους Γ. Χονδρό, Δ. Λυμπουρίδη, Β. Πισία, Ν. Ιωάννου.
-Τη Δευτέρα 29 Οκτωβρίου στα Γιάννενα (Πολυθέαμα, 19.30) κεντρική εκδήλωση με ομιλητές τους Γιάννη Παπαδημητρίου (Σύλλογος Προστασίας Αράχθου), Γ. Χονδρό, Δ. Λυμπουρίδη, Ν. Ιωάννου.

-Την Τρίτη 30 Οκτωβρίου (Δασολογικό του ΑΠΘ, 20.00).

-Την Πέμπτη 1 Νοεμβρίου η Πανελλαδική Κίνηση θα δώσει συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα.

Εν όψει της ομομέλειας του Σ.τ. Ε. η Πανελλαδική Κίνηση επισημαίνει:

Την αναρμοδιότητα της βουλής να εγκρίνει περιβαλλοντικούς όρους. Αυτή η έγκριση δεν μπορεί να είναι παρά μία κοινωνική διεργασία με τη συμβολή της επιστημονικής κοινότητας.

• Την προσπάθεια του ΥΠΕΧΩΔΕ να παρακάμψει εντέχνως το Σ.τ.Ε.
• Τη θέση των επιστημόνων και της κοινωνίας που αποδεικνύουν την βλαπτικότητα και την ανύπαρκτη ωφελιμότητα του έργου.
• Την ύπαρξη ενός πανελλαδικού πλέον κινήματος κατά της εκτροπής του Αχελώου που δείχνει ότι έχει πολύ σοβαρούς λόγους να αντιτεθεί μέχρι τέλους.

Κάθε ποτάμι και κίνημα φωνάζαμε το καλοκαίρι στη Μεσοχώρα.

Σήμερα είμαστε πιο σίγουροι για τη θέση μας στο σύγχρονο πόλεμο του νερού.

Η εναντίωση στην εκτροπή του Αχελώου αποκτά καθολικό νόημα και μας γεμίζει ελπίδες.

Δες: Όχι στην εκτροπή του Αχελώου

Ψυχή

M' αρέσει εκείνος που η ψυχή του είναι πιο βαθιά απ' την πληγή του.

Νίτσε

Ομιλία Π. Κωνσταντινίδη

Αγαπητοί φίλες και φίλοι,

Οι φετινές πυρκαγιές δεν ήταν απλά οι χειρότερες της σύγχρονης τουλάχιστον ιστορίας μας, αλλά έδειξαν συγχρόνως ότι τόσο το κράτος όσο και οι πολίτες, στην πραγματικότητα ελάχιστα γνωρίζουμε για το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών. Παράλληλα όμως αποδείχθηκε ότι οι πολίτες μπορούν και έχουν τη δυνατότητα να κινηθούν δυναμικά και συντεταγμένα εκδηλώνοντας την αγωνία για το σήμερα και το αύριο του τόπου και η φωνή τους να ακουσθεί μέχρι και την κορυφή του κράτους.

Στην προσπάθειά μας να ενημερωθούμε για το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών των δασών, ανοίγουμε μια συζήτηση στην οποία καλούμαστε να συμμετάσχουμε όλοι (πολίτες, ΜΜΕ, σύλλογοι, φορείς ΟΤΑ, κρατικές υπηρεσίες). Σ’ αυτήν θα τοποθετηθούν ειδικοί επιστήμονες, θα τεθούν

ερωτήματα και προβληματισμοί ώστε στο τέλος να κατατεθούν προτάσεις βασιζόμενες στην επιστημονική γνώση και όχι στην «αίσθηση του σωστού» όπως αυτή υποδεικνύεται από το ένστικτο. Ζώντας σε μια χώρα που η προστασία του περιβάλλοντος ακόμη δεν έγινε μάθημα, είναι απαραίτητη η αυτοοργάνωση και ενημέρωσή μας.

Η προσπάθειά μας, σε συνεργασία με τους Εθελοντές Πολιτική Προστασίας Νέας Φιλαδέλφειας, ξεκινά την Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2007, και ώρα 19:00. στην αίθουσα του

Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας "Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ" οδός Νίκου Τρυπιά 45. Ομιλητής θα είναι ο Δρ. Παύλος Κωνσταντινίδης, ερευνητής στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης του ΕΘΙΑΓΕ ο οποίος:

• Θα πραγματευθεί το θέμα «Το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας».

• Θα αναφερθεί στο τι συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα ως προς την πρόληψη, την καταστολή των πυρκαγιών και τη μεταπυρική διαχείριση των καμένων εκτάσεων.

Θα τοποθετηθεί σε σειρά καίριων ερωτημάτων, μεταξύ άλλων

• Γιατί καίγονται τόσα πολλά δάση, σπίτια και κυρίως γιατί χάνονται άνθρωποι;

• Γιατί δεν υπάρχει οργάνωση και όλα βασίζονται σε αυτοσχεδιασμούς; Πόσο φταίνε οι εμπρηστές και πόσο οι προστάτες του δάσους για τις καταστροφές.

• Ποιος ο ρόλος της φωτιάς στη δημιουργία και διατήρηση του μεσογειακού οικοσυστήματος.

• Πόσο αναγκαία είναι η αναδάσωση και πότε και πως πρέπει να γίνεται;

• Δασική Υπηρεσία ή Πυροσβεστική στην κατάσβεση; Και πολλά άλλα.

Κατά τη διάρκεια της διάλεξης θα αναδειχθούν τα τεράστια λάθη που γίνονται και θα υποβληθούν προτάσεις βασιζόμενες στη διεθνή εμπειρία και πρακτική.

Επιπροσθέτως, η ανοιχτή συζήτηση που θα ακολουθήσει της παρουσίασης, θα δώσει την ευκαιρία σε όλους τους παρευρισκόμενους να τοποθετηθούν, να ρωτήσουν και να διαλεχθούν με στόχο την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων.

Η παρουσία σας κρίνεται απαραίτητη και θα μας δώσει ιδιαίτερο κουράγιο για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας.

Με φιλικούς χαιρετισμούς,

www.oikologio.gr

email: media@oikologio.gr

Επικοινωνία με το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας: τηλ. 210-2582466

Επιμέλεια: Για τους ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ Π.Π.Ν.Φ.: Έλλη Καρακούλη, τηλ. 2108544660, email: elikarakouli@yahoo.gr

Για το Οικολόγιο: Καλλιόπη Χαρκιανάκη, τηλ. 2107235216, e-mail: kalliopi_x@yahoo.com

Ένα θέμα. Μια μέρα. Χιλιάδες φωνές.

*Blog Action Day*

Ηλεκτρονική Δράση των blogs για το Περιβάλλον στο Διαδίκτυο

Ένα θέμα. Μια μέρα. Χιλιάδες φωνές.

Στις 15 Οκτωβρίου, οι bloggers απ’ όλο το διαδίκτυο θα ενωθούν με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν τους αναγνώστες τους για ένα μοναδικό και σημαντικό θέμα – ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Κάθε ένας blogger θα αναρτήσει ένα κείμενο σχετικό με το περιβάλλον, προβάλλοντάς το με την προσωπική του ματιά. Ο στόχος μας είναι να προκαλέσουμε έναν γενικό διάλογο για ένα καλύτερο μέλλον.

Η Ημέρα Ηλεκτρονικής Δράσης επιδιώκει τη μαζική συμμετοχή. Αυτό σημαίνει ότι σε χρειαζόμαστε! Εδώ είναι 3 τρόποι που μπορείς να συμμετέχεις:

• Ανάρτησε στο blog σου ένα θέμα σχετικό με το Περιβάλλον την Ημέρα της Ηλεκτρονικής Δράσης (15 Οκτωβρίου)
• Δώρισε τα κέρδη της ημέρας σε μια περιβαλλοντική φιλανθρωπία.
• Διάδωσε την Ημέρα Ηλεκτρονικής Δράσης στο διαδίκτυο.

Θα βρείτε πληροφορίες (στα αγγλικά) εδώ: http://blogactionday.org/

Να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας.

Το Οικολόγιο (www.oikologio.gr) συμμετέχει σ’ αυτή την προσπάθεια επεκτείνοντας και προωθώντας τους τρόπους που μπορείς να συμμετέχεις. Σε δράσεις ή σε συζητήσεις ή όπου αλλού εσύ επιλέξεις. Για εμάς αυτός ο σκοπός δεν αρχίζει ούτε τελειώνει στα blogs, ούτε στις δωρεές σε ΜΚΟ, αλλά περνά από τη συλλογική ισότιμη ενεργοποίησή μας για τη διάσωση της φύσης. Για εμάς το Περιβάλλον είναι θέμα προς διάλογο και δράση ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ, και γι’ αυτό δημιουργούμε συνθήκες συνεργασίας ώστε η προστασία του να γίνει υπόθεση όλων. Γι’ αυτό η ομάδα του Οικολογίου συμμετέχει στο κάλεσμα της Ημέρας Ηλεκτρονικής Δράσης και καλεί με τη σειρά της και όλους τους Έλληνες bloggers να ενωθούν γι’ αυτό τον σκοπό.

Το Οικολόγιο είναι μία ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών. Γεννήθηκε στο διαδίκτυο, με αφορμή τις καταστροφικές και πολύνεκρες πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007. Φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν κόμβο έγκυρης ενημέρωσης και ανοιχτού διαλόγου σχετικά με τα μικρά και μεγάλα οικολογικά ζητήματα, καθώς και να συμβάλλει δυναμικά στη δραστηριοποίηση όλων των ενεργών πολιτών που επιμένουν να διεκδικούν ένα καλύτερο περιβάλλον.

Το Οικολόγιο είναι και θα παραμείνει μακριά από οικονομικές ή πολιτικές σκοπιμότητες. Δεν έχει πόρους και διοικητικά συμβούλια. Στηρίζει τη δύναμή του αποκλειστικά στη συλλογικότητα των μελών του, που αγωνίζονται ισότιμα και δημοκρατικά για την προστασία του περιβάλλοντος. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη σε όλους και η συνεργασία με οργανώσεις, ιδρύματα και φορείς είναι ευπρόσδεκτη.

Ο κόσμος ως παιχνίδι

"Ο άνθρωπος δεν παίζει παρά εκεί όπου είναι άνθρωπος με όλη τη σημασία της λέξεως, και δεν είναι ολοκληρωτικά άνθρωπος παρά εκεί όπου παίζει."



Friedrich Schiller - Γράμματα πάνω στην αισθητική παιδεία του ανθρώπου

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ

ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΝΑ ΖΟΥΜΕ ΜΕ ΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ»

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΚΛΙΜΑ

Για να κατανοηθεί το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών είναι απαραίτητο, να εξεταστεί ο χώρος που αυτές εμφανίζονται συχνότερα και τις ιδιαιτερότητές του.

Κύριο χαρακτηριστικό των περιοχών του πλανήτη που εμφανίζουν τακτικά θερινές πυρκαγιές είναι ότι όλες βρίσκονται υπό την επίδραση του μεσογειακού κλίματος.

Μεσογειακό κλίμα καλείται ο κλιματικός τύπος, που τα καλοκαίρια είναι πολύ θερμά και ξηρά και οι χειμώνες ήπιοι και μέτρια βροχεροί. Κύριο χαρακτηριστικό δηλαδή είναι οι λιγοστές βροχές, που και αυτές πέφτουν τη χειμερινή περίοδο.

Επομένως, στις περιοχές με μεσογειακό κλίμα, η φυσική βλάστηση είναι υποχρεωμένη να αναπτύσσεται με ελάχιστο νερό, που αποθηκεύεται στο έδαφος κατά τη βροχερή περίοδο. Το καλοκαίρι όταν η βιολογική δραστηριότητα των φυτών είναι έντονη, το διαθέσιμο νερό είναι ελάχιστο. Επομένως, για να επιβιώσουν τα φυτά, έπρεπε να προσαρμόσουν τις βιολογικές τους δραστηριότητες με τέτοιο τρόπο, ώστε να διαχειρίζονται το νερό με μεγάλη οικονομία και χωρίς καμία σπατάλη.

Στη χώρα μας ο μεσογειακός κλιματικός τύπος συναντάται στην παραλιακή, λοφώδη και υποορεινή περιοχή (δηλαδή περιβάλλει την ηπειρωτική χώρα από την άκρη της θάλασσας μέχρι και σε υψόμετρο 700 μέτρων στο βορρά και 1000 μέτρων στο νότο). Εκτός από τις υψηλές κορυφές των βουνών της Κρήτης, ολόκληρη η νησιώτικη χώρα βρίσκεται επίσης υπό την επίδρασή του.

Υπάρχουν στον πλανήτη πέντε περιοχές με κλίμα μεσογειακού τύπου. Και οι πέντε περιοχές βρίσκονται μεταξύ 30^ο και 40^ο παραλλήλων βόρεια και νότια του ισημερινού στα νότιο-δυτικά των μεγάλων ηπειρωτικών μαζών. Αυτές οι περιοχές είναι για μεν την Ευρασιατική ηπειρωτική μάζα η Μεσογειακή Λεκάνη, για τη Βόρεια Αμερική η Καλιφόρνια, για τη Νότια Αμερική η Χιλή, η Νότια Αφρική και τη Νοτιοδυτική και Νότια Αυστραλία. Η γεωγραφική ζώνη μεταξύ των 30^ο και 40^ο παραλλήλων είναι η περιοχή όπου η καμπύλη του βαθμού θέρμανσης (σύμφωνα με το γεωγραφικό πλάτος) έχει τη μεγαλύτερη ταύτιση με την καμπύλη ακτινοβολίας του πλανήτη. Δηλαδή όση ηλιακή ακτινοβολία δέχεται, τόση ανακλάται στο διάστημα.

Επίσης, οι περιοχές αυτές βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ ξηρών και θερμών περιοχών του ισημερινού και των ψυχρών και υγρών περιοχών των πόλων.

Σε παγκόσμια κλίμακα η κατανομή του μεσογειακού κλίματος και του οικοσυστήματος που το συνοδεύει, έχει πιθανά την πιο περιορισμένη κατανομή από κάθε άλλη κλιματική ζώνη ή μέγιστο τύπο οικοσυστήματος. Θεωρείται σχετικά πρόσφατα δημιουργημένος τύπος κλίματος. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά κατά τον πλειστόκαινο. Ο κλιματικός αυτός τύπος ταυτίσθηκε με τα ψυχρά ωκεάνια κλίματα, και πιστεύεται ότι εάν αυτά εξαφανιστούν, τότε μαζί τους θα χαθεί και το μεσογειακό κλίμα, αποτελώντας ένα περαστικό επεισόδιο της γεωλογικής κλίμακας.

Παρά την τεράστια απόσταση που χωρίζει τις πέντε περιοχές του πλανήτη με μεσογειακό κλίμα, παρά το ότι μεταξύ τους μεσολαβούν εκατοντάδες χιλιόμετρα ωκεανών, οι όμοιες κλιματικές συνθήκες συνετέλεσαν, ώστε να δημιουργηθεί ένας ομοιόμορφος τύπος βλάστησης ιδιαίτερης μορφής και σύνθεσης προσαρμοσμένος στις ιδιόμορφες τοπικές θερμικές και υδατικές συνθήκες. Τα σημαντικότερα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη μεσογειακή βλάστηση, είναι ότι τα φυτά που τη συνθέτουν έχουν σχεδόν στο σύνολό τους πολύ σκληρά φύλλα (σκληρόφυλλα), που δεν τα ρίχνουν κατά τη περίοδο του χειμώνα (αείφυλλα).

Αειφυλλία

Τα περισσότερα φυτά περνούν τη χειμερινή περίοδο γυμνά από φύλλα. Ρίχνοντας τα φύλλα τους διαχειμάζουν με ασφάλεια, αφού μειώνονται όλες οι βασικές λειτουργίες της ζωής. Την επόμενη άνοιξη με την αύξηση των θερμοκρασιών αρχίζουν να βγαίνουν νέα φύλλα, ώστε να αρχίσει η φωτοσύνθεση που αποτελεί τη βάση της ζωής. Για να παραχθεί όμως η βιομάζα των φύλλων, χρειάζεται να καταναλωθούν τεράστιες ποσότητες νερού, από τα αποθέματα του εδάφους. Αυτό είναι δυνατό σε περιοχές με ομοιόμορφη κατανομή των βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια του έτους. Όμως στις μεσογειακές συνθήκες εάν τα φυτά έριχναν τα φύλλα τους, θα έπρεπε να καταναλώσουν όλο το διαθέσιμο νερό κατά τη διάρκεια της άνοιξης, χωρίς τη δυνατότητα να το αναπληρώσουν, αφού τα καλοκαίρια πολλές φορές είναι τελείως άνυδρα. Αυτό θα ήταν καταστροφικό. Κρατώντας τα φύλλα τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, εξοικονομούν ακόμη και πενταπλάσια ποσότητα πολύτιμου εδαφικού νερού και το χρησιμοποιούν με μεγάλη οικονομία καθ’ όλη τη διάρκεια της θερινής περιόδου.

Σκληροφυλλία

Όταν υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες, μεγάλες ποσότητες νερού εξατμίζονται περνώντας μέσα από τη λεπτή επιδερμίδα των φύλλων. Το φαινόμενο λέγεται εφυμενική διαπνοή. Τα μεσογειακά φυτά, προκειμένου να περιορίσουν την εφυμενική διαπνοή, δημιουργούν κάτω ακριβώς από την επιδερμίδα ένα στρώμα κηρωδών ουσιών, οι οποίες είναι αδιάβροχες. Με τον τρόπο αυτόν εξασφαλίζεται εξοικονόμηση της εσωτερικής υγρασίας του φυτού και περιορίζεται η σπατάλη του. Το κηρώδες στρώμα δίνει στα φύλλα τη χαρακτηριστική σκληρότητα, από όπου πήρε και το χαρακτηρισμό «σκληρόφυλλη βλάστηση».

Μείωση της βιολογικής δραστηριότητας

Η διαπνοή είναι μία από τις βασικές λειτουργίες των φυτών. Χωρίς τη διαπνοή είναι αδύνατη η φωτοσύνθεση. Με τη διαπνοή διαχέεται στο περιβάλλον η υγρασία, η οποία ανεβαίνει μέσω του ριζικού συστήματος στα φύλλα. Η διαπνοή εκτελείται από μικρά ανοίγματα που υπάρχουν στην επιδερμίδα του κάτω μέρους του φύλλου, και ονομάζονται στομάτια ή στόματα. Όταν στις συχνές περιόδους ξηρασίας των μεσογειακών περιοχών το νερό του εδάφους φθάνει σε οριακές τιμές, τα στόματα κλείνουν, σταματά η διαπνοή και μαζί της μειώνεται η βιολογική δραστηριότητα των φυτών. Δηλαδή τα μεσογειακά φυτά προκειμένου να αντέξουν στην έλλειψη υγρασίας, πέφτουν σε ένα είδος θερινής νάρκης, περιμένοντας να βελτιωθεί η υδρονομική κατάσταση του εδάφους. Είναι μια εκπληκτική αντίδραση προσαρμογής, χάρη στην οποία εξοικονομούν υγρασία, ώστε να μην κινδυνέψουν σε καμιά περίπτωση να μείνουν χωρίς νερό κατά τη μακρά θερινή περίοδο.

Αλλληλοπάθεια

Κάθε κοινωνία φυτών αναπτύσσεται σε ανοιχτούς χώρους. Εκατομμύρια σπόροι διαφόρων ετήσιων και πολυετών φυτών, κυρίως αγρωστώδη, μεταφέρονται με τον άνεμο. Κάθε ένα από τα φυτά αυτά, εάν φύτρωνε, για να αναπτύξει τη βιομάζα του, θα απαιτούσε μέρος του ελάχιστου εδαφικού νερού. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η μείωση των αποθεμάτων νερού στο έδαφος, οι μεσογειακές φυτοκοινωνίες ανέπτυξαν δύο αμυντικούς μηχανισμούς αποτροπής της φύτρωσης νέων φυτών.

Ο πρώτος αφορά στις ασφυκτικές συνθήκες που δημιουργούν οι πυκνότατοι θάμνοι, οι οποίοι κυριολεκτικά κρύβουν τον ήλιο από το έδαφος και εξαφανίζουν κάθε δυνατότητα φύτρωσης νέων σπόρων.

Ο δεύτερος είναι το φαινόμενο της αλληλοπάθειας. Ορισμένοι μεσογειακοί θάμνοι ανέπτυξαν την ικανότητα να τροφοδοτούν το έδαφος με ορισμένες ουσίες, οι οποίες λειτουργούν ως δηλητήρια. Συγκεκριμένα εμποδίζουν την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των νεαρών φυτών. Με αυτόν τον τρόπο εμποδίζεται η φύτρωση νέων φυτών επομένως εξοικονομούνται μεγάλες ποσότητες υγρασίας. Για το λόγο αυτόν μέσα στα μεσογειακά δάση δεν υπάρχουν τα συνηθισμένα αγρωστωδή που συναντάμε σε άλλους δασικούς τύπους.

Όμως και οι δύο μηχανισμοί αποτροπής φύτρωσης επιδρούν συγχρόνως και προς τους σπόρους των μεσογειακών θάμνων και πεύκων. Και οι μεν θάμνοι πολλαπλασιάζονται με την πρεμνοβλάστηση και τη ριζοβλάστηση, τα πεύκα όμως δεν διαθέτουν τέτοια ικανότητα. Έτσι, οι σπόροι τους πέφτουν στο έδαφος, χωρίς να μπορούν να επιβιώσουν πέρα από λίγους μήνες στις υπάρχουσες ασφυκτικές συνθήκες.

Με λίγα λόγια τα μεσογειακά πεύκα αδυνατούν να ανανεωθούν, εκτός και εάν υπάρξει προσωρινή απελευθέρωση του εδάφους από τον ανταγωνισμό των πυκνών θάμνων και την αλληλοπάθεια που προκαλούν. Η φύση δεν διαθέτει ούτε πριόνια, ούτε τσεκούρια. Έτσι ένα πεύκο μπορεί να ρίχνει για δεκάδες χρόνια χιλιάδες σπόρους και από αυτούς να μη φυτρώσει ποτέ ούτε ένας. Με το πέρασμα των χρόνων θα γερνά χωρίς να αφήσει διαδόχους. Αυτό φυσικά σημαίνει υποβάθμιση, που από ένα σημείο και μετά γίνεται μη αναστρέψιμη.

ΣΧΕΣΗ ΦΩΤΙΑΣ – ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Καθαρισμένο έδαφος κατάλληλο για φύτρωση σπόρων, χωρίς ανταγωνισμούς και αλληλοπάθεια, τα φυτά βρίσκουν μόνο μετά από πυρκαγιά.

Αυτή ακριβώς είναι και η πραγματική σχέση μεταξύ μεσογειακής βλάστησης και φωτιάς. Δηλαδή η φωτιά καθάριζε ανέκαθεν το έδαφος, προκειμένου να δημιουργούνται κατάλληλες συνθήκες ανανέωσης του δάσους με νέα δένδρα. Μετά από χιλιάδες χρόνια, τα μεσογειακά οικοσυστήματα έχουν χάσει την ικανότητα αναγέννησης σε ακαθάριστες περιοχές. Χωρίς τις φωτιές, τα μεσογειακά δάση θα παύσουν να υπάρχουν τουλάχιστον με τη μορφή που είναι γνωστά.

Η δυνατότητα δημιουργίας πυρκαγιάς δεν έλειψε ποτέ από τα μεσογειακά κλίματα, αφού οι θερινές καταιγίδες με αστραπές και κεραυνούς είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Η πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιάς στην κατάξερη βλάστηση είναι μεγάλη. Υπολογίζεται ότι, πριν την εμφάνιση του ανθρώπου, κάθε δασική συστάδα καιγόταν τουλάχιστον μια φορά κάθε 100-130 χρόνια από φυσικά αίτια. Από την επόμενη ημέρα κάθε πυρκαγιάς το νέο μεσογειακό δάσος που δημιουργείται, ετοιμάζεται να καεί και πάλι. Τα πεύκα πλημμυρίζουν από ρητίνες και οι θάμνοι ξεχειλίζουν από αιθέρια έλαια. Στο έδαφος συγκεντρώνονται τόνοι από βελόνες, ξερά κλαδιά, νεκρούς θάμνους. Κάθε χρόνο συσσωρεύονται, μέσα στα δάση απίστευτες ποσότητες καύσιμου υλικού, που αναμένουν το τυχαίο γεγονός, την αμέλεια ή το δόλο για να ξανακαούν και μετουσιωθούν και πάλι μέσα από τις στάχτες σε νέο πιο φρέσκο και πιο ζωντανό δάσος.

Το ότι οι δασικές πυρκαγιές δεν ελέγχονται από τον άνθρωπο, όσο και αν ο τελευταίος ανέπτυξε υψηλές τεχνολογίες και αύξησε τις δυνάμεις του, οφείλεται στο ότι ο δεσμός φωτιά – δάσος είναι πολύ πιο ισχυρός, από ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Η συνεύρεσή τους κάποια στιγμή στο χώρο και στο χρόνο και τα αποτελέσματα που δημιουργούν τοπικά, δεν είναι τυχαίο γεγονός, αλλά το αναπόφευκτο στάδιο μιας διαδικασίας, η οποία επαναλαμβάνεται χιλιάδες χρόνια. Η διαδικασία αυτή έχει αρχή, μέση και τέλος. Η αρχή γίνεται με την αξασφαλισμένη φυσική αναγέννηση, που θα περιγραφεί στη συνέχεια. Η μέση διαρκεί από την εποχή της ωρίμανσης του δάσους, όπου με μεγάλη υπομονή κύτταρο – κύτταρο η φύση το ξανασχεδιάζει, τοποθετώντας κάθε δέντρο και θάμνο στην ακριβή του θέση, βοηθώντας το να παίξει το ρόλο που πρέπει στην επιβίωση ολόκληρου του οικοσυστήματος. Το τέλος έρχεται με την πυρκαγιά. Και μετά ξανά ο κύκλος.

Εάν δεν υπάρξει πυρκαγιά, δεν υπάρχει κύκλος, ούτε και διαδικασία. Εάν καταφέρουν οι άνθρωποι να τελειοποιήσουν τα δασοπυροσβεστικά μέσα και η δασοπυροσβεστική απόδοση φθάσει στο αποκορύφωμα, τότε το μόνο που θα επιτύχουν είναι να επιφέρουν ακόμη μια διαταραχή από τις χιλιάδες που έχουν κάνει και ταλαιπωρούν τον πλανήτη και τους εαυτούς τους. Η διαταραχή που θα επιφέρει η υπερπροστασία, μπορεί να καταστεί μη αναστρέψιμη, αφού όταν θα ολοκληρώσουν το βιολογικό τους κύκλο και τα τελευταία πεύκα χωρίς να αφήσουν απογόνους, όταν δηλαδή τελειώσουν οι σπόροι, θα τελειώσει και το μεσογειακό δάσος, όπως είναι γνωστό μέχρι σήμερα. Μπορεί να μετατραπεί σε θαμνότοπο, μπορεί σε φρυγανότοπο, μπορεί σε ανοιχτό λιβάδι. Κανείς δεν ξέρει και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Ούτε μπορεί να μοντελοποιηθεί η εξέλιξη. Δεν είναι σε θέση ο άνθρωπος να διαβάσει τη φύση και να αντιγράψει τη μελλοντική συμπεριφορά.

Είναι φυσικό να υπάρχει ανησυχία για την ύπαρξη των δασών μετά από κάθε φωτιά. Εάν όμως πράγματι οι φωτιές κατέστρεφαν τα δάση, τότε η χώρα μας και οι υπόλοιπες περιοχές με μεσογειακό κλίμα θα ήταν μια απέραντη έρημος από την αρχαία ακόμη εποχή. Εάν η Σάμος που την προηγούμενη δεκαετία κάηκε τουλάχιστον τρείς φορές με τεράστιες πυρκαγιές, είχε χάσει τα δάση της, τότε τι έκαιγαν τόσες ημέρες οι φωτιές του 2000; Τι καίγεται και ξανακαίγεται στην ταλαίπωρη Αττική;

Εκείνο που πρέπει να μας ανησυχεί ως κοινωνία, είναι οι συχνές πυρκαγιές. Η μείωση των μεσοδιαστημάτων των πυρκαγιών, εξαιτίας της κακής ανθρώπινης συμπεριφοράς αποτελεί μια πολύ σοβαρή διαταραχή. Δάση που ξανακαίγονται, πριν ωριμάσουν βιολογικά και πριν δημιουργήσουν απόθεμα σπόρων, οδηγούνται σε μη αναστρέψιμες υποβαθμίσεις. Και θα πρέπει να στραφεί η προσοχή όλων μας στο σημείο αυτό. Να μην καίγονται νεαρά ανώριμα δάση. Η προτεραιότητα στην προστασία πρέπει να δοθεί σε αυτά τα δάση. Άλλωστε η καύσιμη βιομάζα είναι λίγη, και η αντιμετώπιση αυτών των πυρκαγιών είναι εύκολη υπόθεση.

Οι Δασοπυροσβεστικές Υπηρεσίες των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας λειτουργούν υποδειγματικά, έχουν βελτιώσει τα μέσα και τον εξοπλισμό τους και παρά το ότι δεν έχουν εκεί το κίνητρο του εκούσιου εμπρησμού για ιδιοκτησιακούς λόγους, συμβαίνουν συχνά τεράστιες πυρκαγιές, σε έκταση και διάρκεια που κατατρώγουν όχι μόνο δάση αλλά και ολόκληρους οικισμούς.

Εκείνο που καταγράφει ο παρατηρητής της συμπεριφοράς των ανθρώπων είναι ότι σε καμιά περιοχή με μεγάλες πυρκαγιές, οι δασοπυροσβεστικές δυνάμεις δεν εισπράττουν την εχθρότητα ή την απαξίωση που αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα. Ο ένας λόγος είναι ότι εκεί οι πολίτες είναι ενημερωμένοι. Γνωρίζουν την αλήθεια για το φαινόμενο και αναλαμβάνουν προσωπικά το ρίσκο της κατοίκησης σε δασική περιοχή. Ο άλλος λόγος είναι ότι οι σχεδιασμοί αντιμετώπισης εκεί δίνουν προτεραιότητα όχι στην καθ’ εαυτού κατάσβεση, όσο στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των δασικών πυρκαγιών στις ανθρώπινες κοινωνίες.

Θα έπρεπε επομένως αντί μετά από κάθε πυρκαγιά να επικρίνουμε τις δασοπυροσβεστικές δυνάμεις για ανικανότητα αντιμετώπισης του φαινομένου, να τις επιβραβεύουμε για το κάθε δέντρο, σπίτι ή ζωή που καταφέρνουν να σώσουν από τις φλόγες. Κανείς δεν είναι υπεράνθρωπος για να τοποθετηθεί με αξιώσεις ενάντια στις επιθυμίες και στις ανάγκες της φύσης. Την απαξιωτική αντιμετώπιση της ελληνικής κοινωνίας τη δέχθηκε παλιότερα η Δασική Υπηρεσία, ενώ τα τελευταία χρόνια αυτή μεταφέρθηκε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, όταν της ανατέθηκε η ευθύνη της κατάσβεσης.

Συμπερασματικά μπορούν να αναφερθούν τα εξής:

1. Θεωρητικά δεν υπάρχει μεσογειακό δάσος που δε θα καεί κάποια στιγμή με ή χωρίς τη συμμετοχή του ανθρώπου.
2. Δεν υπάρχει ώριμο μεσογειακό δάσος που κάηκε και προστατεύθηκε, χωρίς να αναγεννηθεί με φυσικό τρόπο. Αντίθετα, σε περιοχές που δεν κάηκαν τον τελευταίο αιώνα, παρατηρείται ότι τα πεύκα λιγοστεύουν κάθε χρόνο, χωρίς να έχουν δυνατότητα αναγέννησης.
3. Το επιστημονικό ερώτημα και προβληματισμός είναι: «Εάν αναπτύξουμε την τεχνολογία και την αποτελεσματικότητα των δασοπυροσβεστικών μέτρων και καταφέρουμε να σβήνουμε κάθε φωτιά στη γένεσή της, θα σώσουμε τα μεσογειακά δάση»; Μήπως μετατραπούν οι περιοχές με μεσογειακό κλίμα σε απέραντους θαμνότοπους, αφού τα πεύκα θα έχουν εξαφανισθεί;
4. Στην οικολογική σχέση μεταξύ πυρκαγιών και μεσογειακών οικοσυστημάτων βρίσκεται η απάντηση, γιατί οι πυρκαγιές δεν αντιμετωπίζονται εύκολα. Ο άνθρωπος είναι ακόμη τεχνολογικά αδύναμος να αντιμετωπίσει πολλά από τα φυσικά φαινόμενα, όπως οι σεισμοί, οι πλημμύρες ή οι τυφώνες. Ανάμεσα σε αυτά είναι και οι δασικές πυρκαγιές.
5. Τα μεσογειακά οικοσυστήματα με την οργάνωση που διαθέτουν, είναι βέβαιο ότι θα αντιδρούν σε κάθε προσπάθεια αλλαγής του αιώνιου κύκλου φωτιάς – αναγέννησης.
6. Το οικολογικό πρόβλημα που δημιουργείται τις τελευταίες δεκαετίες οφείλεται κυρίως στη διαταραχή της συχνότητας των επαναλήψεων των πυρκαγιών. Ενώ δηλαδή χωρίς την παρουσία του ανθρώπου εκτιμάται ότι τα μεσογειακά οισκοσυστήματα καίγονταν μία φορά τον αιώνα, σήμερα παρουσιάζονται οι φωτιές πολύ συχνότερα.
7. Η σχέση φωτιάς και οικοσυστημάτων σε περιοχές με μεσογειακό κλίμα εμφανίζεται και στις πέντε περιοχές του πλανήτη που βρίσκονται υπό την επίδραση του συγκεκριμένου κλίματος.

Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης

"Δεν υπάρχει δρόμος για την ειρήνη. Η ειρήνη είναι ο δρόμος." A.J. Muste"

Έγκλημα στην Κορώνεια

SOS από το 1986

Χρόνο με τον χρόνο τα νερά των ποταμών που την τροφοδοτούν μαύριζαν από τα βιομηχανικά απόβλητα των 30 και πλέον βαφείων και άλλων εργοστασίων και μαζί με τα λύματα της πόλης του Λαγκαδά, των γύρω οικισμών και των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα κατέληγαν στην Κορώνεια. Τα «κανονάκια» του ποτίσματος ήθελαν το δικό τους μερτικό και 2.300 γεωτρήσεις αντλούσαν ασταμάτητα τα νερά της για τη γεωργική εκμετάλλευση και παραγωγή. Το 1986 εξέπεμψε το πρώτο SOS.

Τον Αύγουστο του 1995 η λίμνη Κορώνεια της Θεσσαλονίκης δεν… άντεξε τον συνδυασμό ρύπανσης και υπεράντλησης και «σκότωσε» όλα της τα ψάρια. Τα πουλιά αραίωσαν, το κολύμπι σταμάτησε και οι δεκάδες ψαράδες της που κάποτε περηφανεύονταν για το γριβάδι και την περιβόητη «λιπαριά» της (ενδημικό ψάρι) αναγκάστηκαν να αλλάξουν επάγγελμα.

Οι κάτοικοι της περιοχής και οι αρμόδιοι φορείς της Θεσσαλονίκης τρόμαξαν. Ξεκίνησαν νέες μελέτες, σχέδια, προγράμματα, κατατέθηκαν προτάσεις, ευαισθητοποιήθηκαν όλοι - και η πολιτεία. Περισσότερες από 40 μελέτες και πακέτα προτάσεων, όπως είχε συνοψίσει σε μια επίσκεψή του στη λίμνη ο πρόεδρος του ΣΥΝ κ. Ν. Κωνσταντόπουλος, κατατέθηκαν για να σωθεί η λίμνη. Αποκορύφωμα, το 1998 το master plaτης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης που προέβλεπε σωτηρία με 20 και πλέον δισεκατομμύρια δραχμές από το ταμείο συνοχής και εθνικούς πόρους. Κούφια λόγια…

Παρ’ όλο που τα κονδύλια υπήρχαν, σκανδαλωδώς κανένα σημαντικό έργο δεν... ωρίμασε και κανένα ουσιαστικό μέτρο δεν υλοποιήθηκε για την πραγματική σωτηρία της Κορώνειας. Η λίμνη αργοπέθαινε και το μεγαλύτερο μέρος του παραγωγικού ιστού μιας ολόκληρης περιοχής, που είχε στηριχθεί σ’ αυτήν, άρχισε να καταρρέει.

Περισσότερα


Δες και:

Κορώνεια - η λίμνη-φάντασμα

Εκατοντάδες νεκρά πουλιά βρέθηκαν πάλι στη λίμνη Κορώνεια

Σεμινάριο δεντροφύτευσης

Συντονιστείτε

Θα σας εξαφανίσομεν

Λίγες μέρες πριν τις εκλογές...

Λίγες μέρες πριν την Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης...

Λίγες σκέψεις...

Οι αναποφάσιστοι, όσοι έχουν σιχαθεί το αδιέξοδο κομματικό σύστημα (αυτοί το ονομάζουν ανάγκη αυτοδυναμίας μια και δεν τους ΣΥΜΦΕΡΕΙ να συνεννοηθούν) είναι σε μεγάλο δίλλημα. Να μην πάνε καθόλου (αποχή), να πάνε και να ζωγραφίσουν μια μούντζα πάνω στο λευκό (άκυρο) ή να ρίξουν λευκό; Το τελευταίο μπορεί και να "έπιανε" τόπο" εάν είχε την εννοιολογική του σημασία.

Αλλά τι σε αυτόν τον καυτερό τόπο, έχει την ορθολογική σημασία του "Κοινού Νου", για να είχε και το ΛΕΥΚΟ;

Διότι το Λευκό δεν είναι ούτε ΑΚΥΡΟ ούτε ΕΓΚΥΡΟ στην Κομματική Δημοκρατία! Γιατί δεν είναι άκυρο το καταλαβαίνουμε. Γιατί όμως δεν είναι έγκυρο; Ας το πούμε απλά. Διότι δεν επιλέγει κάποιο από τα διαθέσιμα (29 στις τωρινές εκλογές) κόμματα! Δηλαδή παραβιάζει, υποτίθεται, την εκλογική (κομματική) διαδικασία. Οπότε για να μην υπάρχουν αμφισβητήσεις με διευκρινιστικό νόμο το ΛΕΥΚΟ θα καταμετρηθεί ώς ΑΚΥΡΟ!

Διάβασε περισσότερα στις σημειώσεις του Mirage

Και εδώ

Όχι λευκά, όχι άκυρα, όχι αποχή!

Tα κύρια δεδομένα είναι τα εξής:
α) Tα ποσοστά των κομμάτων προκύπτουν από τα έγκυρα ψηφοδέλτια μόνον.
β) Mε βάση τα ποσοστά αυτά μοιράζονται οι 260 από τις 300 έδρες της Bουλής, ενώ οι υπόλοιπες 40 χαρίζονται στο πρώτο κόμμα.
γ) Πλειοψηφία στη Bουλή θεωρούνται οι πάνω από 150 έδρες.
δ) Για να μπει ένα κόμμα στη Bουλή πρέπει να έχει ποσοστό τουλάχιστον 3% (επί των εγκύρως ψηφισάντων, πάντα).

Ένα υποθετικό παράδειγμα: Έστω ότι οι ψηφοφόροι είναι 100, και το κόμμα που έρχεται πρώτο το ψήφισαν 35. Aν 30 άλλοι ψήφισαν λευκό ή άκυρο ή δεν πήγαν να ψηφίσουν, τότε το 35 στους εκατό γίνεται 35 στους 70, πράγμα που επιτρέπει στους εκπροσώπους του πρώτου κόμματος να λένε μετά (συνειδητά ψευδόμενοι και όπως ακούμε συνήθως) «μη μιλάτε γιατί εμάς μας ψήφισε το 50% του λαού»...

Kαι ένα πραγματικό παράδειγμα, από τις εκλογές του 2004 (τα ποσοστά είναι στρογγυλεμένα - τα ακριβή στοιχεία εδώ): Aποχή, λευκά και άκυρα ήταν 25%. Tο ποσοστό της NΔ ήταν 34% (επί των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους), με την αποχή κτλ. μεταμορφώθηκε σε 45,5% (επί των εγκύρως ψηφισάντων), που με τη σειρά του έγινε 55% των εδρών στη Bουλή (με το πριμ των 40 εδρών). ΠAΣOK: 30,5% επί των εγγεγραμμένων, 40,5% επί των εγκύρων, 39% των εδρών. Aντίστοιχα, KKE 4,5% - 6% - 4%, ΣYN 2,5% - 3,5% - 2%.

Όσοι λοιπόν ψηφίζουν λευκό ή άκυρο ή απέχουν, στην πραγματικότητα δεν απέχουν καθόλου: ανεβάζουν τα ποσοστά όλων των εντός βουλής κομμάτων (ενώ προφανώς τα απεχθάνονται όλα εξίσου!), κάνουν ακόμα πιο απίθανη την είσοδο κάποιου νέου πολύ μικρού κόμματος (προς το οποίο θα μπορούσαν να έχουν στραφεί), αλλά προπάντων βοηθούν το κόμμα που θα κυβερνήσει, καθώς του χαρίζουν πλαστή πλειοψηφία. Όσο μεγαλύτερη η αποχή, τόσο μεγαλύτερη η πλαστή αυτή πλειοψηφία. Aν η κυβέρνηση έχει πάνω από 150 έδρες, τότε εξασφαλίζει αυτοδυναμία, δηλαδή τη δυνατότητα να περνάει όποιο νόμο θέλει χωρίς να χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη άλλων και χωρίς να μπορούν να την εμποδίσουν όλα τα άλλα κόμματα μαζί.

Έτσι, αυτό που κάποιοι θεωρούν αντίδραση, και μάλιστα την εντονότερη αντίδραση, δεν είναι παρά θείο δώρο στην εκάστοτε κυβέρνηση. Kατά τη γνώμη μας η αποχή είναι απλώς εκτόνωση που δίνει την ψευδαίσθηση αντιδράσεως: πραγματική αποδοκιμασία των κυβερνητικών κομμάτων δεν είναι η αποχή αλλά η υπερψήφιση ενός 'μικρού' (έστω με κριτήριο το «στους τυφλούς τον μονόφθαλμο»), ώστε να περιοριστεί η δύναμη και η αλαζονεία των δύο 'μεγάλων'.

Mε τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, αν (όπως φαίνεται ότι είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή) τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν μικρή διαφορά, και αν τα μικρά που θα μπουν στη Bουλή συγκεντρώσουν συνολικά πάνω από 16% των εγκύρων ψήφων, τότε και μόνον τότε το πρώτο κόμμα δεν θα έχει πια αυτοδυναμία (όπως είδα σε πρόσφατη σχετική ανάλυση στο Έθνος - δυστυχώς δεν μπορώ να την εντοπίσω τώρα).

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ (ΜΕΡΟΣ ΙΙ)

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ (ΜΕΡΟΣ Ι)

Μαθήματα σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές γίνονται σε όλα σχεδόν τα πυρόπληκτα κράτη και θα πρέπει σύντομα να αρχίσουν και στη χώρα μας. Στην Ελλάδα τέτοιου είδους προσπάθειες γίνονται αποσπασματικά και απρογραμμάτιστα και βασίζονται περισσότερο στο μεράκι και την αγάπη για το δάσος μερικών εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, χωρίς να αποτελούν μέρος ενός ευρύτερα αποδοτικού και σύγχρονου εκπαιδευτικού προγράμματος. Πολύ καλά αποτελέσματα φέρνουν διαγωνιστικές εκθέσεις και εργασίες, που γίνονται από μαθητές και με την αθλοθέτηση βραβείων για τις καλύτερες από αυτές.

Εκτός από το σχολείο, η διαφώτιση πρέπει να γίνεται και σε συλλόγους, στρατιώτες και σε όλες γενικά τις οργανωμένες κοινωνικές ομάδες που έχουν τη δομή και την ευχέρεια να συγκεντρώνουν τα μέλη τους σε διαλέξεις, συζητήσεις, προβολές κ.πλ.

Τα άρθρα σε εφημερίδες και σε περιοδικά λαϊκής κυκλοφορίας, που με λόγια απλά, πειστικά στοιχεία και κυρίως με ευαισθησία και γνώση παρουσιάζουν το πρόβλημα και προτείνουν λύσεις, αποτελούν μια πολύ καλή προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού.

Όσα από τα έντυπα αυτά απευθύνονται σε νεότερες ηλικίες, πρέπει να συνοδεύονται από πλούσιες φωτογραφίες και εικόνες.

Κάθε είδους έντυπα (μπροσούρες, φέιγ-βολάν) με πληροφορίες και σχετικές συμβουλές για τους λόγους που προκαλούνται πυρκαγιές στα δάση από αμέλεια των επισκεπτών, είναι επίσης πολύ χρήσιμα στην προσπάθεια πρόληψής τους.

Πολύ καλά αποτελέσματα, κυρίως στην ανάπτυξη της αγάπης για το δάσος και της προστασίας του από ακούσιους εμπρησμούς, έχουν τα αυτοκόλλητα στις βιτρίνες των καταστημάτων και στα παράθυρα των αυτοκινήτων, στοιχεία που δείχνουν τα φιλοδασικά αισθήματα των κατόχων τους.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις σφραγίδες στους ταχυδρομικούς φακέλους, σε πακέτα σπίρτων και τσιγάρων, όπου ανάλογα μηνύματα προστασίας των δασών, περνούν στους πολίτες με ανέξοδο τρόπο. Τέλος, η παραγωγή και η προβολή ταινιών σχετικών με την προστασία του δάσους στους κινηματογράφους και στην τηλεόραση, αποτελούν τη σημαντικότερη δυνατότητα εκπαίδευσης των πολιτών, ώστε να αποφεύγεται η ακούσια πρόκληση πυρκαγιάς.

Για τις πραγματικές δυνατότητες που έχουν ευαισθητοποιημένες και αισθητικά αξιόλογες προσπάθειες παραθέτουμε την αμερικανική εμπειρία και προσπάθεια στην ενημέρωση των πολιτών, για τους κινδύνους των δασικών πυρκαγιών.

Το 1944 στην Αμερική παρουσιάσθηκε μια αφίσα με τα ζωάκα του Walt Disney τον Bambi (ελαφάκι), τον Thumper (λαγό) και τον Flower (ασβό) που έλεγαν «Σας παρακαλώ κύριε, μην είστε αμελής» και η οποία είχε πολύ μεγάλη απήχηση σε ολόκληρο το κοινό και όχι μόνο στον παιδικό.

Στην ίδια χώρα παρουσιάσθηκε το 1945 ως σύμβολο της αντιπυρικής προστασίας η Smokey Bear (καπνισμένη αρκούδα) με λεζάντα τη φράση «Η προσοχή θα προλάβει εννιά στις δέκα πυρκαγιές».

Την επόμενη χρονιά και μετά από την επιτυχία και την αποτελεσματικότητα που εκτιμήθηκε ότι είχε η αφίσα, βγήκε μια νέα, η οποία παρουσίαζε τη Smokey Bear να λέει: «Θυμήσου, μόνο εσύ μπορείς να προλάβεις τις δασικές πυρκαγιές» και αποτέλεσε για πολλά χρόνια την προπαγανδιστική βάση του αγώνα για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.

Το 1952 το Κογκρέσο των ΗΠΑ πέρασε ένα νόμο γνωστό ως «νόμο της καπνισμένης αρκούδας», ο οποίος προβλέπει την ύπαρξη ενός εμπορικού υποβοηθητικού προγράμματος εκπαιδεύσεως, και εξασφαλίζει τη νομική προστασία του συμβόλου και της ιδέας, δηλαδή της καπνισμένης αρκούδας. Για να μετρηθεί η επιτυχία του προγράμματος προλήψεως δασικών πυρκαγιών, έγινε μια σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης, η οποία έδειξε ότι το 98% του κοινού, γνώριζε το σύμβολο της καπνισμένης αρκούδας και αυτό που αντιπροσωπεύει. Το 81% των ερωτηθέντων είχαν τη γνώμη, ότι η προσπάθεια ήταν επιτυχής και βοήθησε σημαντικά στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.

Μετά από αυτό δόθηκαν 57 άδειες σε διάφορους επιχειρηματίες, οι οποίοι χρησιμοποίησαν το σύμβολο της καπνισμένης αρκούδας ως μέρος των προϊόντων τους. Στα είδη αυτά περιλαμβάνονται κούκλες, κοσμήματα, δίσκοι, ημερολόγια, πόρπες από ζώνες, βιβλία και καπέλα. Το εισόδημα στα δικαιώματα από τα προϊόντα αυτά ήταν κατά μέσο όρο 150,000 δολάρια ετησίως, ποσό που χρησιμοποιήθηκε για τις δραστηριότητες προλήψεως των δασικών πυρκαγιών.

Στις ΗΠΑ επίσης μια ακόμη προσπάθεια στον τομέα πρόληψης, αλλά και αντιμετώπισης των πυρκαγιών αποτέλεσε η θεσμοθέτηση βραβείων σε άτομα, ομάδες, οργανισμούς ή υπηρεσίες, για την αποδεδειγμένη προσφορά τους στον τομέα αυτόν. Η ανάπτυξη άμιλλας μεταξύ των πολιτών, προσέφερε πολλά στην υπόθεση προστασίας του δάσους. Έτσι, δίνονται χρυσά αγάλματα της καπνισμένης αρκούδας σε οργανισμούς και υπηρεσίες με δραστηριότητες σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο, σε εθνική έκταση και για μεγάλη χρονική περίοδο, ενώ οι ασημένιες καπνισμένες αρκούδες απονέμονται σε πρόσωπα που δραστηριοποιούνται σε εθνικό επίπεδο για μικρότερο χρόνο. Τέλος, για την προσφορά σε πολιτειακό ή γενικά σε τοπικό επίπεδο απονέμεται η χάλκινη αρκούδα.

Ένας άλλος αποτελεσματικός τρόπος στη διάδοση των πληροφοριών για την πρόληψη των πυρκαγιών, που αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένος στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ είναι το «πρόγραμμα επαφών». Η υπηρεσία πρόληψης πυρκαγιών προσλαμβάνει ένα γνωστό άτομο με πολύ κύρος και πειθώ, το οποίο αφού το ενημερώσει και το εκπαιδεύσει καλά, του οργανώνει ένα πρόγραμμα επαφής με τους κατοίκους ευαίσθητων στις φωτιές περιοχών. Το ότι είναι άτομο γνωστό και αποδεκτό, έχει ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι να αποδέχονται με ευκολία αυτά που τους συνιστά, διότι το γνωρίζουν και το εμπιστεύονται. Οι επαφές γίνονται με συστηματικά επιλεγμένο ή τυχαίο τρόπο και κάθε οικογένεια ή ομάδα ατόμων μπορεί να τον πλησιάσει αρκετές φορές. Όπου εφαρμόσθηκε το πρόγραμμα, ο αριθμός των πυρκαγιών που οφείλονταν σε ακούσιους εμπρησμούς μειώθηκε σημαντικά.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΜΕ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ

Δεν είναι πολλά αυτά που πρέπει να γνωρίζει κάποιος, ώστε να μειώσει τις πιθανότητες να γίνει πρόξενος πυρκαγιάς από αμέλεια.

Τα αναμμένα τσιγάρα και σπίρτα, αποτελούν την πρώτη αιτία πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια. Η καύτρα του τσιγάρου δημιουργεί θερμοκρασίες μέχρι και 800^ο C. Η θερμοκρασία αυτή είναι ικανή να προκαλέσει εύκολα πυρκαγιά σε ξηρές βελόνες. Σε μια μικρή σχετικά διαδρομή κοντά στη Μασσαλία καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στα πρανή των δρόμων και του σιδηροδρόμου γύρω στα 12,000-15,000 κατά μέσο όρο ημερησίως πεταμένα αποτσίγαρα. Ακόμη και εάν ο κίνδυνος να προκληθεί πυρκαγιά από ένα αναμμένο αποτσίγαρο είναι μόνο 1^ο /₀₀, ο μεγάλος αριθμός τους αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιάς. Πολλές φωτιές θα είχαν αποτραπεί, εάν απλά γίνονταν χρήση του σταχτοδοχείου. Μια απλή κίνηση που είχε προλάβει μία στις 5-7 φωτιές.

Το κάψιμο της καλαμιάς και των κλαδεμένων κλαδιών, αργά την άνοιξη, νωρίς το φθινόπωρο και κυρίως κατά τη θερινή περίοδο, είναι η δεύτερη αιτία πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού πολλοί κάτοχοι κήπων επιλέγουν το κάψιμο των καμένων χόρτων. Τα ελαφρά καύσιμα από τα οποία αποτελούνται τα παραπάνω υλικά, δημιουργούν εξαιρετικά επικίνδυνες αιτίες πρόκλησης πυρκαγιάς, σε πολύ μακρινές αποστάσεις από την κύρια εστία. Επειδή οι καύτρες απλώνονται στο χώρο, προκαλούν πολλές αρχικές εστίες, δημιουργώντας έτσι την εντύπωση του εμπρησμού. Το κάψιμο πρέπει να γίνεται μόνο πολύ νωρίς την άνοιξη και πολύ αργά στο τέλος του φθινοπώρου, όταν η δασική βλάστηση είναι πολύ υγρή και η ανάφλεξή της πρακτικά αδύνατη. Και αν το κάψιμο της καλαμιάς και των κλαδιών αποτελούν βασική αγροτική διαδικασία, τα χόρτα του κήπου είναι απαράδεκτο να καίγονται, όταν υπάρχει δάσος σε απόσταση μέχρι και 500μ. Η κομποστοποίηση είναι μια πολύ καλή λύση, διότι παράλληλα με την ασφάλεια εξασφαλίζει και λίπασμα. Πρέπει όμως να μελετηθεί η εφαρμογή της στις ιδιόμορφες μεσογειακές συνθήκες.

Ένα ποσοστό πυρκαγιών από αμέλεια δημιουργούν οι εργαζόμενοι στο δάσος. Παρά το ότι οι υλοτόμοι, οι ρητινοσυλλέκτες, οι μελισσοκόμοι, οι δασοφύλακες, οι θηροφύλακες κ.λπ. είναι εξοικειωμένοι και γνωρίζουν τους κινδύνους, εν τούτοις οι πολλές ώρες περιφοράς τους μέσα στα δάση δημιουργεί αυξημένους κινδύνους πρόκλησης πυρκαγιάς από απροσεξία. Η ανάγκη χρήσης πολλές φορές φωτιάς κυρίως για μαγείρεμα, για ζεστό νερό ή για το άναμμα του τσιγάρου δημιουργεί πραγματικούς κινδύνους, ιδίως όταν η αυξημένη κόπωση πολλές φορές μειώνει την προσοχή. Ειδικά οι μελισσοκόμοι που χρησιμοποιούν τον καπνό για την εργασία τους στις κυψέλες, έχουν προκαλέσει κατά καιρούς πυρκαγιές. Πυρκαγιές δημιουργούν και τα αλυσοπρίονα των υλοτόμων, παρά το ότι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, ο σπινθήρας μπορεί να σχηματίσει μια μικρή υποβόσκουσα φλόγα, που να εξελιχθεί σε πυρκαγιά μετά από πολύ ώρα, αφού ο υλοτόμος απομακρυνθεί από την περιοχή.

Οι επαγγελματίες ή οι ευκαιριακοί επισκέπτες του δάσους που χρησιμοποιούν οχήματα που προκαλούν σπινθήρες, γίνονται επίσης συχνά αιτία πρόκλησης πυρκαγιών. Αποφύγετε να περιφέρεστε με μοτοσυκλέτες σε δάση, όταν υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες. Οι σπινθήρες της εξάτμισης γίνονται επίσης αίτια πρόκλησης πυρκαγιών. Μετά τη στάθμευση, τα καταλυτικά αυτοκίνητα διατηρούν τον καταλύτη για αρκετή ώρα υπερθερμασμένο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κίνδυνοι ανάφλεξης των άγριων χόρτων.

Εφόσον είστε κυνηγός ή εκδρομέας μην κάνετε χρήση φωτιάς, όταν οι θερμοκρασίες είναι πάνω από 30^ο C. Πάρτε μαζί σας έτοιμα τρόφιμα και μην ανάβετε υπαίθριες ψησταριές.

Πυρκαγιές προκαλούνται και από άλλες αιτίες που αφορούν σε διάφορες κρατικές υπηρεσίες. Εμείς ως πολίτες το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να πιέζουμε για αυξημένη προσοχή. Τα σύρματα της ΔΕΗ που περνούν μέσα από δασικές εκτάσεις, οι βολές κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών ασκήσεων και οι σκουπιδότοποι είναι μερικές αιτίες πρόκλησης δασικών πυρκαγιών.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΩΡΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

Πολύ συχνά ακούγεται η άποψη, ότι θα πρέπει κατά τη διάρκεια ημερών υψηλού κινδύνου, να απαγορεύεται η είσοδος πολιτών στα δάση. Η πρόταση αυτή παρά το ότι γίνεται καλοπροαίρετα, δεν είναι σωστή. Είναι ανεπίτρεπτο να απαγορεύεται η χρήση των δασών, για αναψυχή σε θερμές ημέρες. Πρέπει όμως να οργανωθούν μέσα στα δάση χώροι αναψυχής. Η συγκέντρωση των πολιτών σε ελεγχόμενους χώρους στους οποίους θα τους παρέχονται όλα τα μέσα για ασφαλή χρήση φωτιάς (υπαίθριες ψησταριές), είναι βέβαιο, ότι μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιών από αμέλεια.

Η συνύπαρξη πολλών ατόμων σε συγκεκριμένες περιοχές αυτοελέγχει τους επισκέπτες, όχι μόνο στο χώρο και στον τρόπο που θα ανάψουν τις φωτιές τους, αλλά και μειώνει την ποσότητα εγκαταλειμμένων σκουπιδιών στο δάσος, τα οποία αποτελούν πολύ επικίνδυνη καύσιμη ύλη.

Φυσικά όσο πιο καλά οργανωμένοι είναι αυτοί οι χώροι, τόσο πιο θελκτικοί θα είναι για τους πολίτες, και κατ’ επέκταση, πιο αποδοτικοί. Πρέπει να διαθέτουν χώρους άθλησης, περιπάτων, υγιεινής, παιχνιδιού κ.λπ., ώστε να προτιμώνται από τους επισκέπτες.

Το ίδιο γίνεται και με τις ελεγχόμενες κυνηγητικές περιοχές, όπου κατάλληλα τοποθετημένα πυροφυλάκια ελέγχουν πλήρως τους χώρους δραστηριότητας των κυνηγών.

Τους χώρους αναψυχής μπορεί να επισκέπτονται τα μέλη ειδικών μονάδων αντιμετώπισης πυρκαγιών (δασοπυροσβέστες, δασοκομάντος, κ.λπ.), τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνουν τους επισκέπτες για τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνουν ή να τους ζητούν τη συμμετοχή τους στις περιπολίες, να ψάχνουν για επικίνδυνες καταστάσεις ή να αναπτύσσουν διάφορες δραστηριότητες (ασκήσεις κατάσβεσης).

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΚΚΙΝΗ ΣΗΜΑΙΑ

Στις ελεγχόμενες περιοχές μπορεί να γίνει πολύ ευκολότερα η ενημέρωση των επισκεπτών για «ημέρες αυξημένου κινδύνου έκρηξης πυρκαγιάς». Για το σκοπό αυτό η πολιτεία της Καλιφόρνιας ανέπτυξε το πρόγραμμα «κόκκινη σημαία», το οποίο εκτελείται από τη Δασική Υπηρεσία.

Το πρόγραμμα προβλέπει, ότι σε ημέρες υψηλού κινδύνου, την εμφάνιση μιας τριγωνικής κόκκινης σημαίας, σε όλα τα μηχανικά μέσα (αυτοκίνητο, μοτοποδήλατα, πυροσβεστικά οχήματα της υπηρεσίας) και σε όλους τους πυροσβεστικούς σταθμούς και τις εισόδους των χώρων αναψυχής. Το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και οι εφημερίδες συμβουλεύουν το κοινό, ότι το πρόγραμμα κόκκινη σημαία βρίσκεται σε ισχύ.

Επιπλέον η Δασική Υπηρεσία μπορεί να απαγορεύσει τη χρήση μερικών τύπων μηχανημάτων (αλυσοπρίονα, συγκολλητικά μετάλλων), καθώς και τη χρήση οποιασδήποτε φωτιάς μέσα στο δάσος. Όταν οι συνθήκες βελτιωθούν, η κόκκινη σημαία απομακρύνεται και οι δραστηριότητες επανέρχονται στον κανονικό ρυθμό.

Εθελοντές μεμονωμένοι και σε ομάδες βοηθούν τις δασικές υπηρεσίες ενημερώνοντας τους επισκέπτες, αλλά και τους κατοίκους δασικών και αγροτικών περιοχών, για την εφαρμογή του προγράμματος κόκκινη σημαία. Οι εθελοντές αυτοί αναγνωρίζονται από τις τριγωνικές κόκκινες σημαίες, που έχουν ανυψωμένες στα αυτοκίνητά τους.

Πηγή: Μαθαίνοντας να ζούμε με τις Δασικές Πυρκαγιές - Παύλος Κωνσταντινίδης